DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.70214#0178
Monachoru
error.
Petri Criniti
iapsiis.
Viburnum.
Rhois uires
cx Galeno.
R H
And. Macthioli Comm.
nit prasiantior. Nafeitur er in Italia Apennino monte plurU
bus in locis , ijs omnibus plane notis, qua iUi a Dioscoride tri-
buuntur. Huius aridis silijs hircorsicaprarumsi pelles iUjossis
santur,cr issantur , concinnantur si, quas uulgd Somachi nuncus
pant. Caterum illud non uidetur pratereundu,quod etfi Gal.tiwn
alibi,tum pracipue lib. v i .de comp. med. secudum locos,plura
Rhois nomina, ez genera explicasse uideatur, ut qui id modo
Syriacum appellet,modo Ponticu, modo obsoniorum,modo co-
riarium , modo rubrum ; non tamen propterea cenfendumest,
Rhois arbores intersegenere, uclffecie differre. Quandoqui* u
dem nobis confiat, unum tantum genus Dioscoridi hoc loco de*
seriptum effe, quemadmodum & Galeno lib.v i u.simpl. med.
Atqui hac in re seire conuenit,qudd Rbus obfoniorum nil aliud
esi,quam femen: coriariorum uerb nil aliud, quam silia,ey fru-
ticis ramufculi. Noftra enim fententia subfcnbit Dioscorides,
qui seriptu reliquit. Rbus semen e si exiguae plantae,qua coria
rij ad inssissandas pelles utuntur. Quod etiam Galen.confirma
loco citato. Rbus uerb rubens nil aliud esse comperitur ,qudn
eius semen immaturu,cui maior adjlringendi uls ineft,quimttis
turo, cuius acini quadantenus nigricant. Syriaca praetere, 20
atque Pontica rbus,etfi in alijs nascatur regionibus
bus nomen inuenit; nihil tamen genere diftat ab Italica, aty
iberica, nisi illa magis, hac uerb minus uiribus praftet. idk
que Monachos iUo's,jqui in Mefuem commentarios edidere,lei-
geballucinari crediderim: nempe quisibipersuaferint, Rhom
Ponticam alterius essegeneris ab ea, cuius extitit usus apud an-
tiquos in obfonijs. Qua in re cr Plinius deceptus esse uid?
tur, cum de coriario particulariter fcripferit, ipsiumqie dim
serit ab eo, quo in ciborum condimentis antiquitus utebantur-
Quem for taffe fecutus Fucbsius,duo esse Rhois genera cenfct
fuo de comp. medie, aliud culinis, aliud uerb excoriarijsexpetitum. Et quanuis Theopbrasio lib. m.cafxym.
Rbus duplex reddatur,mas scilicet, & fixmina, quod alia /terilis, alia frustisira sit: non tamen ob bocpojieritdtis
memoriae prodidit, quod altera cibis,alter a corijs nafceretur ,sed ambas ad coria insicienda desiinauit: quod coria*
rij silia, cr ramusculos tantum accipiant, non autem semen. Rboem, quae in Cornelio Celso ros Syriacus depra*
uate legitur, Mannam, quae ex Syria nobis aduebitur ? esse putauit Petrus Crinitus Florentinus capite septimo li-
bri ultimi de honefta disciplina, salsus uocum similitudine, quod ros, quae diftio rbos Graece legenda efiin Celso,
aeris rorem signisicare crediderit: etenim manna ros quidam esi. Veruntamen eius sententiam acriter explosit
Manardus Ferrariensis libro episiolarum suarum primo. Theodorus in Theophrafto, Rhois uocabuium ssuidam
interpretatur, quod nomen Graci etymwm secutus siibi Latine sinxit: quippe (ut Plinius efi autor ) rbus Latinum
nomen non habet. Id quod mihi errandi prabuit ansam, cum iandudum pro certoexisiimauerim, ssuidam Tbeopbrd* 4°
slo eam arbusculam esse, qua uulgo Lantana uocatur, e cuius radicibus uiscu/n quidam consiciunt. Verum cum ac-
curatius Gracwn Theopbrafti codicem perlegissem, Theodori si nouum uocabuium non sine bile examinaffem, erro*
ris mei causam facile deprehendi. Quo sassum efi, ut iam fateri libeat, fluidam Theodori nil aliud Tbeopbrafto b
ssgnare, quam Rboem, cr ob id Lantanam sic d uulgaribus uocatam,ut prius credideram, non esse. Qua tame (wt
mea firt opinio ) potius vibvrnvm imitatur, quod maxime lenta, obsequiofa, ssexu si inuitta sit. Tale enim esse
uiburnum Virgilius in Bucolicis cecinit hoc carmine.
