DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.70214#0735
In Lib. sextum Dioscoridis. 681
nifi duobus, aut tribus poss diebus appareat noxa. Toflx prxterea carnes, uenenatorum subeunt naturam ,si calid.e
inter duas fuffbcentur patinas, obuoluanturfy linteis, ne exhalare pofiint. Eadem etiamnum mala inferunt morticinx
carnes efitatx, quemadmodum cr ex, quarum animalia aut a uenenatis ferpentibus, aut a rabidis brutis demorfa, aut
fulmine ifta interiere. Quandoquidem sepius barum csu coli oritur inssammatio, moeror, aluiprossuuium, furor,
obliuio, ueternus morbus, er ad poftremum mors insequitur. Quamobrem bxc sane negligenda non sunt, quin pos-
tius summa cura ititanda, quippe aliquos noui, qui bis deuoratis nullo medicamento adiuti, intumefeente inde toto cor
pore, tandem uitam mifere siniuerunt ♦ Nec minus euitare oportet oua barbi piseis: nam adeo uenenata funt, ut si lar*
gius fumantur, eos qui bauferint, in magnum periculum adducant. Piscium curatio eadem eft, qux fungorum. Pisciu, & car-
quanquam non exiflimat Conciliator, ut piscibus silent mortiferis fungis conueniant fylueftria pyra. Carnium uerd niu noxae re-
i o sussbcatarwm malis succurritur excitatis prius uomitionibus, & insusis clyfteribus: mox uini optimi & odorati po* me ia ’
tu, admiflo cydoniorum malorum fucco. Prxftat d uomitu Lemniamfybragidem bibere, und cum agaUocbo, cr ma?
siicbe. quanuis eadem sit barum cura, qux coli affeftibus adbibetur.
De venenatis animalibus.
iMoAoc. VENENATA. CAP. XXXV.
DE bestiis, quae uirus eiaculantur, & exitialibus uenenis, ideo seribere aggredimur, ut
tota curationis remediorumque ratio ad umbilicum perducatur. Siquidem pars hxc non
minus quam caeterae alise, necessaria est ijs, qui artem medicam exercent, utpote cum adminiculo
eorum, quae inibi traduntur, doloribus, periculis, & cruciatibus, plurimisque alijs malis homines
liberari conueniat. Haec auteminsumma fastigia duo,sicuti ab initio relatum est, distribuitur.
Nam qui de feris uirus inspuentibus sermo disserit, thcriacus dici solet:qui uerd de amoliendis
tienesicijs, alexipharmacus: quo prius tradito, simul quae sequi signa consueuerunt, praemonstra-
bimus: tum quae nonnihil auxilij ferunt .Omnia autem in promptu, & ad manum habere artifi-
cem oportet, propter urgentem siepenumero neccssitatem. Siquidem pauca e uenenis & uirulen-
tis animantibus, tarda & grassantia sensim pericula cient, ita ut dilationem admittant: pleraq; ue-
rd praesentaneam perniciem afferunt. Hominum autem partim male alijs cogitantes,ingenita pra-
30 uitate maleficium ita temperant, ut spatium curanti liberum non relinquant: partim scclerisad-
missicdscientia,auttristi aliquoeuentuoppressi,haustosponteueneno,mortemsibiconscisce-
re conantur. qui postea deprehensi, aut resipientes, & uitae cupidi, praesentaneam opem poscunt.
