DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.42437#0021
Ratusz Głównego Miasta.
Budowla i jej funkcje
Das Rathaus der Rechtstadt.
Bau und Funktion
Pierwotna budowla ratuszowa Głównego Miasta
z lat 1327-1336 zachowała się w części wschodniej obec-
nego korpusu głównego. Ten wznoszono w latach
1379-1382 pod kierunkiem budowniczego miejskiego
Heinricha Ungeradina. Ratusz był początkowo piętrowy,
z niską wieżą nad środkową częścią fasady. Przed 1465 r.
nadbudowano wieżę. W trakcie późnogotyckiej rozbudowy
w latach 1486-1492 dodano niskie drugie piętro, a wieżę
podwyższono o dalsze trzy kondygnacje. Na narożach
nadwieszono ośmioboczne wieżyczki, a nad elewacją
wschodnią wzniesiono wysoką ścianę attykową podzielo-
ną blendami. Po bokach dano smukłe wieżyczki. Po poża-
rze w 1556 roku wieżę zwieńczono balustradą z narożny-
mi latarniami i nakryto wielokondygnacyjnym hełmem
wybijającym się w panoramie miasta. Było to dzieło Dirka
Danielsa. Na liczącym 81 metrów szczycie wieży umiesz-
czono wizerunek króla polski Zygmunta II Augusta, wyko-
nany z pozłacanej blachy. W trzeciej kondygnacji wieży
osadzono zegar. Wschodnią ścianę attykową w 1562 roku
zwieńczono kamienną balustradą będącą dziełem Flaman-
dów Hendricka Linthe i Corneliusa Bruna. Putta oraz chi-
mery dzierżyły herby Gdańska, Polski i Prus Królewskich.
Ostateczną formę ratusz zyskał w latach 1593-1596.
Wówczas drugie piętro podwyższono do obecnej wyso-
kości. Małe gotyckie okna zastąpiono wielkimi krzyżowy-
mi, zamontowano latarnie na wieżyczkach ściany
wschodniej, a z tyłu korpusu dostawiono trzy skrzydła
piętrowych oficyn, zamykających wewnętrzny dziedziniec.
Znaczenia nabrała fasada wschodnia zwrócona ku Długie-
mu Targowi i Dworowi Artusa. Nadano jej wtedy fla-
mandzki charakter harmonizujący z fasadami pobliskich
kamienic. Wszystkie te budowle razem złożyły się na sce-
Der ursprüngliche Rathausbau der Rechtstadt von
1327-1336 ist im Ostteil des heutigen Hauptgebäudes er-
halten geblieben. Dieses wurde von 1379-1382 unter der
Leitung des städtischen Baumeisters Heinrich Ungeradin
errichtet. Das Rathaus war anfangs einstöckig, mit einem
niedrigen Turm über der Mittelfassade. Vor 1465 wurde
der Turm aufgestockt. Im Zuge des spätgotischen Ausbaus
1486-1492 wurden ein niedriger zweiter Stock hinzu-
gefügt und der Turm um weitere drei Geschosse erhöht. An
den Ecken wurden achteckige Türmchen angebaut und
über der Ostfassade eine durch Fensterblenden gegliederte,
hohe Schildwand errichtet. An den Seiten fügte man
schlanke Türmchen hinzu. Nach dem Brand von 1556
wurde der Turm mit einer Balustrade, Ecklaternen und ei-
nem mehrgeschossigen Helm versehen, der aus der Sil-
houette der Stadt herausstach. Baumeister war Dirk Da-
niels. Die 81 m hohe Turmspitze krönte man mit einer ver-
goldeten Skulptur des polnischen Königs Sigismund II.
August. Im dritten Turmgeschoss wurde eine Uhr ange-
bracht. Die Ostseite versah man 1562 mit einer steinernen
Balustrade, einem Werk der Flamen Hendrick Linthe und
Cornelius Brun. Putten und Chimären hielten die Wappen
Danzigs, Polens und Königspreußens (d.h. des polnischen
Westpreußen).
Seine endgültige Form erhielt das Rathaus in den Jahren
1593-1596. Das zweite Stockwerk wurde bis zur jetzigen
Höhe aufgestockt. Die kleinen gotischen Spitzbogenfenster
ersetzte man durch große rechteckige, an den Türmchen
der Ostwand wurden Laternen angebracht und an der
Rückseite des Hauptgebäudes drei einstöckige Flügel
mit Verwaltungsräumen angebaut, die den Innenhof
abschlossen. An Bedeutung gewann die dem Langen
ZWISCHEN KUNST UND POLITIK 1 7
Budowla i jej funkcje
Das Rathaus der Rechtstadt.
