Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Mattioli, Pietro Andrea; Dioscorides, Pedanius; Valgrisi, Vincenzo [Bearb.]
Petri Andreae Matthioli Medici Senensis Commentarii, In Libros Sex Pedacii Dioscoridis Anazarbei, De Medica Materia: Adiectis quàm plurimis plantarum & animalium imaginibus, eodem authore — Venetijs: in officina Erasmiana, apud Vincentium Valgrisium, 1554

DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.70214#0201
Überblick
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
^Ai»,

“*CS'
wiW**
DRON 1Iow7
l,n'nbec^hip
%&■£
s-^‘5,
’^cr<«;tattk
Pw/Wt prftm(fe
°P°rtet,alioquinu^
^xeitant.Rcnc^
forant,eorum^
epr^ftani.Qu^
medicos in freqiiL

7X IVGLANi
XL1.

www/gyu;w
Latii^W

nonnulli Persicas uti
lacho inutiles, biliofy
ssietibus inimici!
ptae. Cum ruta neri;
no cibo, uenenisrett
comedantur :largiusi
inuntur mammam
catisque, cum melfe
i,sale,& meile, canis;
: tormina,cum calyci
$,sedant. Putamen ci
&uino, infantium c?
»eciasreplet.Sistunt®
no admoueantur:ijds
gangrenis, &
anducati^imp*
ibus tusisoleiunexf"
mocentiores 1W ■
tx eximunt acnmo*
lunt.

In Lib. primum Dioscoridis. 147
glandes intcrlisis literis appellantur. Quo nomine primo mundi aeuo eas appellatas effe , plures tradidere autores.
Quippe cum homines primum glandibus tantum diu uifiitassent, inuenta tandem arbore, quae nuces ferebat, degu*
piato nucleorum fapore, horumsi^ dulcedine mirum in modum allefii, nuces Ionisglandes ob excellentiam appellaue*
re. De ijs disserens Galenus libro v 11 .fimplicium medicamentorum, ita feriptum reliquit. Nucis arbor tum in si* luglandiu ui-
Iqs, tum in germinibus adjlrisiionem quandam pofiidet: caeterum euidentem, multamcp in nucis putamine receti pa* res ex Gal.
riter GA sicco. proinde eo t Mores quoque uti folent .At nos eius exprefiifucco fimiliter, ut moror um,GA ruborum
in molle decosio,uice siomatici medicaminis utimur,GA ad omnia reliqua adbibemus,ad quae modo disii fucci conueni*
re cenfentur. Porro nucis ipfius id, quod edendo eft, oleofum eft, GA tenue: itaq^ ob id etiam facile exprimitur, GA
quo diutius reconditum fuerit, magis tale efficitur. Quamobrem oleum ex eo inueterato exprimere liceat. Tuncfa*
, o ne admodum fit per halitum euaporatorium. Itaq$ quidam eo gangraenas, ga carbunculos,GA aegilopos fanant,ac no*
imulli ad vzv^ot^toc, hoc eft, neruorum uulnera utuntur. Et libro 1 1. de alimentorum facultatibussic inquit.
Habet Juglans ga adftringcntis qualitatis non exiguum, que temporis proceffu marcefcit, degener ante tota eius
subfiantia in pinguem fuccum, adeo ut cibo prorsus siat inidonea, quddueteri oleo ,fua pinguitudine adfimilis appa-
reat. Viridis autem, atq$ etidmnum humida,neq$ adstringentis qualitatis, necp oleofte conssicue eft particeps; fed mar-
gis eft quodammodo -i tsoix , id eft, qualitatis expers: quod fapor is genus aqueum (ut dixi) uocare confueuimus .
juglans facilius, quam auellana concoquitur, siomachocp utilior eft, er multo magis, si una cum caricis edatur.
Proditum autem eft a plenstp medicis ,si ambo haec cum ruta ante alios cibos fumantur, hominem non magnopere i
letalibus pharmacis laedi posse . Confiat praeterea humidas deiesiioni magis, aridas uerd minus conuenire. Non pau-
ci qwsi cum garo iuglandes praefumunt, uentris fubducendigratia. Ad hoc autem uirides aptiores sunt, utpote qu£
20 adstringentis qualitatis minus participes funt. Quin ga aridarum quoque, ubi prius in aqua fuerint macerate ( ut
jionnuUi faciunt) similis, ac uiridiwn facultas habetur. h.ec Galenus. (teter um Juglandes uirides decerpte menfe iuglandcs co-
inaio,uel iunio appetente, antequam earum putamina obduruerint, faccharo, uel meile asseruate siomacho utiles eua diti.
dunt,GA ori non ingrate. Sed quoniam sermo nobis eft de nucibus, cum Diofcondesf Galenus, ac ceteri pofterio*
res Graeci de Indicis, Myristicis, Metellis, ac Vomicis nihil, quod consiet, memoria: prodiderint, hic ea non disii-
jnulanda putaui,neq$ alienum duxi recenfere,qu^ de ijs ex Mauritanorum monumentis, cx recentiorum quorundam
hiftorijs fum confecutus. Sed primo de Jndicis dicamus. Nuces igitur indicae myropohjs omnibus uulgatif- Nucis Indi-
simee ,fruttus sunt arboris cuiufdam ( ut Mauritani autores funt) palm.e effigie, praegrandes, magnorum melonum C2C consid.
instar, ab arbore dependentes: nanq^ magna inuolucrorum mole obteguntur. Cortex ijs extimus colore conftat in
atrum rusifcente ,fubdurus, tenax, callosusfy, intus uerd uillofa materie compaftus, qua: in capillamenta manibus
5 0 exterius fatifeit. Subtus esi putamen triquetrum,uillofum,barbatu/mq^, cornu instar predurum, eiusdem fer e coloris

