DOI Artikel:
Nolte, ...: Ein unedirtes Werkchen des Erzbischofes Hetti von Trier
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.43698#0063
57
1 incarnationem tota sancta trinitate, cuius
opera sunt inseparabilia. M. Dum
in symbulo catholico cantari solet dei fili-
um de spiritu sancto ex Maria uirgine incar-
5 natum, quare non dicitur filius Spiritus sancti,
(p. 265) sicut dicitur beate uirginis? z/. Non
itaque sic de illo, sicut et de illa natus est
filius dei. De illa siquidem, id est sancta uir¬
gine, natus est filius dei, sicut de matre, non
10 de illo, id est spiritu sancto, sicut de patre, ne duo
patres dicerentur in sancta trinitate.
M. Si una natura est patris et filii et fili-
us incarnatus plenus est deus et perfectus, quo-
modo non pater incarnatus est? z/. Filius
15 plenus est deus et perfectus, qui solus incarnatus
est et homo factus est. Nam ignis una est substan-
tia, sed aliud in igne facit calor, aliud
lux. Lux inluminat, calor calificat, una
tarnen ignis natura utrumque facit et ca-
20 lorem et lucem. M. Ex qua natura
dixit: „Potestatem h>abeo ponendi animam
meam“? zf. Omnium, quae in Christo gesta sunt,
opernm auctoritas ex diuinitate est,
tarnen carni conuenit dicere: „Potestatem
25 habeo ponendi animam meam“, non diuini-
tati. Diuinitas non dimisit animam,
postquam adsumpsit eam in utero uirginis;
caro dimisit, dum emisit in cruce spiritum
Christus. M. Die mihi, frater, in quo est homo
30 ad imaginem dei factus? zf. In anima.
M. Quomodo? zfi Quia anima inuisibi-
lis est et inmortalis est, sicut et deus. Deus autem
(p. 266) inuisibilis est, inmortalis est, inlocalis est,
inenarrabilis est, inestimabilis est. Anima
35 autem hominis non est inlocalis, sed localis,
inde minor est deo; ipsud habet commu-
ne cum deo et ipsud habet imaginem dei.
M. Quia de personis tribus patris et filii
et spiritus sancti, quas ante omnia saecula constan-
40 tes se aliquantulum explanasti, ueritatem
nunc rogo, ut de incarnatione Christi
me interrogante respondeas. Primum
ergo quero a te, ut mihi dicas, quare
incarnatus sit. z/. Propter salutem
45 humani generis, ut nos et sanguine suo
redimeret et in carne exemplum
bene uiuendi monstraret et recte in
deum credere doceret. M. Quare non
aliquem angelum aut aliquem iustum pro
50 se misit, ut filius dei poene non sustineret
in carne? z/. Quia nullus angelus aut
aliquis iustus sufficiebat totum mundum
redimere, sic fecit ille. M. Quando
Christus incarnatus est, recessit a patre, an non?
55 z/. Non recessit ab eo, sed semper cum illo mansit
et manebit. M Quomodo ergo potuit
sine patre aut spiritu sancto incarnari? z/. Potuit
sine illis duabus personis carnem suscipere
sed numquam sine illis esse; semper fuit pater
60 (p. 267) et spiritus sanctus cum illo, sed maiest¬
ate, non sus-
ceptione carnis; ille solus carnem suscepit,
ille solus poenam sustinuit, et pater et spiritus
sanctus semper cum illo fuit. M. Quomodo po-
test fieri, ut et tres unum sint et unus
65 ex his incarnatus sit, non omnes tres?
z/. Sicut fieri potest in cyathara melodi-
is et ars sit ad dictandum et manus ad
tangendum et chorda ad sonandum, et quam-
vis unum sine aliquo esse non possit, tarnen sola
70 chorda reddit sonum, qui auditur. Lege ome-
liam sancti Silvestri pape de die in natali
domini. M. Quando ergo incarna-
tus est, habuit originem ex semine
Marie, ex carne eius, an de nihilo acce-
75 pit carnem suam? z/. Non aliunde aut
ex nihilo carnem accepit, sed ex semine
Marie concOptus est. Unde apostolus ait:
„Misit'deus filium suum factum ex mutiere,
factum sub lege“. Non ut alii uolunt, qui legunt
80 in hoc loco natum ex mutiere, sed factum,
sicut domnus Hieronymus adfirmat.
