DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.70214#0417
Petroselinu.
Oreoselini ca
sideratio.
Ruellij opin.
non accepta,
Hipposelini
conhder.
In Lib. tertium Dioscoridis. 3 6 j
nandum, id quod ossicinis omnibus fatiui Apij uicem explet, nil aliud effie, quam Paludapium ,fiuc Apium paluftre, '
fleofelinum Diofcoridiuocatum. Quandoquidem boc inhumentibus, ey paluftribus locis nafcitur, caule ,& sblijs
jatiuo maioribus, rarioribus^. La<s propter Tbcopbraftus libro vi 1. cap. vi.de plantarum hiftoria, de eo differ it
bis uerbis. Paludapium, quod apud aqua? duftus, ey in paludibus prouenit, folio raro, nec birfuto consistit, fedfimi*
le quodammodo A pio eft, odore, fap ore, siguracp. Hinc itaffi sit, ut Rucllio minime adftipulandu cenfeam,qui plan*
tam nobis Italis Macer onc uulgd appellatam, Paludapium effie putat. Quippe (ut paulo pdst, atq$ etiam in proxima
Smyrnij commentatione dicetur) non parua fane inter uocatum Maceronem, fleofelinum, er Hippofclinum inter-
cedit differentia. Apij porro in montibus nafcentis,quod ideo Gracis Oreofelinum dicitur,nulla a Diofcoridc red-
ditur siliorum delineatio, nisi in eo scriptura suerit dcprauata, ut firme sufyicor. Merum Tbcopbraftus, ey Plinius
10 Oreoselinum deferipferunt sblijs cicuta?, radice tenui, ey femine unus,alter nero caule anetbi, minutiore tamen. Vn-
defadlum eft,ut nonnulli crediderint Tbeopbraftum boc in loco deprauatum essie, ey quod ubi in Gravis codicibus lc-
gitur,^LT(x tpvAAx , id eft ,siliababet cicuta? fimilia, legendum fit ,niQ)(xAio(. vgy
navdy 4*4^ £>h5 boc eft, capitula habet papaueri similia. In quam opinionembos facile potuit adduxissie uulgata
Graea Dioscoridis lestio, in qua nimirum capitulorum papaucris, non autem foliorum cicuta mentio eft. Verunta-
inen ego potius (ut modo dixi) Diofcoridis lectionem uitiatam putaucrim, quam Theopbrafti, licet contra senserit
Hermolaus. Nam pr ater quam quod Tbeopbrafto subfer ibat Plinius, eft Oribasij codex, in quo non (jlhu&viq ,sed
legitur. Pratcrea ipfesepenumero uidi Apium in montibus nascens, quod d Tbeopbrafti, <y Plinij pistura
nullis prorsus notis difiidet. Prouenit enim sblijs cicuta, radice tenui, <y semine in umbella anetbi modo: qua omnia
A pij generi maxime adstipulantur. illud insuper addiderim, quod A pij longe magis proprium eft siliis consurgere
20 cicuta modo per ambitum laciniatis, semine in umbella anetbi instar, quam capitulis papaueri similibus incluso.
Sed an legitimum Petrofclinum Macedonicum uocatum, in Italia proueniat, non equidem afser er e ausim, ctsi Mo-
nachi illi,qui in Mesuem scripfere,fe in Romanis quibusdam montibus illud adinuemffie teflentur. quod tamen (fi uc-
rareferunt) Romanum quidem, non Macedonicum appellandum fuerit. Quod uerd Hipposclinum uocatur, nil
certe aliud essie opinor, quam quod nonnulli bodie Leuisticum nominant, grandius plane inter omnia apiorum gene-
ra, adeo ut merito Hippofclinum dicatur. Id sane notis omnibus refert Hipposclinum: licet Lrasauolus Ferraricnsis
herbam Maceronem uulgd uocatam falso Hipposclinum existimet, d peruerfa fertassie Marcelli interpretatione dece
ptus, qui pra?ter Dioscoridis sententiam, Hipposelino radicem intus candidam, feris uerd nigram reddidit, cum tame
in Gra?cis Dioscoridis exemplaribus nulla nigredinis siat mentio. Quo quidem argumento Maceronem Hippos :IU Marcelli, &
num non essie, siatis superfy comprobatur, pro?sertim cum haec coloris radicum opposita qualitate inter se diserepent. Brasa. lapsus .
