Arkadia, projekt Grobowca Złudzeń, H. Ittar, ok. 1800



nadał więzy z okresem Oświecenia, ałe nowe problemy wymagały poszukiwania nowych
rozwiązań urbanistycznych i architektonicznych. Jednym z charakterystycznych zjawisk no-
wej epoki było burzenie średniowiecznych obwarowań w Warszawie, Poznaniu, Krakowie,
Piotrkowie - dla stworzenia dużych otwartych placów i nowoczesnych arterii komunikacyj-
nych. Tylko w Krakowie utratę obronnych murów średniowiecznych częściowo zrekompen-
sowano utworzeniem Plant. Nowych rozwiązań urbanistycznych wymagało powstawanie
miast i osiedli związanych z rozwojem przemysłu. Pojawiła się pilna potrzeba budowy ra-
tuszy, gmachów sądowych i innych tego rodzaju obiektów. Lata 1815-1830 nazwano „świet-
ną kartą z dziejów planowania w Polsce" - bardzo słusznie.
W pierwszych latach Królestwa Kongresowego działali jeszcze dawni architekci, ukształto-
wani w dobie Oświecenia, w szczególności Kubicki i Aigner. Kubicki zakończył swą działal-
ność pałacem Belwederskim, który jest typowym klasycystycznym polskim dworem wiejskim,
rozrosłym do skali pałacowej. W związku z akcją porządkowania granic Warszawy i wlotów
do miasta, w roku 1815 i następnych, wzniósł wokół Warszawy domki rogatkowe. Gdy podjęto
sprawę uporządkowania terenów zamkowych, opracował monumentalny projekt przebudowy
Zamku Królewskiego. Jeden z elementów tego projektu - arkadowy taras u stóp wzgórza
zamkowego - został zrealizowany. Równie silne akcenty w obrazie miasta pozostawiła dzia-
łalność Aignera. W latach 1818-1819 przebudował on Pałac Namiestnikowski, w latach
1816- 1823 miał wielki wpływ na rozbudowę gmachów uniwersyteckich, wzniósł w łatach
1817- 1821 mennicę na ul. Bielańskiej, przebudowywał i rozbudowywał Marywil i przebudo-
wał kościół św. Andrzeja, a dodać trzeba, że obok Marywilu wybudował w łatach 1823-1824
„Dom Jarmarczny", który tak wielki wpływ wywarł na późniejszą koncepcję fasady Teatru
Wielkiego.
W architekturze neoklasycznej z czasów Królestwa Kongresowego naczelne miejsce przypa-
dło jednak młodemu architektowi sprowadzonemu do Warszawy z Florencji przez Staszica,

44