DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.70214#0419
ptio, & uires.
10
hh 3 Mo^sov.
In Lib. tertium Dioscoridis. 36)
bus, haUucinant.es contendant, plantam Imperatoriam uulgo uocatam legitimum esse Smyrnium, argumento quod
diis radices exterius nigrefeant, interius uer6 uirescant ♦ Verum ij ex eo aperte decepti deprehenduntur,quod no ani*
niaducrterint, an ha? planta? c a? ter is inter se notis conucniant. Sed posicaquam de Imperatoria herba incidit men*
ob sui nominis maieftatem, uiriumcp prceftantiam; praetereundum sane non duximus, quin hic eius tum hissoriam ,
tu^ facultates edi [seramus . Prastantisiima igitur imperatoriam Ananiensibus montibus supra Tridentumfre* Imperatoria;
quentisiima nascitur, solijsfyhondylio minoribus ,solo accubantibus, robuftis, hirfiutis, ac asperis: caule bicubitali , P^nt® descn
purpurafeente, rotundo, hirsutofy: in cuius cacumine umbella ssoribus candidis ornatur: e quibus poftea semen pro*
dit sefelis modo acutum, pariter^ odoratum. Radix ineft ei non longa, mediocriter crajsa, rugosa, dura, lignofaq;,
qwe soris nigra cft, intus uerd fubuiridis. Eaguftu admodum acris deprehenditur, ac mordax, subamara, & odora-
ta . Ex quo non temere aliquis conijcere poteft, Imperatorice radicem excalsacere tertio cxcefsu completo, uel quar-
to inchoante i ficcare uerd fecundo.Difcutith<ec mirisice tum uentriculi, tum inteftinorum, tum etiam uteri ssatus.
Quapropter coli cruciatibus, ac.uentriculi torminibus maxime utilis est. Cit item menfes, atq$ urinam. Fouetur cius
decoblo utiliter in dolore dentes, pra?sertim si in uino auftero radix decoquatur. Eadem ex uino pota uteri ftrangula-
tionibus prodess .conceptumadiuuat, quem frigiditas intercipit: concoftionem roborat. Commansa eft ucluti prx*
jiantisiimus apophlegmatismus, ut qu<e essicaciter cerebri pituitam expurget. Inpuluerem contrita, uinoq- subinde
pota,frigidis occurrit morbis. Quamobrem refolutis, comitialibus, conuulsis, auxilio eft. Aiunt nonnulli quartana
eas fanari, qui pulueris cochlear ij dimidium hora una ante accesiionem, ex mero biberint. Oris halitum commendat,
& omnes roborat siensus.. Epidemijs morbis,uencriis fore omnibus,ac uenenofiorum animalium tum morsibus,tum iftiz
bus opem pr^ftat. Afthmaticos, scu anhclofos iuuat, obftrustiones aperit, aqua inter cute laborantes fanat, itemesi
liene affedos ♦ In sima excalsacit uniucrfas corporis partes, quas frigus occuparit. Vthinc palam siat, herbam
hanc non immerito sibi Impeyatorice nomen aseiuiffe, cum tot tantis# uiribus pr adita sit.
E,Aoc<fo/3oax.pv.
ELAPHOBQSCVM. GAP. LXVL
Elaphobosco foeniculaceus caulis est, aut
rorimarino similis, geniculatus : folijs duum digi-
„ torum latitudine, ut terebinthi, prcelongis, aliquan-
tum asperis, circumfradis. Adnata multa habet, fe-
rentia umbellas anethi similes,& semina eiusdem:
ssorem subluteum: radice ternum digitorum longi-
tudinis, & crassitudinis unius, candida, dulci, esui a-
pta. Caulis tener pro olere manditur. Contra ser-
pentium idus,datur semen in uino. Fama autem est,
hoc pabulo ceruas serpentium morsibus resistere.
