DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.70215#0114
104
i6i8.
NEDERLANDSCHE
CoMeta VentVrI DeI VIrga.
2s. AUGUSTI.
de STAARTSTER IS DE ROEDE VAN DEN
NADERENDEN GOD.
DEN „. VAN OOGSTMAAND.
Zynde de dag haarer eerfte verschyninge in Duytschland; doch in de Vereenigde Gewesten
(1) Brandt wierdt (i) ze voor de eerste maal op den zevenentwintigsten van Slagtmaand gezien, en verdween
Hist.der jn Louwmaand des volgenden jaars.
Op de tegenzyden worden, om de neêrslagtigen en kleynmoedigen eenigszins te versterken ,
eenige geknakte riethalmen, een rookend (2) kaarslemmet, en twee samengevouwene handen,
die zich naar de zon, het zinnebeeld (3) der Godheyd, opsteeken, verbeeld; zinspeelende op de
troostspreuk van Esaia , kapittel 42. vers , gelyk op den voorgrond te leezen staat. Het om-
schriit is Hoogduytsch, en luydt aldus:
Reform.
II. deel,
pag.972.
(2) Evang.
Matth.
kap. XII.
g 20.
(3)M
Piërii
Valer.
Hierogl.
lib.XLIV.
cap. 12.
KEINES WIRDT VERSERT, WER GOTT RECHT EHRT.
NIEMAND WORDT VERZEERD, DIE GOD RECHT EERT.
(4) Resol.
derStaaten
van Holl.
15 Sept.
i6i8.fol.
286.
(5) Resol.
Weynige dagen naa 't gevangen neemen
deezer Heeren vertrok Maurits andermaal
uyt's Graavenhaage, en veranderdebuyten
tyds de Overheden van Haarlem, Delft,
Leyde, Gouda, Gornichem, Schiedam,
Schoenhoven, Hoorn, en andere steden,
die de Arminiaanen begunstigden: waar
door, als met eenen ssag, de vrienden van
Oldenbarneveld van alle Staatsampten
wierden beroofd, en hy weder van dit
rugsteunsel versteeken. Deeze afzetting
alom verricht, het getal der Edelen met
drie Arminiaanen van Uytrecht waaren,
mids de anderen of niet gekooren, of be-
reyds te voore gebannen waaren. Om
deezen ernstigen handel meerdere acht-
baarheyd by te zetten hadden, op 't ver-
zoek der Algemeene Staaten, de Koning
van Engeland, de Keurvorst van de Palts,
de Landgraaf van Hesse, de vier Zwitser-
fche steden Zurich, Bern, Bazel en Schaf-
huyzen, de Graaven die overeenkomende
waaren met Wetteravië, (11) en de Vrye
Staaten en steden van Geneve , Breeme
en Embde ook hunne Gemagtigden naar
de Dordtsche Kerkvergadering gezon-
den: doch die van Anhalt, een Vorsten-
dom in Duytschland , zyn 'er niet ver-
scheenen ; mids men hen als Armi-
niaanschgezind , alvoorens hen toe te
laaten, eene Geloofsbelydenis afvorderde.
Tegens de wettigheyd deezer Kerkverga-
deringe deeden de Arminiaanschen zeer
vyf nieuwe Leden (4) by buytengewoone
va^H^i" beschryving vermeerderd, ja Maurits zelf
190& ' Staatscherwyse wegens (ƒ) deeze afdan-
i6i8.fol. king der Magistraaten bedankt, en dit be-
3°7' staan (6) by gegeevene bescheydbrieven
(7) voor goed en dienstig gekeurd zynde,
had het weynig moeite in het bessuyt der
naaste staatsvergadering tot ontssag der ge-
vangene Heeren voor te komen, en de tot-
nogtoe weygerig gebleevene Staaten in het krachtige aantuygingen, met welke zy
beroepen eener (*) Landskerkvergade- ; trachtten te bewyzen dat hunne tegenpar-
ringe te doen bewilligen. Waarop die dan | tyen hunne Rechters, en daarom behal-
ook, naa 't houden van eenen Vast- en
(6) Resol.1
derStaaten
van Holl.