4 et statt ex haben cod. und Alcuin. — 18 calificat auch Al. in Alcuin ed. Frohen, Text bei Froben
hat calefacit. — 20 seqq. Joan. 10, 18. — 24 i in carni steht auf Rasur; e ist nämlich ausgekratzt. — 25
abeo statt habeo cod. — 25—26 Divinitate cod., jedoch hat ead. e in i verbessert. — 30 und 37 ipsud cod.
statt ipsum. — 39—40 constantes se ist unklarer Ausdruck; man erwartet etwa ex se. — 47 s in monstraret
über der Zeile ab ead. — 49 aliquem angelum aut aliquem; das durch den Druck Hervorgehobene ist mit
blässerer Tinte geschrieben. Von den Buchstaben em im zweiten aliquem an bis zu Ende ist Alles von
einer anderen, jedoch der ersten gleichzeitigen Hand mit blässerer Tinte geschrieben. — 50 poene cod., lies
jedoch poenam. — 57 incarnare cod. — 66 man erwartet cytharae. — 68 und 69 corda cod. — 70—71 Diese
homelia Silvestri steht vor Hetti’s Schrift im cod. pag. 237 seqq.; gedruckt steht sie in s. Aug. oper. V,
append. p. 401 (ed. Bened. Paris; pag. 283 ed. Antwerp. 1700) als sermo CCXLV. — in natalis cod. — 73
nach est ist ex im cod. ausradirt. — 76 Hier, wie kurz vorher nihillo cod., jedoch ist das erste 1 ausradirt.
— 78 Paul ad Gal. 4, 4. — 81 Hieromus cod.
1 incarnationem tota sancta trinitate, cuius
opera sunt inseparabilia. M. Dum
in symbulo catholico cantari solet dei fili-
um de spiritu sancto ex Maria uirgine incar-
5 natum, quare non dicitur filius Spiritus sancti,
(p. 265) sicut dicitur beate uirginis? z/. Non
itaque sic de illo, sicut et de illa natus est
filius dei. De illa siquidem, id est sancta uir¬
gine, natus est filius dei, sicut de matre, non
10 de illo, id est spiritu sancto, sicut de patre, ne duo
patres dicerentur in sancta trinitate.
M. Si una natura est patris et filii et fili-
us incarnatus plenus est deus et perfectus, quo-
modo non pater incarnatus est? z/. Filius
15 plenus est deus et perfectus, qui solus incarnatus
est et homo factus est. Nam ignis una est substan-
tia, sed aliud in igne facit calor, aliud
lux. Lux inluminat, calor calificat, una
tarnen ignis natura utrumque facit et ca-
20 lorem et lucem. M. Ex qua natura
dixit: „Potestatem h>abeo ponendi animam
meam“? zf. Omnium, quae in Christo gesta sunt,
opernm auctoritas ex diuinitate est,
tarnen carni conuenit dicere: „Potestatem
25 habeo ponendi animam meam“, non diuini-
tati. Diuinitas non dimisit animam,
postquam adsumpsit eam in utero uirginis;
caro dimisit, dum emisit in cruce spiritum
Christus. M. Die mihi, frater, in quo est homo
30 ad imaginem dei factus? zf. In anima.
M. Quomodo? zfi Quia anima inuisibi-
lis est et inmortalis est, sicut et deus. Deus autem
(p. 266) inuisibilis est, inmortalis est, inlocalis est,
inenarrabilis est, inestimabilis est. Anima
35 autem hominis non est inlocalis, sed localis,
inde minor est deo; ipsud habet commu-
ne cum deo et ipsud habet imaginem dei.