Qjan(\:Vam aliqui prositentur, seElaphoboscum in Elaphobosci
Italia inuenisse,atq; etiam quibusdam in hortis oftendere-, herba conllder.
tamen, quam pro eo demonstrant, solia profert incisuris multis
diuisa, Ixuiacp. Adeo ut hinc pcrsticue intelligi posiit,eam a le*
gitimo Elaphobofco plurimum disiidere ,fi Dioscoridi magis ,
quam Plinio sides eft adhibenda. Plinius siquidem libro, (gy cap.
xxii. Elaphoboscum solijs smyrnij, & semine corymbaceo de*
pinxit his uerbis. Elaphoboscum strulaceum cft, geniculatum,
digiti crafiitudine: semine corymbis dependetibus,simili essigie,
sed non amaris: folijs olusatri. eyy hoc laudatum in cibis. hac
Plinius. In quibus uerbis,quod ea plane a Diofcoride dissentiat,
Manardus Perrariensis Plinij codicem deprauatum esse exisii-
mat. Caeterum Ruellius tradit Elaphobosicu/m legitimu pau- Ruellij opin.
cis hodie cognosci, et si. frequens ubiq$ reperiatur, iUudq; esse ce^ sulpe&a.
set, quod uulgd officinis simul cr herbarijs Gratia dei nomina*
tur, e qua sui nominis unguentum consiciunt. Sed hanc RucUij
sententiam non admittendam, quin potius explodendam putaue*
rim,fi per Gratiam dei eam piatam intelligit, qua osficina? utun*
tur. Quippe quod h^c caule, solijs hyssbpo sit persimilis, non autem foeniculo, ac terebintho. Quamobrem aut
aliam in Gallia piatam esse eodem nomine appellatam, aut RueUium omnino deceptum exiftimauerim. Ipse equidem
herbam quandam sepiusuidi, tum in Tridentino, tum in Goritiensi agro, cuius etiam hic pifturam damus, quae ita no*
tis omnibus Elaphobofco restondet, ut non potuerit animus non inclinari ad credendum, hanc legitimum ejse Elapho*
boscum. Paucis admodum Elaphobosci facultates perftrinxit Galenus libro v i.simplicium medicamentorum, fle Ehphobofci
inquiens. Elaphoboscus sacultatis est calida, tenuium partium, ac proinde exiccatori# secundo maxime exces* sacul, ex Gal.
fuum ordine.
10
hh 3 Mo^sov.
In Lib. tertium Dioscoridis. 36)
bus, haUucinant.es contendant, plantam Imperatoriam uulgo uocatam legitimum esse Smyrnium, argumento quod
diis radices exterius nigrefeant, interius uer6 uirescant ♦ Verum ij ex eo aperte decepti deprehenduntur,quod no ani*
niaducrterint, an ha? planta? c a? ter is inter se notis conucniant. Sed posicaquam de Imperatoria herba incidit men*
ob sui nominis maieftatem, uiriumcp prceftantiam; praetereundum sane non duximus, quin hic eius tum hissoriam ,
tu^ facultates edi [seramus . Prastantisiima igitur imperatoriam Ananiensibus montibus supra Tridentumfre* Imperatoria;
quentisiima nascitur, solijsfyhondylio minoribus ,solo accubantibus, robuftis, hirfiutis, ac asperis: caule bicubitali , P^nt® descn
purpurafeente, rotundo, hirsutofy: in cuius cacumine umbella ssoribus candidis ornatur: e quibus poftea semen pro*
dit sefelis modo acutum, pariter^ odoratum. Radix ineft ei non longa, mediocriter crajsa, rugosa, dura, lignofaq;,
qwe soris nigra cft, intus uerd fubuiridis. Eaguftu admodum acris deprehenditur, ac mordax, subamara, & odora-
ta . Ex quo non temere aliquis conijcere poteft, Imperatorice radicem excalsacere tertio cxcefsu completo, uel quar-
to inchoante i ficcare uerd fecundo.Difcutith<ec mirisice tum uentriculi, tum inteftinorum, tum etiam uteri ssatus.