7 Nov.
1618. fol.
345-
(7) Resol.
der Staat,
van Holl.
16 Nov. "
1618. fol.
366. en
17 Nov.
1618. fol.
372.
(*) Natio-
naal Syno-
de.
(8) Resol.
derStaaten
van Holl.
30^
1618. fol.
Biddag (8) den dertienden van Slagt-
maand te Dordrecht geopend wierdt en
haar begin nam : naadat 'er door de
Staaten van Holland, tot betaaling der
noodzaakelyke kossen honderdduyzend
guldens by voorraad waaren (9) ingewil-
ligd; waartoe die van Dordrecht vyfen-
"2Resol twintig-of dertig duyzend guldens 's daags
derStaaten (io)noodig oordeelden. De Leden tot het
""oft'' bywoonen dier Vergaderinge uyt alle by-
rói8.fol. zondere Staaten beroepen waaren uyt ie-
297. der Landschap zes; dan Zuyd-en Noord-
dersraaten holland hadden 'er twaalf, behalven nog
van Holl. zes anderen van wege de Fransche kerken
^iTsol. van Holland,en Zeeland , midsgaders
362.' twee van Drente. Onder alle welke maar
ven alle andere beweegredenen , ook der
zelver vonnissen onwettig zyn zouden.
Dertien der voornaamste Arminiaanen
wierden in de vyfde zitting op den naam
der Algemeene Staaten en deezer vergade-
ringe gedagvaard, om voor dezelve hun
gevoelen voor te stellen en te verdeedi-
gen , en ondertusschen over eene nieu-
we vertaaling des Bybels, over de byzon-
dere onderwyzingen der jeugd en bejaar-
den, over de orde, in het opbrengen der
jonge Studenten in de Godsgeleerdheyd
te houden, en over de misbruyken en on-
gebonde vryheyd der drukkers en drukke-
ryen geraadpleegd. Inmiddels verschee-
nen de Gedaagden voor de Vergadering,
voor welke Simon Episkopius het woord
voerde.
(n) Neu?
ville Hist.
van Holl.
I.deel,
pag. 15^
i6i8.
NEDERLANDSCHE
CoMeta VentVrI DeI VIrga.
2s. AUGUSTI.
de STAARTSTER IS DE ROEDE VAN DEN
NADERENDEN GOD.
DEN „. VAN OOGSTMAAND.
Zynde de dag haarer eerfte verschyninge in Duytschland; doch in de Vereenigde Gewesten
(1) Brandt wierdt (i) ze voor de eerste maal op den zevenentwintigsten van Slagtmaand gezien, en verdween
Hist.der jn Louwmaand des volgenden jaars.
Op de tegenzyden worden, om de neêrslagtigen en kleynmoedigen eenigszins te versterken ,
eenige geknakte riethalmen, een rookend (2) kaarslemmet, en twee samengevouwene handen,
die zich naar de zon, het zinnebeeld (3) der Godheyd, opsteeken, verbeeld; zinspeelende op de
troostspreuk van Esaia , kapittel 42. vers , gelyk op den voorgrond te leezen staat. Het om-
schriit is Hoogduytsch, en luydt aldus:
Reform.
II. deel,
pag.972.
(2) Evang.
Matth.
kap. XII.
g 20.
(3)M
Piërii
Valer.
Hierogl.
lib.XLIV.
cap. 12.
KEINES WIRDT VERSERT, WER GOTT RECHT EHRT.
NIEMAND WORDT VERZEERD, DIE GOD RECHT EERT.
(4) Resol.
derStaaten
van Holl.
15 Sept.
i6i8.fol.
286.
(5) Resol.
