DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.70214#0055
MATTHIOLI MEDICI
Senensis Commentarii,
IN LIB. PRIMVM PEDACII DIOSCORIDIS
ANAZARBEI, DE MEDICA MATERIA.
Prafatio Dioscoridis.
V a n clv a m ,amicissime Aree,complures non ueterum modo, sed re-
centiorum quoque, de medicamentorum compositione, uiribus, atque
probatione scripserunt; nobis tamen nec uanum,nec a ratione abhorren-
tem impetum animi ad hoc opus incessisse,tibi ossendere tetabimus. pro-
pterea quod eorum nonnulli ab solatum nihil ediderunt, alij plurima, vt
ex narratione acceperant, scriptis tradiderunt. Siquidem Bithynus lolas,
& Heraclides Tarentinus, omissa prorsus herbarum tradatione, rem ip-
sam paucis perstrinxerut. neque uero omnes illi de metallicis quicquam
rebus, aut odoramentis memoriae prodiderunt. Crateuas autem herba-
rius , & Andreas medicus, qui coeteris diligentius hac in parte uersati ui-
dentur, radices multas apprime utiles, herbas que aliquas haud quaquam adnotatas reliquerunt.
Veruntamcn priseorum subscribere oportet sententijs: quos, etsi pauca ipsis referantur accepta,
magnam tamen impendisse diligentiam constat. Junioribus minus assentiendum: e quibus est Ju-
lius Bassus, & Niceratus, & Petronius Niger, & Diodotus, Asclepiadie omnes, qui medicinalem
materiam uernaculam,cognitamque uulgo,dignam censucrunt, quae ab ipsis literis exade manda-
retur : & ut medicamentorum uires, probationesque cursim complexi, sic nullo experimento eo-
rum effedus colligentes, inani uero reddendarum caularum studio uerba fundentes,alia interdum
pro alijs seriptitando, t rem in aceruum, congeriemque controuersiarum extulerunt. Siquidem
qui inter eos egregius habetur Niger, euphorbium nascentis in Italia chameloeoe succum esse con-
tendit : androsoemonque eandem herbam cum hvperico esse: quinetiam aloen in Judcea fossilem
nasei: & pleraque his similia falso exponit, qua: prorsus ueritati refragantur. Quibus coni edura
colligi potest,ea no oculata side, sed narratione potius ab alijs accepisse. In ordine praeterea ijdem
ipsiaberrarunt,partim eorum diserepantes, nullaque cognatione coniundas uires collidentes:
partim per elementa literarum seripta in ordinem digerentes,quo facilius memoriae mandarentur,
genera & eorum effedus a sua cognatione disiungentes. Nos uero ab ineunte,ut ita dicam, iuuen-
ta, iugi desiderio cognoscendoe materiae alledi,multis regionibus peragratis (nec enim neseis nos
militarem uitam exegisse) tuo hortatu commentationem in sex libros contulimus. Quod opus ti-
bi dicamus, Aree,animi gratitudine obsequentes, ob eum quo nos prosequeris affedum. Etenim
natura cum in omnes eruditione excultos,tum uero in eos,quibus cum tibi eiusdem artis necessi-
tudo intercedit, pronus ad amicitiam esse soles,in nos etiam aliquanto peculiarius. Enimuero non
paruum praebet tuae probitatis argumentum, optimi uiri Licinij Bassi lingularis erga te amicitia:
quam una nobilcum degentes nouimus, cum mutuam inter uos beneuolentiam aemulatione di-
gnam intueremur. Admonitum autem te uelim, eosque qui in hosce commentarios incident, ne
inuerbis facultatem nostram ultimetis, sed potius adhibitam rebus cum peritia curam. Etenim
plurima uisu ipsi exadissime cognouimus: quaedam etiam ex ea, de qua inter omnes conuenit,hi-
ssoria, percundationeque rerum apud singulos uernacularum,diligeter accepimus. Dabimus igi-
tur operam,ut differenti ab alijs ordine tradito, genera singularum medicinarum, uiresque deseri-
bantur. Quod autem necessaria sit medicamentorum dodrina,nemo est ferme qui ignoret: quod
ea & toti arti coniunda sit,uniuersisque eius partibus efficax adminiss ret auxilium.Quare per me-
dicamentorum compositiones,atque misturas,& fada in morbis pericula extedi, & incrementum
capessere potest, plurimum conferente singulorum medicaminum cognitione. Quinetiam uerna-
culam,familiaremque materiam compledemur, ut perfeda sit,quoe a nobis relinquetur,dodrina.
