Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Mattioli, Pietro Andrea; Dioscorides, Pedanius; Valgrisi, Vincenzo [Bearb.]
Petri Andreae Matthioli Medici Senensis Commentarii, In Libros Sex Pedacii Dioscoridis Anazarbei, De Medica Materia: Adiectis quàm plurimis plantarum & animalium imaginibus, eodem authore — Venetijs: in officina Erasmiana, apud Vincentium Valgrisium, 1554

DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.70214#0519
Überblick
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
4-6)

In Lib. quartum Dioscoridis.
ccrtidcos, eyy dyfentericos iuuat. Menfium abundantiam cohibet, cr albas uteri ssuxiones. Quine tidm cruenta ex-
puentibus proieft, praffertim si in pulmone , uel pedore, uas aliquod'fr artum fuerit .


CHRYS A NTHEAIVM.

CAP. LUI.

Chrysanthemon aut caltha, nonullisbuph-
thalmos. herba ess: tenera, fruticosa, lasues proferens
caules, & multifida folia: ssores supra modum splen-
dentes, luteos, orbem oculi imitantes,unde buph-
thalmi nomen traxit. propter oppida naseitur. cuius
caules oleris uice manduntur, Flores cum cerato tri-
ti, steatomata diseutere produtur. Regio morbo cor-
reptis,colorem bonum breui reddunt, si sequente lon
go balnei usu, pofl: exitum ebibantur.
Qv a n clv a m non desunt, qui crediderint Bupbtb almum, Chrysanthe-
Cr Chryfanthemum unam, eyy eandem plantam esse, quod pa- mi conGder.
ribus notis inter fe certare uideatur-,tamen si particulares quae-
dam not# in utrisque diligenter expendantur, facile inter has
platds diferimen aliquod notari deprehendetur, Quod cum opti
me fciret Diofcoridcs, diuerfis libris, diuersiscp capitibus dehis
speciatim disser uit. Quodutiq; minime ficisset,fi compertum
babuifset,nullam inter eas intercedere differentiam. Q&e tamen
binecognofcipotert, primum quddBuphthalmo solia insint fce-
niculo similia,qude plane capillaria confiant: Chryfantbemo ue-
rd tenera, multisida, mmutimsi per ambitum laciniata. Deinde
Cbrysanthemi caules in cibis madi aliorum olerum modo ser ibit
Dioscorides: id quod de Buphtbalmo agens silentio pr^tcrijt.
Praeterea ssores Buphtbalmo reddidit anthemidi similes: Chry-
santhemo uerd luteos, & uehementer fylendentes. Coe teriim de
horum uiribus disserens, Bupbtbalmi ssores, cum cerato tritos,
tumores, duritias si diseutere tradidit in uniuersum, eyy assir-
mantor locutus. Verum poftea de Chrysantbemo feribens,huius
ssores, inquit ,fteatomata diseutere produntur, particulariter,
er dubie locutus. H#c sane harum plantarum manifefta diferimina faciunt, ut credam, quod aliquis antiquorum cu-
rio sis , nimis si sciolus Buphth almum, gy Chrysanthemum unam tantum reserre plantam forte existimans, omnia in
Chryfantbemo adiecerit, z? confuderit, quae libro tertio de Buphthalmo memori# prodidit Diofcorides, quemadmo*
dum imprudenter de Ruta %y Hyperico, Afaro %y Bacchari ab alijs fartum esse in praecedentibus ofiendimus.
Hoc itaq^ argumento fretus crediderim ego hoc modo Cbryfanthemi caput effe legendum. Chrysdntbemon herba e& Chrysanthe-
40 tenera, fruticosa. laeues proferens caules, gy solia multisida: ssores luteos, admodum ffflendentes, Bius caules man- mi caput re^1
duntur olerum modo. Plores cum cerato tritifteatomata difeutere produntur. Hinc itaq$ ,sic Cb ryfanthemi capite
reftituto, facile patebit, quantum aberrauerint ij, qui Chryfanthemum cum Buphtbalmo consuderunt♦ Chryfan-
tbemon , cui nulla prorfus ex modo traditis reclamet nota,frequentisiimum prouenit in Senenfi agro prope Montem
nigrum oppidum ita appellatum, eftursi ibi a rufticis ucluti beta, eyy brasiica. Buphtbalmum uerd etsii antea d me non
uifum in noftris commentari]s Italica lingua conferiptis confissus essem; ad nos tamen boc anno uerum Patauio al-
latum efse superius in sua mentione indic auimus. quod etiam poftea accepimus Pisis d Duc a Ghino medico clarisiimo,
CT rei herbari# peritisiimo, omnibus prorfus adstipulantibus notis, quae illi tribuuntur. Quo fartum e si, ut certius
ausimassirmare Chryfantbemihistoriam aurtam,deprauatdmsiessein Diofcoride. Credidit Deonardus Bucbftus Fuchsij error.
medicus dortisiimus m suo de plantarum historia commentario, Chryfanthemum iUud esse ranunculi genus, quod fi-
$ 0 lio api], luteis ssoribus, in pratis plurimum nafeitur. Qua in opinione quantum, pace eius dixerim, baUucinetur,
euidentius omnibus esse puto, quam ut a nobis oftendi debeat. Cbrysanthemi meminissi Galenum in libris de simpli*
cm medicamentorum facultatibus, bartenus incompertum habeo.
AyHfotTOV. AGERATVM. CAP. L1III.
A g e r a t o n fruticosa herba efl:, palmari longitudine assurgens, simplex, humilis, origa-
no maxime similis: vmbellam gerit, in qua ssos bullis aureis emicat, helichryso minor. Nomen
ei inditum efl, quoniam diutissime ssos in suacoloris specieconseruetur. Visdecodti feruens :
huisis ustae nidor vrinam cit, & vulux duritias emollit.


N A S C I T V R
 
Annotationen