DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.24442#0017
pis i dzieje pomników Krakowa. zaczynamy od epoki przyjęcia chrześcijaństwa, od
epoki naszej chrześcijańskiej kultury. Ani mogiła Krakusa ani Wandy, ze stano-
wiska artystycznego, nie zasługują na uwagę: artyzm do Polski dostał się z chrześci-
jaństwem. Wszedł, wprowadzaj ąc przetworzone resztki klasycznej kultury, rezultat pracy
i doświadczenia barbarzyńskich łupieżców cesarstwa rzymskiego, którzy, mimo wieków
rozwoju, nie zdobyli sobie jeszcze wybitnej samodzielności
w sztuce, obracając się tylko w zaczarowanem kole jego ruin.
ys
T
a sztuka, która panowała na schyłku X wieku i w XI stuleciu w obrębie
chrześcijańskich ziem Zachodu i Wschodu, był to romanizm i bizantynizm,
sztuka dwu stolic dawnego rzymskiego cesarstwa: RZYMU i BIZANĆYUM.
ionierzy cywilizacyi, duchowieństwo, kierowali oczy w te dwa ogniska.
Z kodeksu tynieckiego
w Bibliotece Zamoy-
skich w Warszawie.
Pojęcie narodowej sztuki, zbyt subtelne, aby istnieć mogło, nie istniało.
=®=B-
P
9 ztuka była chrześcijańską i uniwersalną, była wierną niewolnicą kultu, nawróconą Rzymianką, dla której istniał
tylko BÓG, ojczyzną był cały świat,, a wszyscy ludzie braćmi... W każdym objawie umysłowego życia służą za wzór szczątki
rzymskiej cywilizacyi, niewprawnie naśladowane, jak najprościej i najłatwiej. W architekturze i jej ornamentyce, w rzeźbie,
w przemyśle artystycznym, jak barwa błękitu w zamąconej fali, przebija antyk...
Wobec tego, niemal braku, pierwszego kryteryum epokowych dzieł sztuki, twórczego geniuszu, zdolność wykonania
jest miarą wartości. W chwili przyjęcia chrześcijaństwa technika stała jeszcze stosunkowo wysoko, lecz upadała w XI w.,
właśnie wtedy, kiedy Zachód cywilizował Polskę. » » »
W architekturze sztuka za to zdobywała się na większe pomysły i wskutek tego uwidocznił się typ budynków odrębny
od dotychczasowych, jednak wzorowany na rzymskich monumentalnych gmachach.
B
■
udowle nazwano romańskiemi a sztukę tej epoki, mniej stosownie, romańską, rozszerzając nazwę na malarstwo, rzeźbę i artysty-
c
czny przemysł.
STYL ROMAŃSKI rozpoczyna się właśnie z przybyciem CHRZEŚCIJAŃSTWA; pierwsze zatem zabytki sztuki
u nas były romańskie. Dziś ich ślady zaledwie. Cechą główną i zasadniczą romańskiego stylu i zdobyczą wielką średnio-
wiecznej sztuki jest rozpowszechnienie — w miejsce starożytnych dachów -— sklepień z kamienia, niezgrabnych, ciężkich,
ale koniecznych, wobec ustawicznych wojen i pożarów, w epoce, gdy każdy budynek miał obronny charakter,
a przedewszystkiem KOŚCIÓŁ BYŁ OBRONNEM CASTEŁLUM.
Następstwem tej zmiany były grube mury, niewielkie okrągławe okna, któreby w razie potrzeby mogły służyć za
strzelnice. Do podpierania i podziału wnętrza użyto nietylko kolumn, jak
w starożytności, ale obok nich, filarów, piętrząc je niekiedy we dwa rzędy.
epoki naszej chrześcijańskiej kultury. Ani mogiła Krakusa ani Wandy, ze stano-
wiska artystycznego, nie zasługują na uwagę: artyzm do Polski dostał się z chrześci-
jaństwem. Wszedł, wprowadzaj ąc przetworzone resztki klasycznej kultury, rezultat pracy
i doświadczenia barbarzyńskich łupieżców cesarstwa rzymskiego, którzy, mimo wieków
rozwoju, nie zdobyli sobie jeszcze wybitnej samodzielności
w sztuce, obracając się tylko w zaczarowanem kole jego ruin.
ys
T
a sztuka, która panowała na schyłku X wieku i w XI stuleciu w obrębie
chrześcijańskich ziem Zachodu i Wschodu, był to romanizm i bizantynizm,
sztuka dwu stolic dawnego rzymskiego cesarstwa: RZYMU i BIZANĆYUM.
ionierzy cywilizacyi, duchowieństwo, kierowali oczy w te dwa ogniska.
Z kodeksu tynieckiego
w Bibliotece Zamoy-
skich w Warszawie.
Pojęcie narodowej sztuki, zbyt subtelne, aby istnieć mogło, nie istniało.
=®=B-
P
9 ztuka była chrześcijańską i uniwersalną, była wierną niewolnicą kultu, nawróconą Rzymianką, dla której istniał
tylko BÓG, ojczyzną był cały świat,, a wszyscy ludzie braćmi... W każdym objawie umysłowego życia służą za wzór szczątki
rzymskiej cywilizacyi, niewprawnie naśladowane, jak najprościej i najłatwiej. W architekturze i jej ornamentyce, w rzeźbie,
w przemyśle artystycznym, jak barwa błękitu w zamąconej fali, przebija antyk...
Wobec tego, niemal braku, pierwszego kryteryum epokowych dzieł sztuki, twórczego geniuszu, zdolność wykonania
jest miarą wartości. W chwili przyjęcia chrześcijaństwa technika stała jeszcze stosunkowo wysoko, lecz upadała w XI w.,
właśnie wtedy, kiedy Zachód cywilizował Polskę. » » »
W architekturze sztuka za to zdobywała się na większe pomysły i wskutek tego uwidocznił się typ budynków odrębny
od dotychczasowych, jednak wzorowany na rzymskich monumentalnych gmachach.
B
■
udowle nazwano romańskiemi a sztukę tej epoki, mniej stosownie, romańską, rozszerzając nazwę na malarstwo, rzeźbę i artysty-
c
czny przemysł.
STYL ROMAŃSKI rozpoczyna się właśnie z przybyciem CHRZEŚCIJAŃSTWA; pierwsze zatem zabytki sztuki
u nas były romańskie. Dziś ich ślady zaledwie. Cechą główną i zasadniczą romańskiego stylu i zdobyczą wielką średnio-
wiecznej sztuki jest rozpowszechnienie — w miejsce starożytnych dachów -— sklepień z kamienia, niezgrabnych, ciężkich,
ale koniecznych, wobec ustawicznych wojen i pożarów, w epoce, gdy każdy budynek miał obronny charakter,
a przedewszystkiem KOŚCIÓŁ BYŁ OBRONNEM CASTEŁLUM.
Następstwem tej zmiany były grube mury, niewielkie okrągławe okna, któreby w razie potrzeby mogły służyć za
strzelnice. Do podpierania i podziału wnętrza użyto nietylko kolumn, jak
w starożytności, ale obok nich, filarów, piętrząc je niekiedy we dwa rzędy.