Stanisław Durink), Zygmunta Starego (sądząc z opisu - bliski portre-
towi z Pławowic z ok. 1546), Stefana Batorego (z datą 1577), Zygmun-
ta III (mai. zapewne Marcin Kober), Władysława IV (mai. zapewne
Adolf Boy), Jana Kazimierza (mai. Daniel Schultz ml.), Michała Ko-
rybuta Wiśniowieckiego i Jana III Sobieskiego (oba zapewne mai.
Adolf Boy). Nad fotelem przewodniczącego obradom sądu burgrabie-
go królewskiego zawieszony byl portret aktualnie panującego, jako
przypomnienie, że urzędnik sprawujący wyższą władzę sądowniczą
w mieście występuje w imieniu monarchy obecnego in effigie. W gdań-
skiej galerii znajdowały się też wcześniej portrety Jana Olbrachta,
Aleksandra i Zygmunta Augusta, najprawdopodobniej zniszczone
w pożarze z 1556 roku, a w ciągu XVIII wieku przybyły zapewne por-
trety wszystkich kolejnych królów, choć potwierdzenie znajdujemy
tylko dla portretu Augusta III malowanego przez Jakuba Wessla29.

Do podobnych „ratuszowych” pocztów królewskich należy seria,
wzmiankowana od roku 1679 jako wyposażenie izby wójtowsko-ław-
niczej w Krakowie, z której 20 - wielokrotnie przemalowanych -
portretów zachowało się dotąd w siedzibie władz miejskich Krako-
wa30. Zapewne podobnej proweniencji jest datowany na 2. poi.
XVIII wieku poczet legendarnych i historycznych władców Polski,
ofiarowany w 1908 roku Muzeum Narodowemu w Warszawie31, zaś
w zbiorach Lwowskiego Muzeum Historycznego przetrwała też
część portretów królewskich z tamtejszego ratusza, należących do
dwóch serii - malowanej tu w roku 1752 przez Szymona Jaremkie-
wicza32, oraz wykonanej pod koniec wieku XVIII przez krakowskie-
go malarza Michała Stachowicza33. Powszechność wyposażania ra-
tuszy seriami wizerunków władców potwierdzają wzmianki o takich
galeriach w Przemyślu, Poznaniu, Lesznie i Rawiczu, na tym jed-
nak nie wyczerpują się inicjatywy podejmowane przez mieszczań-
stwo, gdyż inwentarze ich domów prywatnych potwierdzają posia-
danie nieraz znacznej liczby portretów królewskich34.

Wobec popularności, jaką już w 1. poi. XVI wieku cieszyły się ga-
lerie polskich władców, zdumiewa brak wiadomości o istnieniu takiej
galerii w samej rezydencji monarszej. Za panowania Zygmunta Sta-
rego były na Wawelu portrety członków najbliższej rodziny króla,
a choć dzieje dynastii Jagiellonów przedstawiała dekoracja paradnej
srebrnej zastawy35, to okazałość takiej prezentacji dotyczyła tylko do-
mu aktualnie panującego, nic natomiast nie wiadomo o wizerunkach

29 Domagała 1997.

30 Skomski 1964, s. 93; w końcowej fazie znajduje się jej szczegółowe opracowanie, przy-
gotowywane przez p. Danutę Radwan z Muzeum Historycznego m. Krakowa.

31 Złożony z 38 (pierwotnie 55) obrazów o ujednoliconym formacie 77 x 61,5 cm, przeka-
zanych legatem warszawskiego kolekcjonera Cypriana Lachnickiego; obecnie w depozycie
Muzeum Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim, zob. Sieradzka 1983.

32 Gębarowicz 1969, s. 113.

33 Por. Forteca monarchów 2000.

34 Gębarowicz, s. 61-63.

35 Mossakowski 1980, s. 102.

13