3 0 Huius Marcelli lapsus illud causam suissie arbitror,quod legerit apud Tbeopbrastum, nasei Hippofelinu sblijs paluda-
pio proximis: caule magno,ac birsuto: radice raphani modo crassia,sed nigra: nigro s etia semine,magnitudine eruo
ampliore. Qua sirtassie autbor itate fretus Marcellus, nigram Hippofelino radicem inessie addidit in Diofcoridc. Sed
animaduertendum est Tbeopbraftum eo loco non descripsissie Dioscoridis Hippofelinum,cum alterum ab altero pluri*
bus differat notis, sed Smyrniivm potius. id quod ex eo conijci potest,qudd Diofcorides,itemq; Galenus asserant, non-
nullos inueniri qui Hipposelinwn a Smyrnio non feparent. Quibus'uerbis nil mirum inter eos,qui ita sentirent,Tbeo-
pbraftu/m quoq; ab illis comprebensum suissie. Ceterum bac in re etiam Fucbsius,cuius tamen pace dixerim, aperte Fuch. error.
ballucinatur: quippe qui legitimum Hipposclinum Leuisticum uulgd uocatum, fmyrnij loco in fuis clarisiimis de Sir-
pium biftoria commentari]s depinxerit» Apij meminit Galenus libro v 11 i.simplicium medicamentorum ,sic in- Apij generu
quiens. Apium ufqueaded calidum eft,ut etr urinas,zy menses cieat. flatus quoq; discutit&r magis semen, quam ber vires ex Gal.
4° ba ipsa. Sed oreofelini, eyr bippofelinisimilis uis est: uerum bippofelinon imbecillius est, oreoselinum ualentius ♦
fodem quoque libro fuperius tamen,de Tetrofelino dissicruit bis uerbis. Tetroselini semen maxime ufui eft,cum to-
ta etiam herba una cum radice fimilem,sed imbecilliorem, facultatem sortiatur. Est autem utguftu acre cum amaritu
dineffite eyr in operibus calidum,una cum incidedi effeblu»Hinc menses,zy urinas large prouocat. flatus quoq$ diseu
tit. fuerit itaq; zy ipfurni tertij ordinis tum excalsacie tium, tum desice antium. Sed de Tetrosclino Macedonico fusius
diffierens libro primo de antidotis,ita seribit .Quod ad Petrofclinum attinet,laudatisiimum Macedonicum est omnibus
cognitum: quod sftreaticum etiam quidam appellant, d loco in quo naseitur, nomen imponentes. Verum exiguti eit
prorsus quod ibi prouenit, cum cr prceruptus,ey anguftus is locus sit. fftreaticum itaq$ Macedonicum hoc, quod 4
Macedonibus in omnes gentes affertur, paucum ey ipsum in Macedonum terra gignitur. Sed idem in petroselino Md
cedonio accidit,quod in Attico meile, ey uino falerno contingit. Mercatores siquidem in omnem sirme orbis terram,
$0 ut mei Atticum,uinum falernum,sic petroselinu Macedonicum aduehunt, cum tamen in Macedonia petroselini tatum
no oriatur,quantum gentibus omnibus satis essie queat. Verum in fpiro petrofclinum plurimum gignitur,quemadmo-
dum in Cycladibus infulis mei: atq^ ut mei ex infulis Athenis affertur ffiic petrofclinum ex fpiro prius in Macedonia
comportatur, plurimumq;, cy prope totum in Theffialonicam: inde uerd tanquam Macedonicum exportatur. idem
in uino falerno contingit, nam cum in exiguo quodam Itali# agro falernum proueniat,complura alia uina in falerni
ssieciem d uini magiflris concinnatur, qu# perinde atq; falernina,in omnes prouincias Romano imperio subicstas im^
portantur. Tibi uero si petroselinu sftreaticum quandoq; deerit, ne peiorem existimes tbcriaca suturam, fi alium im-
posueris. Non enim si mortiferis uenenis,fi ucnenatoru morsibus aliud ab sftreatico petrosclinuminus congruit, pro-
pterca reliquis etia morbis,ut torminibus,uentriculo debili,aqu# inter cute,et idgenus alijsssicgnius opitulatur,quos in
primis sanare tbcriaca non promittit. Ad b#c fstreaticum petrofelinum tbcriaca plane amariorem sacit, pr#scrtim
cum recens adhuc imponitur. differt enim ab alijs pctroselinis, quod ut acerrimum, ita quoq; amarisiimum eft.
hh z
Oreoselini ca
sideratio.