Verum in primis curam impendere oportequt suis temporibus lingula & demetantur,& reconda-
Senensis Commentarii,
IN LIB. PRIMVM PEDACII DIOSCORIDIS
ANAZARBEI, DE MEDICA MATERIA.
Prafatio Dioscoridis.
V a n clv a m ,amicissime Aree,complures non ueterum modo, sed re-
centiorum quoque, de medicamentorum compositione, uiribus, atque
probatione scripserunt; nobis tamen nec uanum,nec a ratione abhorren-
tem impetum animi ad hoc opus incessisse,tibi ossendere tetabimus. pro-
pterea quod eorum nonnulli ab solatum nihil ediderunt, alij plurima, vt
ex narratione acceperant, scriptis tradiderunt. Siquidem Bithynus lolas,
& Heraclides Tarentinus, omissa prorsus herbarum tradatione, rem ip-
sam paucis perstrinxerut. neque uero omnes illi de metallicis quicquam
rebus, aut odoramentis memoriae prodiderunt. Crateuas autem herba-
rius , & Andreas medicus, qui coeteris diligentius hac in parte uersati ui-
dentur, radices multas apprime utiles, herbas que aliquas haud quaquam adnotatas reliquerunt.
Veruntamcn priseorum subscribere oportet sententijs: quos, etsi pauca ipsis referantur accepta,
magnam tamen impendisse diligentiam constat. Junioribus minus assentiendum: e quibus est Ju-
lius Bassus, & Niceratus, & Petronius Niger, & Diodotus, Asclepiadie omnes, qui medicinalem
materiam uernaculam,cognitamque uulgo,dignam censucrunt, quae ab ipsis literis exade manda-
retur : & ut medicamentorum uires, probationesque cursim complexi, sic nullo experimento eo-
rum effedus colligentes, inani uero reddendarum caularum studio uerba fundentes,alia interdum
pro alijs seriptitando, t rem in aceruum, congeriemque controuersiarum extulerunt. Siquidem
qui inter eos egregius habetur Niger, euphorbium nascentis in Italia chameloeoe succum esse con-
tendit : androsoemonque eandem herbam cum hvperico esse: quinetiam aloen in Judcea fossilem
nasei: & pleraque his similia falso exponit, qua: prorsus ueritati refragantur. Quibus coni edura
colligi potest,ea no oculata side, sed narratione potius ab alijs accepisse. In ordine praeterea ijdem
ipsiaberrarunt,partim eorum diserepantes, nullaque cognatione coniundas uires collidentes:
partim per elementa literarum seripta in ordinem digerentes,quo facilius memoriae mandarentur,
genera & eorum effedus a sua cognatione disiungentes. Nos uero ab ineunte,ut ita dicam, iuuen-
ta, iugi desiderio cognoscendoe materiae alledi,multis regionibus peragratis (nec enim neseis nos
militarem uitam exegisse) tuo hortatu commentationem in sex libros contulimus. Quod opus ti-
bi dicamus, Aree,animi gratitudine obsequentes, ob eum quo nos prosequeris affedum. Etenim
natura cum in omnes eruditione excultos,tum uero in eos,quibus cum tibi eiusdem artis necessi-
tudo intercedit, pronus ad amicitiam esse soles,in nos etiam aliquanto peculiarius. Enimuero non
paruum praebet tuae probitatis argumentum, optimi uiri Licinij Bassi lingularis erga te amicitia:
quam una nobilcum degentes nouimus, cum mutuam inter uos beneuolentiam aemulatione di-
gnam intueremur. Admonitum autem te uelim, eosque qui in hosce commentarios incident, ne
inuerbis facultatem nostram ultimetis, sed potius adhibitam rebus cum peritia curam. Etenim
plurima uisu ipsi exadissime cognouimus: quaedam etiam ex ea, de qua inter omnes conuenit,hi-
ssoria, percundationeque rerum apud singulos uernacularum,diligeter accepimus. Dabimus igi-
tur operam,ut differenti ab alijs ordine tradito, genera singularum medicinarum, uiresque deseri-
bantur. Quod autem necessaria sit medicamentorum dodrina,nemo est ferme qui ignoret: quod
ea & toti arti coniunda sit,uniuersisque eius partibus efficax adminiss ret auxilium.Quare per me-
dicamentorum compositiones,atque misturas,& fada in morbis pericula extedi, & incrementum
capessere potest, plurimum conferente singulorum medicaminum cognitione. Quinetiam uerna-
culam,familiaremque materiam compledemur, ut perfeda sit,quoe a nobis relinquetur,dodrina.
Verum in primis curam impendere oportequt suis temporibus lingula & demetantur,& reconda-