Quantum lenta solent inter uiburna cupresii.
Exit hac ramulis digitali crasiitudine, bicubitalibus, silijs ulmeis, incanis, cr pilosioribus, qua: paribus internodijs
aduersis pediculis coniugatim adharent, per ambitum tenuisiime serrata. Florem edit album,umbella modo coba^
rentem: a quo acini prodeunt lentium modo prefii,qui primo ftatini exortu uirides, deinde rubri, demum uerd nigri P
fyeftantur: radice per summa cesfitum uagante. Hanc Ruellius Rboem exifiimat, cum tamen alia Diofcoridi,L"
Galeno rbussit planta, Hetrufcis notisiima, quod plurima oriatur eo Apennini traftu, qui Hetruriam ressicit. F>e
Rhoe hac, qua sequuntur, nobisferipta reliquit Galenus libro vm. fimpliciummedicamentorum,ficinquiens.
Rhus fruticofa planta adstringit,desiccat. Nam coriarij ad deficcandum, ey adsiringendum pelles planta utun*
tur: ac proinde hoc efi, excoriaria appellata esi. Porro medicis in usu funt in primis fruftus eius,
erfuccusmultumausiera qualitatis. Consentaneus e&ufusparticularis ipsi gusius senfui. Fuerit itaq; cr boc
medicamen ex tertio ordine exiccantium, ex secundo uero refrigerantium.
t In uulgatis Gracis codicibus hic legitur TrtnvosiSw, hoc esi,ilicis modo. Hac diftio qua ratione ab interpreti*
bus Ruellio&r Marcello omissa suerit,certe neseio. Sed mihi quidem uisa efi non omittenda,quod non modo eam quo*
que Oribajius legat, sed quod etiam Rhus silijs pulchre ilicem amuletur.
error.
Petri Criniti
iapsiis.
Viburnum.
Rhois uires
cx Galeno.
R H
And. Macthioli Comm.
nit prasiantior. Nafeitur er in Italia Apennino monte plurU
bus in locis , ijs omnibus plane notis, qua iUi a Dioscoride tri-
buuntur. Huius aridis silijs hircorsicaprarumsi pelles iUjossis
santur,cr issantur , concinnantur si, quas uulgd Somachi nuncus
pant. Caterum illud non uidetur pratereundu,quod etfi Gal.tiwn
alibi,tum pracipue lib. v i .de comp. med. secudum locos,plura
Rhois nomina, ez genera explicasse uideatur, ut qui id modo
Syriacum appellet,modo Ponticu, modo obsoniorum,modo co-
riarium , modo rubrum ; non tamen propterea cenfendumest,
Rhois arbores intersegenere, uclffecie differre. Quandoqui* u
dem nobis confiat, unum tantum genus Dioscoridi hoc loco de*
seriptum effe, quemadmodum & Galeno lib.v i u.simpl. med.
Atqui hac in re seire conuenit,qudd Rbus obfoniorum nil aliud
esi,quam femen: coriariorum uerb nil aliud, quam silia,ey fru-
ticis ramufculi. Noftra enim fententia subfcnbit Dioscorides,
qui seriptu reliquit. Rbus semen e si exiguae plantae,qua coria
rij ad inssissandas pelles utuntur. Quod etiam Galen.confirma
loco citato. Rbus uerb rubens nil aliud esse comperitur ,qudn
eius semen immaturu,cui maior adjlringendi uls ineft,quimttis
turo, cuius acini quadantenus nigricant. Syriaca praetere, 20
atque Pontica rbus,etfi in alijs nascatur regionibus
bus nomen inuenit; nihil tamen genere diftat ab Italica, aty
iberica, nisi illa magis, hac uerb minus uiribus praftet. idk
que Monachos iUo's,jqui in Mefuem commentarios edidere,lei-
geballucinari crediderim: nempe quisibipersuaferint, Rhom
Ponticam alterius essegeneris ab ea, cuius extitit usus apud an-
tiquos in obfonijs. Qua in re cr Plinius deceptus esse uid?
tur, cum de coriario particulariter fcripferit, ipsiumqie dim
serit ab eo, quo in ciborum condimentis antiquitus utebantur-
Quem for taffe fecutus Fucbsius,duo esse Rhois genera cenfct
fuo de comp. medie, aliud culinis, aliud uerb excoriarijsexpetitum. Et quanuis Theopbrasio lib. m.cafxym.