Ruellij opin.
non accepta,
Hipposelini
conhder.
In Lib. tertium Dioscoridis. 3 6 j
nandum, id quod ossicinis omnibus fatiui Apij uicem explet, nil aliud effie, quam Paludapium ,fiuc Apium paluftre, '
fleofelinum Diofcoridiuocatum. Quandoquidem boc inhumentibus, ey paluftribus locis nafcitur, caule ,& sblijs
jatiuo maioribus, rarioribus^. La<s propter Tbcopbraftus libro vi 1. cap. vi.de plantarum hiftoria, de eo differ it
bis uerbis. Paludapium, quod apud aqua? duftus, ey in paludibus prouenit, folio raro, nec birfuto consistit, fedfimi*
le quodammodo A pio eft, odore, fap ore, siguracp. Hinc itaffi sit, ut Rucllio minime adftipulandu cenfeam,qui plan*
tam nobis Italis Macer onc uulgd appellatam, Paludapium effie putat. Quippe (ut paulo pdst, atq$ etiam in proxima
Smyrnij commentatione dicetur) non parua fane inter uocatum Maceronem, fleofelinum, er Hippofclinum inter-
cedit differentia. Apij porro in montibus nafcentis,quod ideo Gracis Oreofelinum dicitur,nulla a Diofcoridc red-
ditur siliorum delineatio, nisi in eo scriptura suerit dcprauata, ut firme sufyicor. Merum Tbcopbraftus, ey Plinius
10 Oreoselinum deferipferunt sblijs cicuta?, radice tenui, ey femine unus,alter nero caule anetbi, minutiore tamen. Vn-
defadlum eft,ut nonnulli crediderint Tbeopbraftum boc in loco deprauatum essie, ey quod ubi in Gravis codicibus lc-
gitur,^LT(x tpvAAx , id eft ,siliababet cicuta? fimilia, legendum fit ,niQ)(xAio(. vgy
navdy 4*4^ £>h5 boc eft, capitula habet papaueri similia. In quam opinionembos facile potuit adduxissie uulgata
Graea Dioscoridis lestio, in qua nimirum capitulorum papaucris, non autem foliorum cicuta mentio eft. Verunta-
inen ego potius (ut modo dixi) Diofcoridis lectionem uitiatam putaucrim, quam Theopbrafti, licet contra senserit
Hermolaus. Nam pr ater quam quod Tbeopbrafto subfer ibat Plinius, eft Oribasij codex, in quo non (jlhu&viq ,sed
legitur. Pratcrea ipfesepenumero uidi Apium in montibus nascens, quod d Tbeopbrafti, <y Plinij pistura
nullis prorsus notis difiidet. Prouenit enim sblijs cicuta, radice tenui, <y semine in umbella anetbi modo: qua omnia
A pij generi maxime adstipulantur. illud insuper addiderim, quod A pij longe magis proprium eft siliis consurgere
20 cicuta modo per ambitum laciniatis, semine in umbella anetbi instar, quam capitulis papaueri similibus incluso.
Sed an legitimum Petrofclinum Macedonicum uocatum, in Italia proueniat, non equidem afser er e ausim, ctsi Mo-
nachi illi,qui in Mesuem scripfere,fe in Romanis quibusdam montibus illud adinuemffie teflentur. quod tamen (fi uc-
rareferunt) Romanum quidem, non Macedonicum appellandum fuerit. Quod uerd Hipposclinum uocatur, nil
certe aliud essie opinor, quam quod nonnulli bodie Leuisticum nominant, grandius plane inter omnia apiorum gene-
ra, adeo ut merito Hippofclinum dicatur. Id sane notis omnibus refert Hipposclinum: licet Lrasauolus Ferraricnsis
herbam Maceronem uulgd uocatam falso Hipposclinum existimet, d peruerfa fertassie Marcelli interpretatione dece
ptus, qui pra?ter Dioscoridis sententiam, Hipposelino radicem intus candidam, feris uerd nigram reddidit, cum tame
in Gra?cis Dioscoridis exemplaribus nulla nigredinis siat mentio. Quo quidem argumento Maceronem Hippos :IU Marcelli, &
num non essie, siatis superfy comprobatur, pro?sertim cum haec coloris radicum opposita qualitate inter se diserepent. Brasa. lapsus .