M. Quia de personis tribus patris et filii
et spiritus sancti, quas ante omnia saecula constan-
40 tes se aliquantulum explanasti, ueritatem
nunc rogo, ut de incarnatione Christi
me interrogante respondeas. Primum
ergo quero a te, ut mihi dicas, quare
incarnatus sit. z/. Propter salutem
45 humani generis, ut nos et sanguine suo
redimeret et in carne exemplum
bene uiuendi monstraret et recte in
deum credere doceret. M. Quare non
aliquem angelum aut aliquem iustum pro
50 se misit, ut filius dei poene non sustineret
in carne? z/. Quia nullus angelus aut
aliquis iustus sufficiebat totum mundum
redimere, sic fecit ille. M. Quando
Christus incarnatus est, recessit a patre, an non?
55 z/. Non recessit ab eo, sed semper cum illo mansit
et manebit. M Quomodo ergo potuit
sine patre aut spiritu sancto incarnari? z/. Potuit
sine illis duabus personis carnem suscipere
sed numquam sine illis esse; semper fuit pater
60 (p. 267) et spiritus sanctus cum illo, sed maiest¬
ate, non sus-
ceptione carnis; ille solus carnem suscepit,
ille solus poenam sustinuit, et pater et spiritus
sanctus semper cum illo fuit. M. Quomodo po-
test fieri, ut et tres unum sint et unus
65 ex his incarnatus sit, non omnes tres?
z/. Sicut fieri potest in cyathara melodi-
is et ars sit ad dictandum et manus ad
tangendum et chorda ad sonandum, et quam-
vis unum sine aliquo esse non possit, tarnen sola
70 chorda reddit sonum, qui auditur. Lege ome-
liam sancti Silvestri pape de die in natali
domini. M. Quando ergo incarna-
tus est, habuit originem ex semine
Marie, ex carne eius, an de nihilo acce-
75 pit carnem suam? z/. Non aliunde aut
ex nihilo carnem accepit, sed ex semine
Marie concOptus est. Unde apostolus ait:
„Misit'deus filium suum factum ex mutiere,
factum sub lege“. Non ut alii uolunt, qui legunt
80 in hoc loco natum ex mutiere, sed factum,
sicut domnus Hieronymus adfirmat.
4 et statt ex haben cod. und Alcuin. — 18 calificat auch Al. in Alcuin ed. Frohen, Text bei Froben
hat calefacit. — 20 seqq. Joan. 10, 18. — 24 i in carni steht auf Rasur; e ist nämlich ausgekratzt. — 25
abeo statt habeo cod. — 25—26 Divinitate cod., jedoch hat ead. e in i verbessert. — 30 und 37 ipsud cod.
statt ipsum. — 39—40 constantes se ist unklarer Ausdruck; man erwartet etwa ex se. — 47 s in monstraret
über der Zeile ab ead. — 49 aliquem angelum aut aliquem; das durch den Druck Hervorgehobene ist mit
blässerer Tinte geschrieben. Von den Buchstaben em im zweiten aliquem an bis zu Ende ist Alles von
einer anderen, jedoch der ersten gleichzeitigen Hand mit blässerer Tinte geschrieben. — 50 poene cod., lies
jedoch poenam. — 57 incarnare cod. — 66 man erwartet cytharae. — 68 und 69 corda cod. — 70—71 Diese
homelia Silvestri steht vor Hetti’s Schrift im cod. pag. 237 seqq.; gedruckt steht sie in s. Aug. oper. V,
append. p. 401 (ed. Bened. Paris; pag. 283 ed. Antwerp. 1700) als sermo CCXLV. — in natalis cod. — 73
nach est ist ex im cod. ausradirt. — 76 Hier, wie kurz vorher nihillo cod., jedoch ist das erste 1 ausradirt.
— 78 Paul ad Gal. 4, 4. — 81 Hieromus cod.