Non desunt qui hostiles sagittas illinentes, aut fontes aquasque puteanas hac labe polluentes, cer-
tam & ineuitabilem aduersarijs perniciem moliuntur. In quibus ipsis etsi maleficium non subitd,
sed aliquanto pdst grassari natura sua comparatum est; tamen nisiprimo quoque tempore coer-
ceatur, &remedijs subinde excipiatur, frustra tandem succurritur, occupatis iam corporibus exi-
tiali ui ueneni. Proinde non vulgari industria diligentiaque in ea re utendum est, ut quod in alijs
incommodis ars consueuit, in his quoque salutem mortalibus praebeat. Quin & apud priseos ge-
nus hoc unum existimabatur esse eius partis, qux medicamentis pugnat: sed recentiores id ipsum
40 disereuerunt, nominantes praecautionem, & modum praecanentem, salubris sanantisque medium
statuentes,parua& leui supramodum persuasionedecepti.Siquidem tres in humanis corpori-
bus constitutiones esse contendunt, vnam, qua sani degimus: alteram, qua sinistra ualetudine cor-
pora laborant: tertiam, qua? medium inter utrasque locum sibi uendicat. In qua positi, sanitatem
specic mentiuntur, ftcileque in morbos & pericula concidunt, ob uim corruptricem, quae corpo-
ribus nostris incumbit: quemadmodum in ijs uidere licet, quos excandescens rabie canis momor-
derit, necdum tamen aquam horrent: in ijs quoque qui cantharidas hauserunt, sed nondum uri-
na? tormento cruciantur. Tripartito igitur artem digeri, triplicique corporis constitutioni me-
rito respondere tradunt. Salubrem partem esse uolunt, quae sanitatem tuetur: praecanentem, ean-
demque prohibentem, quae obstat, quo minus in morbos incidant: & sanantem, qua uitia diseu-
$ 0 tiuntur. Quibus ita responderi potest, quod primum ex ista ratiocinatione non tres corporis tan-
tum, sed quatuor haberi constitutiones fatendum esset. quippe ut aliqui sunt, qui necdum morbo
laborant, morbo tamen maxime ob impendentem causam sunt obnoxij: ita sunt, qui iam priore
morbo defundi, nodum tamen secundx ualetudini restituti sunt: id quod in ijs qui a morbo pro-
xime sese recolligunt, cernere licet, qui uirium recreationem & robur desiderant. Sed quemad-
modum curandi ratio ad partem medicamentariam pertinet; ita praecautionem eidem subijci par
est. Ad arcendas enim ualetudines uehementibus utimur auxilijs, altiore scarificatu, ustionibus,
amputatione,derodentibusepithematis,potionibus perniciei occurrentibus,&plerisquealijs,
Verum enimuero sunt usque eo rudes nonnulli, ut ne remedia quidem appellent, quae morbos ar-
ceant . Cuius sententiae inire rationem haud promptum est: etenim cum uerbum ipsum, praecane-
re, tum agendi modus, omnino auxiliarem remediariamque uim prx se ferunt. Mirum uero nisi
etiam
nifi duobus, aut tribus poss diebus appareat noxa. Toflx prxterea carnes, uenenatorum subeunt naturam ,si calid.e
inter duas fuffbcentur patinas, obuoluanturfy linteis, ne exhalare pofiint. Eadem etiamnum mala inferunt morticinx
carnes efitatx, quemadmodum cr ex, quarum animalia aut a uenenatis ferpentibus, aut a rabidis brutis demorfa, aut
fulmine ifta interiere. Quandoquidem sepius barum csu coli oritur inssammatio, moeror, aluiprossuuium, furor,
obliuio, ueternus morbus, er ad poftremum mors insequitur. Quamobrem bxc sane negligenda non sunt, quin pos-
tius summa cura ititanda, quippe aliquos noui, qui bis deuoratis nullo medicamento adiuti, intumefeente inde toto cor
pore, tandem uitam mifere siniuerunt ♦ Nec minus euitare oportet oua barbi piseis: nam adeo uenenata funt, ut si lar*
gius fumantur, eos qui bauferint, in magnum periculum adducant. Piscium curatio eadem eft, qux fungorum. Pisciu, & car-
quanquam non exiflimat Conciliator, ut piscibus silent mortiferis fungis conueniant fylueftria pyra. Carnium uerd niu noxae re-
i o sussbcatarwm malis succurritur excitatis prius uomitionibus, & insusis clyfteribus: mox uini optimi & odorati po* me ia ’
tu, admiflo cydoniorum malorum fucco. Prxftat d uomitu Lemniamfybragidem bibere, und cum agaUocbo, cr ma?
siicbe. quanuis eadem sit barum cura, qux coli affeftibus adbibetur.
De venenatis animalibus.
iMoAoc. VENENATA. CAP. XXXV.
DE bestiis, quae uirus eiaculantur, & exitialibus uenenis, ideo seribere aggredimur, ut
tota curationis remediorumque ratio ad umbilicum perducatur. Siquidem pars hxc non
minus quam caeterae alise, necessaria est ijs, qui artem medicam exercent, utpote cum adminiculo
eorum, quae inibi traduntur, doloribus, periculis, & cruciatibus, plurimisque alijs malis homines
liberari conueniat. Haec auteminsumma fastigia duo,sicuti ab initio relatum est, distribuitur.
