Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
Cod. Pal. germ. 270

Lades<. Rezept auch Cod. Pal. germ. 260, 98' . - (7. 81r/v) Ortolf von Baierland, Arznei-
buch (Auszüge). Du solt mercken Wan der sichtage new ist Als Ipocras dodt laichen ge-
schrieben hodt So soll man dem menschen lossen an der andern seittenn... 81' Die dz ge-
giecht haben Sollen vff den füssen lossen bei der minsten oder bei der grosten Zehen. Text
(in der Hs. teilweise umfangreicher): Follan, Kap. 73. Zu Ortolf von Baierland vgl. Gun-
dolf Keil, in: VL2 7 (1989), Sp. 67-82. - (8. 81v-85r) Aderlaßtraktat. >Wie man oder lossen
soll<. Das lossen soll man offt thun Dorumb das des bluets zu viel ist... 851 Also das es nit
wieder strebt Vnd neben aus bricht Das ist auch gudt. Text auch Cod. Pal. germ. 263, 25r-
28r. - (9. 85r) Verworfene Tage. >Hernach volgen die verbotten dage In allen monadten
Doran man nit lossen soll<. Aufzählungen Verworfener Tage, u.a. 32 für den Aderlaß Ver-
worfene Tage (1./2./5./7./15./18. 1, 7./16./17. 2., 11./15./17. 3., 7./15./18. 4., 7./15./17. 5.,
17. 6, 15./17. 7, 9./20. 8., 6./7./15. 9., 16. 10, 16./17. 11, 6./7./15. 12.); vgl. Keil, Verwor-
fene Tage; Christoph Weisser, in: VT" 10 (1999), Sp. 318-320. Aufzählung derselben Tage
in Cod. Pal. germ. 212, 12'. - (10. 85r) Verworfene und Günstige Tage für den Aderlaß.
Nota wer löst an dem achtzehenden dage Aprilis Oder den ersten Decembris Der stirbt an
dem vierzicksten dage ... Wer löst am ende des Maien des vierden oder sechsten dags der
gewint den ritten nümmer mer. Wer wassersüechtig ist Der lose an der leber adern ... Wem
die füs geschwollen sein Der lose vnder dem enckell. Unter anderem Ankündigung von
Tod oder Erblinden. Laßstellen bei Wasser- und Gelbsucht, Verwirrtheit, Unterbauchbe-
schwerden, geschwollenen Füßen; vgl. Keil, Verworfene Tage, S. 50-58. Text auch Cod.
Pal. germ. 212, 12v-13r. - (11. 85v-86r) Aderlaßvorschriften. Der meinster Albumasarr
spricht Das von dem lossen kumb viel Schadens vnd viel gudts Wan man es zu rechter zeit
thut... Die Hundts dage hebe an An sant Margreten dage Vnd enden sich an dem achten
dage noch Sant Lorentzen dage Die selb zeit soll niemant lossenn ... 861 das man soll in dem
summer lossen an dem rechten arm vnd im winter am linken arm. Als Autoritäten werden
Albumasar (Abü-Ma’sar Ga’far Ibn-Mu.hammad) und Avicenna erwähnt. Vgl. auch Cod.
Pal. germ. 212, 13V—20v, 213, 4r-9r, 291, 37I-4T. - (12. 86r-88r) ‘Vierundzwanzig-Paragra-
phen-Text’. Die ader mitten an der Stirn Ist gudt gelossen für den äuge geschweren Oder
drüs ... 88r Zwo odern vff iedem minsten finger eine Sein gudt gelossen für die gelsuecht zu
dem miltz vnd für den ndten. Text (mit abweichenden Indikationen): Sudhoff, Beiträge,
S. 186-188. Zum Text vgl. Gundolf Keil, in: VL2 10 (1999), Sp. 334-339. Text auch Cod.
Pal. germ. 263, 31r-32v. - (13. 88r-89v) Vom Aderlässen. >Von der regirung noch dem los-
sen<. Wer zu der odern hodt gelossen Dem soll man pflegen mit leichter kost... 88' Blut-
schautraktat. Wer des menschen bluet erkennen will Ob es gudt der bös sei Der soll es mer-
ken bei diesen dreien stücken ... Folgen 12 Rezepte gegen das Schwellen nach dem Aderlaß.
Text der Rezepte zum Teil auch Cod. Pal. germ. 263, 32v-33v. - (14. 89v) Aderlaßregel.
>Noch mer von oder lossen<. Es soll kainer lossen Der ein bösen kalten magen hodt... Es
soll auch niemants lossen Noch allem das den leibe verwünsten oder erhitzen mage. Ist das
bluet voll lauters wassers Dis bedeudt Das der mensch von kalter natur ist auch nasser ... Ist
aber das bluet schön Vnd inwendig wasser vff dem bluet So ist lossens Zeit. - (15. 89v-90r)
Aderlaßregel. >Ein gemain regell von dem oderlossen Stedt douornen zumthail<. Ein iedes
mensch soll vnd mage wissen Das alle gifftickait Vnd aller gebresten 90r leidt in dem bluet
nit in dem flaisch ... Eese gelirt gesunthaidt Vnd lang leben Dem der seine bedarff Vnd
nodturfftig ist. - (16. 90r) Verworfene Tage. >Es stedt zum thail auch vorhien do fornen<.
Man soll auch wissen das niemant lossen soll An diesen hernoch geschrieben dagen Oder in
den siechtagen Dan douon kumpt grosser schaden ... Aufzählung von 19 für den Aderlaß

333
 
Annotationen