DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.24442#0271
pis i dzieje pomników Krakowa, zaczynamy od epoki przyjęcia chrześcijaństwa, od
epoki naszej chrześcijańskiej kultury. Ani mogiła Krakusa ani Wandy, ze stano-
wiska artystycznego, nie zasługują na uwagę: artyzm do Polski dostał się z chrześci-
jaństwem. Wszedł, wprowadzając przetworzone resztki klasycznej kultury, rezultat pracy
i doświadczenia barbarzyńskich łupieżców cesarstwa rzymskiego, którzy, mimo wieków
rozwoju, nie zdobyli sobie jeszcze wybitnej samodzielności
w sztuce, obracając się tylko w zaczarowanem kole jego ruin.
a sztuka, która panowała na schyłku X wieku i w XI stuleciu w obrębie
chrześcijańskich ziem Zachodu i Wschodu, był to romanizm i bizantynizm,
sztuka dwu stolic dawnego rzymskiego cesarstwa: RZYMU i BIZANCYUM.
ionierzy cywilizacyi, duchowieństwo, kierowali oczy w te dwa ogniska.
Pojęcie narodowej sztuki, zbyt subtelne, aby istnieć mogło, nie istniało.
Z kodeksu tynieckiego
w Bibliotece Zamoy-
skich w Warszawie.
ztuka była chrześcijańską i uniwersalną, była wierną niewolnicą kultu, nawróconą Rzymianką, dla której istniał
tylko BÓG, ojczyzną był cały świat,, a wszyscy ludzie braćmi... W każdym objawie umysłowego życia służą za wzór szczątki
rzymskiej cywilizacyi, niewprawnie naśladowane, jak najprościej i najłatwiej. W architekturze i jej ornamentyce, w rzeźbie,
przemyśle artystycznym, jak barwa błękitu w zamąconej fali, przebija antyk... ^ ^ ^ ^ 3
w
Wobec tego, niemal braku, pierwszego kryteryum epokowych dzieł sztuki, twórczego geniuszu, zdolność wykonania
jest miarą wartości. W chwili przyjęcia chrześcijaństwa technika stała jeszcze stosunkowo wysoko, lecz npadała w XI w.,
właśnie wtedy, kiedy Zachód cywilizował Polskę. » » »
W architekturze sztuka za to zdobywała się na większe pomysły i wskutek tego u
od dotychczasowych, jednak wzorowany na rzymskich monumentalnych gmachach. —
13 udowle nazwano romańskiemi a sztukę tej epoki, mniej stosownie, romańską, rozszerzaj qj
STYL ROMAŃSKI rozpoczyna się właśnie z przybyciem CHRZEŚCIJAŃSd =_
u nas były romańskie. Dziś ich ślady zaledwie. Cechą główną i zasadniczą romańskiej
wiecznej sztuki jest rozpowszechnienie — w miejsce starożytnych dachów — sklepień E-
ale koniecznych, wobec ustawicznych wojen i pożarów, w epoce, gdy każdy e*
a przedewszystkiem KOŚCIÓŁ BYŁ OBRON NEM CASTELLUM.
Następstwem tej zmiany były grube mury, niewielkie okrągławe okna, któreby Ejd
strzelnice. Do podpierania i podziału wnętrza użyto nietylko kolumn, jak k _
starożytności, ale obok nich, filarów, piętrząc je niekiedy we dwa rzędy, r —
w
/
/sty-
za
epoki naszej chrześcijańskiej kultury. Ani mogiła Krakusa ani Wandy, ze stano-
wiska artystycznego, nie zasługują na uwagę: artyzm do Polski dostał się z chrześci-
jaństwem. Wszedł, wprowadzając przetworzone resztki klasycznej kultury, rezultat pracy
i doświadczenia barbarzyńskich łupieżców cesarstwa rzymskiego, którzy, mimo wieków
rozwoju, nie zdobyli sobie jeszcze wybitnej samodzielności
w sztuce, obracając się tylko w zaczarowanem kole jego ruin.
a sztuka, która panowała na schyłku X wieku i w XI stuleciu w obrębie
chrześcijańskich ziem Zachodu i Wschodu, był to romanizm i bizantynizm,
sztuka dwu stolic dawnego rzymskiego cesarstwa: RZYMU i BIZANCYUM.
ionierzy cywilizacyi, duchowieństwo, kierowali oczy w te dwa ogniska.
Pojęcie narodowej sztuki, zbyt subtelne, aby istnieć mogło, nie istniało.
Z kodeksu tynieckiego
w Bibliotece Zamoy-
skich w Warszawie.
ztuka była chrześcijańską i uniwersalną, była wierną niewolnicą kultu, nawróconą Rzymianką, dla której istniał
tylko BÓG, ojczyzną był cały świat,, a wszyscy ludzie braćmi... W każdym objawie umysłowego życia służą za wzór szczątki
rzymskiej cywilizacyi, niewprawnie naśladowane, jak najprościej i najłatwiej. W architekturze i jej ornamentyce, w rzeźbie,
przemyśle artystycznym, jak barwa błękitu w zamąconej fali, przebija antyk... ^ ^ ^ ^ 3
w
Wobec tego, niemal braku, pierwszego kryteryum epokowych dzieł sztuki, twórczego geniuszu, zdolność wykonania
jest miarą wartości. W chwili przyjęcia chrześcijaństwa technika stała jeszcze stosunkowo wysoko, lecz npadała w XI w.,
właśnie wtedy, kiedy Zachód cywilizował Polskę. » » »
W architekturze sztuka za to zdobywała się na większe pomysły i wskutek tego u
od dotychczasowych, jednak wzorowany na rzymskich monumentalnych gmachach. —
13 udowle nazwano romańskiemi a sztukę tej epoki, mniej stosownie, romańską, rozszerzaj qj
STYL ROMAŃSKI rozpoczyna się właśnie z przybyciem CHRZEŚCIJAŃSd =_
u nas były romańskie. Dziś ich ślady zaledwie. Cechą główną i zasadniczą romańskiej
wiecznej sztuki jest rozpowszechnienie — w miejsce starożytnych dachów — sklepień E-
ale koniecznych, wobec ustawicznych wojen i pożarów, w epoce, gdy każdy e*
a przedewszystkiem KOŚCIÓŁ BYŁ OBRON NEM CASTELLUM.
Następstwem tej zmiany były grube mury, niewielkie okrągławe okna, któreby Ejd
strzelnice. Do podpierania i podziału wnętrza użyto nietylko kolumn, jak k _
starożytności, ale obok nich, filarów, piętrząc je niekiedy we dwa rzędy, r —
w
/
/sty-
za