3 0 Huius Marcelli lapsus illud causam suissie arbitror,quod legerit apud Tbeopbrastum, nasei Hippofelinu sblijs paluda-
pio proximis: caule magno,ac birsuto: radice raphani modo crassia,sed nigra: nigro s etia semine,magnitudine eruo
ampliore. Qua sirtassie autbor itate fretus Marcellus, nigram Hippofelino radicem inessie addidit in Diofcoridc. Sed
animaduertendum est Tbeopbraftum eo loco non descripsissie Dioscoridis Hippofelinum,cum alterum ab altero pluri*
bus differat notis, sed Smyrniivm potius. id quod ex eo conijci potest,qudd Diofcorides,itemq; Galenus asserant, non-
nullos inueniri qui Hipposelinwn a Smyrnio non feparent. Quibus'uerbis nil mirum inter eos,qui ita sentirent,Tbeo-
pbraftu/m quoq; ab illis comprebensum suissie. Ceterum bac in re etiam Fucbsius,cuius tamen pace dixerim, aperte Fuch. error.
ballucinatur: quippe qui legitimum Hipposclinum Leuisticum uulgd uocatum, fmyrnij loco in fuis clarisiimis de Sir-
pium biftoria commentari]s depinxerit» Apij meminit Galenus libro v 11 i.simplicium medicamentorum ,sic in- Apij generu
quiens. Apium ufqueaded calidum eft,ut etr urinas,zy menses cieat. flatus quoq; discutit&r magis semen, quam ber vires ex Gal.
4° ba ipsa. Sed oreofelini, eyr bippofelinisimilis uis est: uerum bippofelinon imbecillius est, oreoselinum ualentius ♦
fodem quoque libro fuperius tamen,de Tetrofelino dissicruit bis uerbis. Tetroselini semen maxime ufui eft,cum to-
ta etiam herba una cum radice fimilem,sed imbecilliorem, facultatem sortiatur. Est autem utguftu acre cum amaritu
dineffite eyr in operibus calidum,una cum incidedi effeblu»Hinc menses,zy urinas large prouocat. flatus quoq$ diseu
tit. fuerit itaq; zy ipfurni tertij ordinis tum excalsacie tium, tum desice antium. Sed de Tetrosclino Macedonico fusius
diffierens libro primo de antidotis,ita seribit .Quod ad Petrofclinum attinet,laudatisiimum Macedonicum est omnibus
cognitum: quod sftreaticum etiam quidam appellant, d loco in quo naseitur, nomen imponentes. Verum exiguti eit
prorsus quod ibi prouenit, cum cr prceruptus,ey anguftus is locus sit. fftreaticum itaq$ Macedonicum hoc, quod 4
Macedonibus in omnes gentes affertur, paucum ey ipsum in Macedonum terra gignitur. Sed idem in petroselino Md
cedonio accidit,quod in Attico meile, ey uino falerno contingit. Mercatores siquidem in omnem sirme orbis terram,
$0 ut mei Atticum,uinum falernum,sic petroselinu Macedonicum aduehunt, cum tamen in Macedonia petroselini tatum
no oriatur,quantum gentibus omnibus satis essie queat. Verum in fpiro petrofclinum plurimum gignitur,quemadmo-
dum in Cycladibus infulis mei: atq^ ut mei ex infulis Athenis affertur ffiic petrofclinum ex fpiro prius in Macedonia
comportatur, plurimumq;, cy prope totum in Theffialonicam: inde uerd tanquam Macedonicum exportatur. idem
in uino falerno contingit, nam cum in exiguo quodam Itali# agro falernum proueniat,complura alia uina in falerni
ssieciem d uini magiflris concinnatur, qu# perinde atq; falernina,in omnes prouincias Romano imperio subicstas im^
portantur. Tibi uero si petroselinu sftreaticum quandoq; deerit, ne peiorem existimes tbcriaca suturam, fi alium im-
posueris. Non enim si mortiferis uenenis,fi ucnenatoru morsibus aliud ab sftreatico petrosclinuminus congruit, pro-
pterca reliquis etia morbis,ut torminibus,uentriculo debili,aqu# inter cute,et idgenus alijsssicgnius opitulatur,quos in
primis sanare tbcriaca non promittit. Ad b#c fstreaticum petrofelinum tbcriaca plane amariorem sacit, pr#scrtim
cum recens adhuc imponitur. differt enim ab alijs pctroselinis, quod ut acerrimum, ita quoq; amarisiimum eft.
hh z