15. Fragment fryzu z portretami królów polskich w Gabinecie Historycznym pałacu bisku-
piego w Krakowie, mai. M. Stachowicz, 1817-22, rys. J. N. Danielskiego, 1827

cykli portretowych były też dwa obrazy symboliczne, przedstawiające
drzewo z rozmieszczonymi na konarach pustymi owalnymi tablica-
mi. Włączenie tego elementu do programu dekoracji należy interpre-
tować jako wyraz przekonania o tymczasowości utraty samodzielnego
bytu państwowego i nadziei na jego odrodzenie przez przyszłych kró-
lów Polski, na których imiona zostały owe pola przygotowane43.

Nie sposób dziś określić liczby kopii portretów królów polskich
i osobistości historycznych, zdobiących ongiś wnętrza domostw pry-
watnych, ale sądząc z częstotliwości wzmianek w inwentarzach wypo-
sażenia pałaców i dworów, byl to zwyczaj powszechny. Z większych
kolekcji tego typu można wspomnieć o dwóch malowanych przez
Konstantego Aleksandrowicza (czynnego 1777-94) - niezachowanej,
wykonanej dla Tadeusza Czackiego do pałacu w Porycku44 oraz znaj-
dującej się obecnie w Muzeum Historycznym we Lwowie, zamówio-
nej przez gen. Ignacego Morawskiego (zm. 1786) do jego dworu w Za-
uszu k/Nieświeża, skąd 35 wizerunków trafiło pod koniec XIX wieku
do Muzeum im. ks. Lubomirskich we Lwowie45. Wileński kanonik
Józef Konstanty Bogusławski zatrudni! miejscowych uczniów Fran-
ciszka Smuglewicza do wykonania kopii 25 portretów królewskich
i 22 wizerunków słynnych Polaków z warszawskiej galerii zamkowej,
a uzupełniwszy ten zbiór kopiami oryginałów znajdujących się w in-
nych zbiorach, wzbogacił swą kolekcję do dwustu kilkudziesięciu ob-
razów i udostępnił publiczności wraz z katalogiem zawierającym ob-
szerne biogramy portretowanych oraz informacje o pochodzeniu ory-
ginałów46. Warto tu wspomnieć, że wśród kopii portretów królew-
skich znalazły się nie tylko pochodzące z serii autorstwa Bacciarelle-
go (il. 16,17), lecz również należące do pierwotnego wyposażenia Po-

43 Nowobilski 2002, s. 114, il. 21.

44 Skomski 1964, s. 106.

45 Gębarowicz 1969, s. 8; Forteca monarchów 2000, kat. 17-25.

46 Bogusławski 1814, s. [1-4],

16. Kazimierz Wielki, portret z Pokoju Mar-
murowego w zamku warszawskim, mai.
M. Bacciarelli, 1771

17. Kazimierz Wielki, kopia ok. 1790 wg M. Baccia-
rellego, z wileńskiej Galerii Stawnych Polaków

15