Nam qui de feris uirus inspuentibus sermo disserit, thcriacus dici solet:qui uerd de amoliendis
tienesicijs, alexipharmacus: quo prius tradito, simul quae sequi signa consueuerunt, praemonstra-
bimus: tum quae nonnihil auxilij ferunt .Omnia autem in promptu, & ad manum habere artifi-
cem oportet, propter urgentem siepenumero neccssitatem. Siquidem pauca e uenenis & uirulen-
tis animantibus, tarda & grassantia sensim pericula cient, ita ut dilationem admittant: pleraq; ue-
rd praesentaneam perniciem afferunt. Hominum autem partim male alijs cogitantes,ingenita pra-
30 uitate maleficium ita temperant, ut spatium curanti liberum non relinquant: partim scclerisad-
missicdscientia,auttristi aliquoeuentuoppressi,haustosponteueneno,mortemsibiconscisce-
re conantur. qui postea deprehensi, aut resipientes, & uitae cupidi, praesentaneam opem poscunt.
Non desunt qui hostiles sagittas illinentes, aut fontes aquasque puteanas hac labe polluentes, cer-
tam & ineuitabilem aduersarijs perniciem moliuntur. In quibus ipsis etsi maleficium non subitd,
sed aliquanto pdst grassari natura sua comparatum est; tamen nisiprimo quoque tempore coer-
ceatur, &remedijs subinde excipiatur, frustra tandem succurritur, occupatis iam corporibus exi-
tiali ui ueneni. Proinde non vulgari industria diligentiaque in ea re utendum est, ut quod in alijs
incommodis ars consueuit, in his quoque salutem mortalibus praebeat. Quin & apud priseos ge-
nus hoc unum existimabatur esse eius partis, qux medicamentis pugnat: sed recentiores id ipsum
40 disereuerunt, nominantes praecautionem, & modum praecanentem, salubris sanantisque medium
statuentes,parua& leui supramodum persuasionedecepti.Siquidem tres in humanis corpori-
bus constitutiones esse contendunt, vnam, qua sani degimus: alteram, qua sinistra ualetudine cor-
pora laborant: tertiam, qua? medium inter utrasque locum sibi uendicat. In qua positi, sanitatem
specic mentiuntur, ftcileque in morbos & pericula concidunt, ob uim corruptricem, quae corpo-
ribus nostris incumbit: quemadmodum in ijs uidere licet, quos excandescens rabie canis momor-
derit, necdum tamen aquam horrent: in ijs quoque qui cantharidas hauserunt, sed nondum uri-
na? tormento cruciantur. Tripartito igitur artem digeri, triplicique corporis constitutioni me-
rito respondere tradunt. Salubrem partem esse uolunt, quae sanitatem tuetur: praecanentem, ean-
demque prohibentem, quae obstat, quo minus in morbos incidant: & sanantem, qua uitia diseu-
$ 0 tiuntur. Quibus ita responderi potest, quod primum ex ista ratiocinatione non tres corporis tan-
tum, sed quatuor haberi constitutiones fatendum esset. quippe ut aliqui sunt, qui necdum morbo
laborant, morbo tamen maxime ob impendentem causam sunt obnoxij: ita sunt, qui iam priore
morbo defundi, nodum tamen secundx ualetudini restituti sunt: id quod in ijs qui a morbo pro-
xime sese recolligunt, cernere licet, qui uirium recreationem & robur desiderant. Sed quemad-
modum curandi ratio ad partem medicamentariam pertinet; ita praecautionem eidem subijci par
est. Ad arcendas enim ualetudines uehementibus utimur auxilijs, altiore scarificatu, ustionibus,
amputatione,derodentibusepithematis,potionibus perniciei occurrentibus,&plerisquealijs,
Verum enimuero sunt usque eo rudes nonnulli, ut ne remedia quidem appellent, quae morbos ar-
ceant . Cuius sententiae inire rationem haud promptum est: etenim cum uerbum ipsum, praecane-
re, tum agendi modus, omnino auxiliarem remediariamque uim prx se ferunt. Mirum uero nisi
etiam