Quapropter coli cruciatibus, ac.uentriculi torminibus maxime utilis est. Cit item menfes, atq$ urinam. Fouetur cius
decoblo utiliter in dolore dentes, pra?sertim si in uino auftero radix decoquatur. Eadem ex uino pota uteri ftrangula-
tionibus prodess .conceptumadiuuat, quem frigiditas intercipit: concoftionem roborat. Commansa eft ucluti prx*
jiantisiimus apophlegmatismus, ut qu<e essicaciter cerebri pituitam expurget. Inpuluerem contrita, uinoq- subinde
pota,frigidis occurrit morbis. Quamobrem refolutis, comitialibus, conuulsis, auxilio eft. Aiunt nonnulli quartana
eas fanari, qui pulueris cochlear ij dimidium hora una ante accesiionem, ex mero biberint. Oris halitum commendat,
& omnes roborat siensus.. Epidemijs morbis,uencriis fore omnibus,ac uenenofiorum animalium tum morsibus,tum iftiz
bus opem pr^ftat. Afthmaticos, scu anhclofos iuuat, obftrustiones aperit, aqua inter cute laborantes fanat, itemesi
liene affedos ♦ In sima excalsacit uniucrfas corporis partes, quas frigus occuparit. Vthinc palam siat, herbam
hanc non immerito sibi Impeyatorice nomen aseiuiffe, cum tot tantis# uiribus pr adita sit.
E,Aoc<fo/3oax.pv.
ELAPHOBQSCVM. GAP. LXVL
Elaphobosco foeniculaceus caulis est, aut
rorimarino similis, geniculatus : folijs duum digi-
„ torum latitudine, ut terebinthi, prcelongis, aliquan-
tum asperis, circumfradis. Adnata multa habet, fe-
rentia umbellas anethi similes,& semina eiusdem:
ssorem subluteum: radice ternum digitorum longi-
tudinis, & crassitudinis unius, candida, dulci, esui a-
pta. Caulis tener pro olere manditur. Contra ser-
pentium idus,datur semen in uino. Fama autem est,
hoc pabulo ceruas serpentium morsibus resistere.
Qjan(\:Vam aliqui prositentur, seElaphoboscum in Elaphobosci
Italia inuenisse,atq; etiam quibusdam in hortis oftendere-, herba conllder.
tamen, quam pro eo demonstrant, solia profert incisuris multis
diuisa, Ixuiacp. Adeo ut hinc pcrsticue intelligi posiit,eam a le*
gitimo Elaphobofco plurimum disiidere ,fi Dioscoridi magis ,
quam Plinio sides eft adhibenda. Plinius siquidem libro, (gy cap.
xxii. Elaphoboscum solijs smyrnij, & semine corymbaceo de*
pinxit his uerbis. Elaphoboscum strulaceum cft, geniculatum,
digiti crafiitudine: semine corymbis dependetibus,simili essigie,
sed non amaris: folijs olusatri. eyy hoc laudatum in cibis. hac
Plinius. In quibus uerbis,quod ea plane a Diofcoride dissentiat,
Manardus Perrariensis Plinij codicem deprauatum esse exisii-
mat. Caeterum Ruellius tradit Elaphobosicu/m legitimu pau- Ruellij opin.
cis hodie cognosci, et si. frequens ubiq$ reperiatur, iUudq; esse ce^ sulpe&a.
set, quod uulgd officinis simul cr herbarijs Gratia dei nomina*
tur, e qua sui nominis unguentum consiciunt. Sed hanc RucUij
sententiam non admittendam, quin potius explodendam putaue*
rim,fi per Gratiam dei eam piatam intelligit, qua osficina? utun*
tur. Quippe quod h^c caule, solijs hyssbpo sit persimilis, non autem foeniculo, ac terebintho. Quamobrem aut
aliam in Gallia piatam esse eodem nomine appellatam, aut RueUium omnino deceptum exiftimauerim. Ipse equidem
herbam quandam sepiusuidi, tum in Tridentino, tum in Goritiensi agro, cuius etiam hic pifturam damus, quae ita no*
tis omnibus Elaphobofco restondet, ut non potuerit animus non inclinari ad credendum, hanc legitimum ejse Elapho*
boscum. Paucis admodum Elaphobosci facultates perftrinxit Galenus libro v i.simplicium medicamentorum, fle Ehphobofci
inquiens. Elaphoboscus sacultatis est calida, tenuium partium, ac proinde exiccatori# secundo maxime exces* sacul, ex Gal.
fuum ordine.