Bau und Funktion
Pierwotna budowla ratuszowa Głównego Miasta
z lat 1327-1336 zachowała się w części wschodniej obec-
nego korpusu głównego. Ten wznoszono w latach
1379-1382 pod kierunkiem budowniczego miejskiego
Heinricha Ungeradina. Ratusz był początkowo piętrowy,
z niską wieżą nad środkową częścią fasady. Przed 1465 r.
nadbudowano wieżę. W trakcie późnogotyckiej rozbudowy
w latach 1486-1492 dodano niskie drugie piętro, a wieżę
podwyższono o dalsze trzy kondygnacje. Na narożach
nadwieszono ośmioboczne wieżyczki, a nad elewacją
wschodnią wzniesiono wysoką ścianę attykową podzielo-
ną blendami. Po bokach dano smukłe wieżyczki. Po poża-
rze w 1556 roku wieżę zwieńczono balustradą z narożny-
mi latarniami i nakryto wielokondygnacyjnym hełmem
wybijającym się w panoramie miasta. Było to dzieło Dirka
Danielsa. Na liczącym 81 metrów szczycie wieży umiesz-
czono wizerunek króla polski Zygmunta II Augusta, wyko-
nany z pozłacanej blachy. W trzeciej kondygnacji wieży
osadzono zegar. Wschodnią ścianę attykową w 1562 roku
zwieńczono kamienną balustradą będącą dziełem Flaman-
dów Hendricka Linthe i Corneliusa Bruna. Putta oraz chi-
mery dzierżyły herby Gdańska, Polski i Prus Królewskich.
Ostateczną formę ratusz zyskał w latach 1593-1596.
Wówczas drugie piętro podwyższono do obecnej wyso-
kości. Małe gotyckie okna zastąpiono wielkimi krzyżowy-
mi, zamontowano latarnie na wieżyczkach ściany
wschodniej, a z tyłu korpusu dostawiono trzy skrzydła
piętrowych oficyn, zamykających wewnętrzny dziedziniec.
Znaczenia nabrała fasada wschodnia zwrócona ku Długie-
mu Targowi i Dworowi Artusa. Nadano jej wtedy fla-
mandzki charakter harmonizujący z fasadami pobliskich
kamienic. Wszystkie te budowle razem złożyły się na sce-
Der ursprüngliche Rathausbau der Rechtstadt von
1327-1336 ist im Ostteil des heutigen Hauptgebäudes er-
halten geblieben. Dieses wurde von 1379-1382 unter der
Leitung des städtischen Baumeisters Heinrich Ungeradin
errichtet. Das Rathaus war anfangs einstöckig, mit einem
niedrigen Turm über der Mittelfassade. Vor 1465 wurde
der Turm aufgestockt. Im Zuge des spätgotischen Ausbaus
1486-1492 wurden ein niedriger zweiter Stock hinzu-
gefügt und der Turm um weitere drei Geschosse erhöht. An
den Ecken wurden achteckige Türmchen angebaut und
über der Ostfassade eine durch Fensterblenden gegliederte,
hohe Schildwand errichtet. An den Seiten fügte man
schlanke Türmchen hinzu. Nach dem Brand von 1556
wurde der Turm mit einer Balustrade, Ecklaternen und ei-
nem mehrgeschossigen Helm versehen, der aus der Sil-
houette der Stadt herausstach. Baumeister war Dirk Da-
niels. Die 81 m hohe Turmspitze krönte man mit einer ver-
goldeten Skulptur des polnischen Königs Sigismund II.
August. Im dritten Turmgeschoss wurde eine Uhr ange-
bracht. Die Ostseite versah man 1562 mit einer steinernen
Balustrade, einem Werk der Flamen Hendrick Linthe und
Cornelius Brun. Putten und Chimären hielten die Wappen
Danzigs, Polens und Königspreußens (d.h. des polnischen
Westpreußen).
Seine endgültige Form erhielt das Rathaus in den Jahren
1593-1596. Das zweite Stockwerk wurde bis zur jetzigen
Höhe aufgestockt. Die kleinen gotischen Spitzbogenfenster
ersetzte man durch große rechteckige, an den Türmchen
der Ostwand wurden Laternen angebracht und an der
Rückseite des Hauptgebäudes drei einstöckige Flügel
mit Verwaltungsräumen angebaut, die den Innenhof
abschlossen. An Bedeutung gewann die dem Langen
ZWISCHEN KUNST UND POLITIK 1 7