nucleum continens, oui an ferini magnitudine, intus concauum: fubfiantia illi pinguis, crasiitudinefemidigitali, du*
riulcula,tenax,caUofaq;, albicans, fapore dulci, butyrum reserens,tenui fed assero obtecla cortice, putaminis colo*
re. Probantur recentes,ea:q; pra:fertim,in cuius concauitate liquor quidam dulcis includitur: siquidem hoc argume*
to recentiores facile cognofcuntur. Excalsaciunt fecundo abfcessu, hume siant uerd primo. In cibis sumpte, etft
noxium admodum succum non gignant; uentriculo tamen laborem inferunt: femen augent, CA uenerem excitant ♦
Oleum,quod e nucibus Indicis exprimitur,utiliter hemorrhoidibus inungitur, oleo praffertim admixto, quod e persi*
eorum nucleis elicitur: per fe illitum lumborum,genuum dolores mulcet, GT uentris animalia pellit. Quod uerd
recentes nuces presse siiUauerunt oleum, densum e si, candidum,& pingue: in summa subfiantia,qualitate, sapore,ac
deniq; facultatibus butyro non disiimile ,sed longe melius subminisirat alimentum. Nux Indica laetiore sagina cor*
40 fora resicit. Idcirco firigofas mulieres miru/m in modum impinguat, gx ad crasiitiem reducit. hasienus de Indicis.
His fuccedunt myristicae, quae uulgd osficinis ob odoris prceftatiam Mufcate,quafi mofchate dicuntur. H<e
(ut referunt ij, qui Indica litor a perlufirarunt) proueniunt copiosifiimae in insula quadam nomine Eadan: ibiq$ eds
proferunt arbores quaedam nofiratibus persicis haud absimiles, angufiioribus tamen sblijs, ac breuioribus. Ete poft
siliorum germinationem, ssorem statim emittunt,quem Macim Arabes uocant. Panditur is/ylueftrium rofarum mo*
do: e cuius medio nux erumpit,GA proce ssu temporis persicitur, gx ubi maturitatem fenserit, macis rofarum instar,
expansus eam circumplefiitur: quam poftea suo tempore cultores legunt ccrtatim, gx quam quisifr poteft uberius,
quoniam sunt ibi omnia comunia. Arbores abfip cultu ,fuppeditante tantum natura,fuos frusius edunt. Myristicae
nuces suo maci,tanquam rete coprehenfe Venetijs in officinis quam plurimis uisuntur, duro putamine conclufe,auel
lanarum modo, colore subnigro: quo ftasio compasiilis fube si globulus, nuclei uice, ga is ejl nux Myrisiica, quam
$ 0 usurpare solemus. Praeferuntur recentes, quae nullam praefenferint cariem: item ponderofie ,farsioe, praepingues,
humore redundantes,ita ut adasia acu confesiim e uulnufculo exeat humor. Siccant (ut Mauritani feribunt) GA
excalsaciunt ordine fecundo completo. Adfiringunt,oris suauitatem commendant,ga foetentis animae uirus comma*

Oleum ex nu
cibus Indicis.

Nucis Myri-
sticce conlid.

Myristicaru
uires.

fe abolent: lentigines in facie emendant, uifum acuunt, uentriculum ga iecur roborant: lienem abfumunt, urinam
ciunt, ssuentem aluum sistunt, ssatus difeutiunt, ga frigidis uteri asfefiibus mirisice profunt: ga ut in uniuersum di*
cam, facultas eis eadem, quae ga caryopbyUis. E’ recentibus prius contufis, ga in cacabo calefasiis praelo exprimi*
tur liquor, qui resrigeratus cerae nouae inftar concrefcit ,fragrantisiimum ssirans odorem, neruorum GA articulo*
Twn diuturnis doloribus a frigore excitatis utilifiimus: quin ga ueneris inunfiionibus maxime expetitur. Myristicas
nuces ueteribus Graecis ignotas fuiffe illud fidem facit,quod Theophraftus, Biofcorides, ga Galenus earum, quod in
suis monumentis legerim, nufquam meminerint. Quare GA hic quoq; asserere non dubitauerim, macerem (Ut in eius
mentione diximus) Diofcoridi, GA Galeno myristicae nucis ssorem e sse nequaquam. Nam fi ad eos floris cognitio
n z pcrucnisset,
 
Annotationen