Rbus duplex reddatur,mas scilicet, & fixmina, quod alia /terilis, alia frustisira sit: non tamen ob bocpojieritdtis
memoriae prodidit, quod altera cibis,alter a corijs nafceretur ,sed ambas ad coria insicienda desiinauit: quod coria*
rij silia, cr ramusculos tantum accipiant, non autem semen. Rboem, quae in Cornelio Celso ros Syriacus depra*
uate legitur, Mannam, quae ex Syria nobis aduebitur ? esse putauit Petrus Crinitus Florentinus capite septimo li-
bri ultimi de honefta disciplina, salsus uocum similitudine, quod ros, quae diftio rbos Graece legenda efiin Celso,
aeris rorem signisicare crediderit: etenim manna ros quidam esi. Veruntamen eius sententiam acriter explosit
Manardus Ferrariensis libro episiolarum suarum primo. Theodorus in Theophrafto, Rhois uocabuium ssuidam
interpretatur, quod nomen Graci etymwm secutus siibi Latine sinxit: quippe (ut Plinius efi autor ) rbus Latinum
nomen non habet. Id quod mihi errandi prabuit ansam, cum iandudum pro certoexisiimauerim, ssuidam Tbeopbrd* 4°
slo eam arbusculam esse, qua uulgo Lantana uocatur, e cuius radicibus uiscu/n quidam consiciunt. Verum cum ac-
curatius Gracwn Theopbrafti codicem perlegissem, Theodori si nouum uocabuium non sine bile examinaffem, erro*
ris mei causam facile deprehendi. Quo sassum efi, ut iam fateri libeat, fluidam Theodori nil aliud Tbeopbrafto b
ssgnare, quam Rboem, cr ob id Lantanam sic d uulgaribus uocatam,ut prius credideram, non esse. Qua tame (wt
mea firt opinio ) potius vibvrnvm imitatur, quod maxime lenta, obsequiofa, ssexu si inuitta sit. Tale enim esse
uiburnum Virgilius in Bucolicis cecinit hoc carmine.
Quantum lenta solent inter uiburna cupresii.
Exit hac ramulis digitali crasiitudine, bicubitalibus, silijs ulmeis, incanis, cr pilosioribus, qua: paribus internodijs
aduersis pediculis coniugatim adharent, per ambitum tenuisiime serrata. Florem edit album,umbella modo coba^
rentem: a quo acini prodeunt lentium modo prefii,qui primo ftatini exortu uirides, deinde rubri, demum uerd nigri P
fyeftantur: radice per summa cesfitum uagante. Hanc Ruellius Rboem exifiimat, cum tamen alia Diofcoridi,L"
Galeno rbussit planta, Hetrufcis notisiima, quod plurima oriatur eo Apennini traftu, qui Hetruriam ressicit. F>e
Rhoe hac, qua sequuntur, nobisferipta reliquit Galenus libro vm. fimpliciummedicamentorum,ficinquiens.
Rhus fruticofa planta adstringit,desiccat. Nam coriarij ad deficcandum, ey adsiringendum pelles planta utun*
tur: ac proinde hoc efi, excoriaria appellata esi. Porro medicis in usu funt in primis fruftus eius,
erfuccusmultumausiera qualitatis. Consentaneus e&ufusparticularis ipsi gusius senfui. Fuerit itaq; cr boc
medicamen ex tertio ordine exiccantium, ex secundo uero refrigerantium.
t In uulgatis Gracis codicibus hic legitur TrtnvosiSw, hoc esi,ilicis modo. Hac diftio qua ratione ab interpreti*
bus Ruellio&r Marcello omissa suerit,certe neseio. Sed mihi quidem uisa efi non omittenda,quod non modo eam quo*
que Oribajius legat, sed quod etiam Rhus silijs pulchre ilicem amuletur.