Weynige dagen naa 't gevangen neemen
deezer Heeren vertrok Maurits andermaal
uyt's Graavenhaage, en veranderdebuyten
tyds de Overheden van Haarlem, Delft,
Leyde, Gouda, Gornichem, Schiedam,
Schoenhoven, Hoorn, en andere steden,
die de Arminiaanen begunstigden: waar
door, als met eenen ssag, de vrienden van
Oldenbarneveld van alle Staatsampten
wierden beroofd, en hy weder van dit
rugsteunsel versteeken. Deeze afzetting
alom verricht, het getal der Edelen met
drie Arminiaanen van Uytrecht waaren,
mids de anderen of niet gekooren, of be-
reyds te voore gebannen waaren. Om
deezen ernstigen handel meerdere acht-
baarheyd by te zetten hadden, op 't ver-
zoek der Algemeene Staaten, de Koning
van Engeland, de Keurvorst van de Palts,
de Landgraaf van Hesse, de vier Zwitser-
fche steden Zurich, Bern, Bazel en Schaf-
huyzen, de Graaven die overeenkomende
waaren met Wetteravië, (11) en de Vrye
Staaten en steden van Geneve , Breeme
en Embde ook hunne Gemagtigden naar
de Dordtsche Kerkvergadering gezon-
den: doch die van Anhalt, een Vorsten-
dom in Duytschland , zyn 'er niet ver-
scheenen ; mids men hen als Armi-
niaanschgezind , alvoorens hen toe te
laaten, eene Geloofsbelydenis afvorderde.
Tegens de wettigheyd deezer Kerkverga-
deringe deeden de Arminiaanschen zeer
vyf nieuwe Leden (4) by buytengewoone
va^H^i" beschryving vermeerderd, ja Maurits zelf
190& ' Staatscherwyse wegens (ƒ) deeze afdan-
i6i8.fol. king der Magistraaten bedankt, en dit be-
3°7' staan (6) by gegeevene bescheydbrieven
(7) voor goed en dienstig gekeurd zynde,
had het weynig moeite in het bessuyt der
naaste staatsvergadering tot ontssag der ge-
vangene Heeren voor te komen, en de tot-
nogtoe weygerig gebleevene Staaten in het krachtige aantuygingen, met welke zy
beroepen eener (*) Landskerkvergade- ; trachtten te bewyzen dat hunne tegenpar-
ringe te doen bewilligen. Waarop die dan | tyen hunne Rechters, en daarom behal-
ook, naa 't houden van eenen Vast- en
(6) Resol.1
derStaaten
van Holl.
7 Nov.
1618. fol.
345-
(7) Resol.
der Staat,
van Holl.
16 Nov. "
1618. fol.
366. en
17 Nov.
1618. fol.
372.
(*) Natio-
naal Syno-
de.
(8) Resol.
derStaaten
van Holl.
30^
1618. fol.
Biddag (8) den dertienden van Slagt-
maand te Dordrecht geopend wierdt en
haar begin nam : naadat 'er door de
Staaten van Holland, tot betaaling der
noodzaakelyke kossen honderdduyzend
guldens by voorraad waaren (9) ingewil-
ligd; waartoe die van Dordrecht vyfen-
"2Resol twintig-of dertig duyzend guldens 's daags
derStaaten (io)noodig oordeelden. De Leden tot het
""oft'' bywoonen dier Vergaderinge uyt alle by-
rói8.fol. zondere Staaten beroepen waaren uyt ie-
297. der Landschap zes; dan Zuyd-en Noord-
dersraaten holland hadden 'er twaalf, behalven nog
van Holl. zes anderen van wege de Fransche kerken
^iTsol. van Holland,en Zeeland , midsgaders
362.' twee van Drente. Onder alle welke maar
ven alle andere beweegredenen , ook der
zelver vonnissen onwettig zyn zouden.
Dertien der voornaamste Arminiaanen
wierden in de vyfde zitting op den naam
der Algemeene Staaten en deezer vergade-
ringe gedagvaard, om voor dezelve hun
gevoelen voor te stellen en te verdeedi-
gen , en ondertusschen over eene nieu-
we vertaaling des Bybels, over de byzon-
dere onderwyzingen der jeugd en bejaar-
den, over de orde, in het opbrengen der
jonge Studenten in de Godsgeleerdheyd
te houden, en over de misbruyken en on-
gebonde vryheyd der drukkers en drukke-
ryen geraadpleegd. Inmiddels verschee-
nen de Gedaagden voor de Vergadering,
voor welke Simon Episkopius het woord
voerde.
(n) Neu?
ville Hist.
van Holl.
I.deel,
pag. 15^