DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.23925#0114
108
ZAKOŃCZENIE
Niełatwo dziś odpowiedzieć na pytania, czy obrazy Chrystusa-Heliosa po-
wstały aby przeciwstawić się pogańskiej idolatrii, czy dlatego, że znakomicie
wyrażały ideę głoszącą, że Chrystus jest „światłością świata" i wprowadzały
jednocześnie w misterium Jego boskości. Można jednak przypuszczać, że cho-
dziło zarówno o pierwszy jak i drugi aspekt. Sądzić też można wreszcie, że
przedstawienia Chrystusa jako Słońce zyskały taką popularność, gdyż uświa-
damiały Jego wyznawcom piękną prawdę, że po śmierci „sprawiedliwi jaśnieć
będą jak Słońce", jak jaśnieje Chrystus Przemieniony, Zmartwychwstały i Pow-
tórnie Przychodzący.
111,112 Przez całe średniowiecze7, a także w czasach nowych8 przedstawiano Chry-
ll3,ll'4 stusa-Słońce w różnych formułach ikonograficznych w sztuce. Także dziś, w nie-
115,116 mai półtora tysiąclecia po zakończeniu konfrontacji chrześcijaństwa z kultem
Słońca, nie zawsze to sobie uświadamiając, podczas zwiedzania kościołów,
uczestniczenia w Mszy Św., czy wreszcie obchodząc święta Bożego Narodzenia
i Wielkiej Nocy, stykamy się z misterium prawdziwego Słońca.
7 Zob. m.in. Sedlmayr, 1950, s.. 144 nn., passim; tenże, 1960, s. 249, 250; Schramm, 1958,
s. 36^(0, passim; Ve 11er, 1958/59, s. 32 - 71; Verdie r, 1974, s. 20-40; L o r d, 1976, s. 153 - 160. Zob.
też R a d e m a c h e r, 1964, passim.
8 Zob. m.in. Zmartwychwstanie na skrzydle ołtarza Griinewalda w Colmarze — pisze o nim
Vetter, 1971, s. 35-64; Sol justitiae Diirera - pisze o nim Panofsky, 1970, s. 298-308 i il. 82.
Solarna interpretację Chrystusa w Sądzie Ostatecznym Michała Anioła daje dc Tolnay, 1960.
s. 47 — 49. (co istotne Chrystus ma rysy Apollina Belwederskiego) Sol justitiae widzi również Lord,
1976, s. 143 — 150, w Chrystusie przedstawionym na lewym skrzydle brązowych drzwi wykonanych
przez Filareta dla bazyliki watykańskiej (przed 1444 r.). Zob. też Negri Arnoldi, 1965,
s. 521 — 538, mowa tu m.in. o monstrancjach promienistych (słonecznych), których pierwsze egzem-
plarze powstały w XV lub XVI w. i które od poł. XVII w., kiedy stały się powszechne, „głosiły po
całym niemal świecie" chwałę Chrystusa — prawdziwego słońca i jego „rzeczywistą obecność"
w Eucharystii.
ZAKOŃCZENIE
Niełatwo dziś odpowiedzieć na pytania, czy obrazy Chrystusa-Heliosa po-
wstały aby przeciwstawić się pogańskiej idolatrii, czy dlatego, że znakomicie
wyrażały ideę głoszącą, że Chrystus jest „światłością świata" i wprowadzały
jednocześnie w misterium Jego boskości. Można jednak przypuszczać, że cho-
dziło zarówno o pierwszy jak i drugi aspekt. Sądzić też można wreszcie, że
przedstawienia Chrystusa jako Słońce zyskały taką popularność, gdyż uświa-
damiały Jego wyznawcom piękną prawdę, że po śmierci „sprawiedliwi jaśnieć
będą jak Słońce", jak jaśnieje Chrystus Przemieniony, Zmartwychwstały i Pow-
tórnie Przychodzący.
111,112 Przez całe średniowiecze7, a także w czasach nowych8 przedstawiano Chry-
ll3,ll'4 stusa-Słońce w różnych formułach ikonograficznych w sztuce. Także dziś, w nie-
115,116 mai półtora tysiąclecia po zakończeniu konfrontacji chrześcijaństwa z kultem
Słońca, nie zawsze to sobie uświadamiając, podczas zwiedzania kościołów,
uczestniczenia w Mszy Św., czy wreszcie obchodząc święta Bożego Narodzenia
i Wielkiej Nocy, stykamy się z misterium prawdziwego Słońca.
7 Zob. m.in. Sedlmayr, 1950, s.. 144 nn., passim; tenże, 1960, s. 249, 250; Schramm, 1958,
s. 36^(0, passim; Ve 11er, 1958/59, s. 32 - 71; Verdie r, 1974, s. 20-40; L o r d, 1976, s. 153 - 160. Zob.
też R a d e m a c h e r, 1964, passim.
8 Zob. m.in. Zmartwychwstanie na skrzydle ołtarza Griinewalda w Colmarze — pisze o nim
Vetter, 1971, s. 35-64; Sol justitiae Diirera - pisze o nim Panofsky, 1970, s. 298-308 i il. 82.
Solarna interpretację Chrystusa w Sądzie Ostatecznym Michała Anioła daje dc Tolnay, 1960.
s. 47 — 49. (co istotne Chrystus ma rysy Apollina Belwederskiego) Sol justitiae widzi również Lord,
1976, s. 143 — 150, w Chrystusie przedstawionym na lewym skrzydle brązowych drzwi wykonanych
przez Filareta dla bazyliki watykańskiej (przed 1444 r.). Zob. też Negri Arnoldi, 1965,
s. 521 — 538, mowa tu m.in. o monstrancjach promienistych (słonecznych), których pierwsze egzem-
plarze powstały w XV lub XVI w. i które od poł. XVII w., kiedy stały się powszechne, „głosiły po
całym niemal świecie" chwałę Chrystusa — prawdziwego słońca i jego „rzeczywistą obecność"
w Eucharystii.