DOI Artikel:
Walanus, Wojciech; Muzeum Narodowe w Krakowie [Mitarb.]: Polyptyk z Lusiny ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie, nowe spostrzeżenia
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.17165#0048
mieszczącej się w ich dworze4. W r. 1850 poliptyk przekazany został Mu-
zeum Starożytności, utworzonemu przy krakowskim Towarzystwie Na-
ukowym5. 10 lipca 1850 środkową część nastawy z parą skrzydeł we-
wnętrznych ofiarował dr med. Karol Soczyński6, zaś w listopadzie tego
roku Józef Jerzmanowski uzupełnił dar o brakujące skrzydła zewnętrz-
ne7. Niejasne jest, w jaki sposób i kiedy obaj ofiarodawcy weszli w posia-
danie fragmentów poliptyku. Nie wiemy też, czy występowali jako ich
pełnoprawni właściciele, czy tylko pośredniczyli w darowiźnie8.
Pierwszy raz pokazano publicznie poliptyk na otwartej 11 września
1858 Wystawie Starożytności, zorganizowanej przez Towarzystwo Na-
ukowe. W wydanym z tej okazji albumie znajduje się najstarsza fotografia
4 Wiadomości bieżące z zakresu oddziału archeologicznego Towarzystwa. Rozdział TL
Przegląd darów, „Rocznik TNK" 23, 1851-52, z. 1 (Oddział Sztuk i Archeologii), s. 93-94; J.
Kremer, O tryptyku z wystawy archeologicznej krakowskiej, Wilno 1859, s. 17-18.
5 O historii Muzeum zob. B. Schnaydrowa, Z dziejów Muzeum Starożytności, „Rocznik Bi-
blioteki PAN" 17, 1971, s. 53-80.
6 Dziennik Podawczy Rektora UJ za r. 1850, Archiwum UJ, sygn. S II 1, poz. 801/61; Proto-
koły posiedzeń TNK w Archiwum PAN Oddz. w Krakowie, sygn. TNK-73, s. 20-22.
' 13 listopada 1850, na posiedzeniu Towarzystwa, Jerzmanowski oznajmił wolę przekaza-
nia skrzydeł na rzecz Muzeum Starożytności, a 29 listopada przedstawił pokwitowanie złoże-
nia daru w Kancelarii Rektora UJ (Protokoły z posiedzeń TNK w Archiwum PAN Oddz.
w Krakowie, sygn. TNK-73, s. 19-20); zob. Aneks 1. Wzmianki o darze Jerzmanowskiego w:
Zdanie sprawy z czynności Towarzystwa Naukowego Krakowskiego z Uniwersytetem Jagiel-
lońskim złączonego dokonanych w r. 1850/51, „Rocznik TNK", 22, 1852, z. 1, s. 45; Wiadomo-
ści... (przyp. 4), s. 94. Józef Jerzmanowski (1814-1877), pisarz historyczny, wieloletni
członek i sekretarz Towarzystwa Gospodarczo-Rolniczego Krakowskiego; od r. 1861 był
członkiem TNK, później członkiem honorowym Akademii Umiejętności (H. Burchard, E.
Kozłowski, Jerzmanowski Józef, Polski Słownik Biograficzny, 1.11, Wrocław-Warszawa-Kra-
ków 1964, z. 48, s. 183). Dr med. Karol Soczyński, Senator Wolnego Miasta Krakowa, był sta-
rożytnikiem-dyletantem, a także pierwszym tłumaczem na język polski traktatu Diversa-
rium Artium Schedula Teofila (zob. L. Kalinowski, Przedmowa w: Teofil Prezbiter, Diuersa-
rium Artium Schedula, tłum. i opr. S. Kobielus, Kraków 1998, s. XI). Najnowsza biografia So-
czyńskiego ukazała się po złożeniu niniejszego tekstu do druku: S. Sroka, Soczyński Karol w:
Polski Słownik Biograficzny, t. 40/1, Warszawa-Kraków 2000, z. 164, s. 1-3.
8 W protokołach posiedzeń krakowskiego Towarzystwa Naukowego brak informacji na ten
temat. Cytuje się jedynie wypowiedź Jerzmanowskiego, według której ołtarz pochodzi „ze wsi
Lusiny od pp Sroczyńskich". W swej odezwie do Rektora UJ Soczyński ani słowem nie wspo-
mina o Lusinie czy Sroczyńskich (zob. Aneks 1). Zgodnie z anonimową relacją, właściciele Lu-
siny, Wincenty i Leopold Sroczyńscy, przekazali ołtarz Towarzystwu „przez ręce pana Karola
Soczyńskiego" (Wiadomości... [przyp. 4], s. 94). Już kilka lat później Kremer (przyp. 4), s. 18,
wymienia jako darczyńcę wyłącznie Wincentego Sroczyńskiego. Przekaz ten powtarzany był
bezkrytycznie w literaturze przedmiotu. Schnaydrowa (przyp. 5), s. 66 uznaje Soczyńskiego
za dalekiego spadkobiercę Sroczyńskich. Z kolei A. Treiderowa utrzymuje, iż zarówno So-
czyński, jak i Jerzmanowski otrzymali swoje fragmenty poliptyku w drodze spadku po Sro-
czyńskich (A. Treiderowa, Kolekcja obrazów, rysunków i rzeźb Polskiej Akademii Umiejętno-
ści, „Rocznik Biblioteki PAN" 18, 1972, s. 55, przyp. 41). Żadna z autorek nie podaje źródeł
tych informacji.
44
zeum Starożytności, utworzonemu przy krakowskim Towarzystwie Na-
ukowym5. 10 lipca 1850 środkową część nastawy z parą skrzydeł we-
wnętrznych ofiarował dr med. Karol Soczyński6, zaś w listopadzie tego
roku Józef Jerzmanowski uzupełnił dar o brakujące skrzydła zewnętrz-
ne7. Niejasne jest, w jaki sposób i kiedy obaj ofiarodawcy weszli w posia-
danie fragmentów poliptyku. Nie wiemy też, czy występowali jako ich
pełnoprawni właściciele, czy tylko pośredniczyli w darowiźnie8.
Pierwszy raz pokazano publicznie poliptyk na otwartej 11 września
1858 Wystawie Starożytności, zorganizowanej przez Towarzystwo Na-
ukowe. W wydanym z tej okazji albumie znajduje się najstarsza fotografia
4 Wiadomości bieżące z zakresu oddziału archeologicznego Towarzystwa. Rozdział TL
Przegląd darów, „Rocznik TNK" 23, 1851-52, z. 1 (Oddział Sztuk i Archeologii), s. 93-94; J.
Kremer, O tryptyku z wystawy archeologicznej krakowskiej, Wilno 1859, s. 17-18.
5 O historii Muzeum zob. B. Schnaydrowa, Z dziejów Muzeum Starożytności, „Rocznik Bi-
blioteki PAN" 17, 1971, s. 53-80.
6 Dziennik Podawczy Rektora UJ za r. 1850, Archiwum UJ, sygn. S II 1, poz. 801/61; Proto-
koły posiedzeń TNK w Archiwum PAN Oddz. w Krakowie, sygn. TNK-73, s. 20-22.
' 13 listopada 1850, na posiedzeniu Towarzystwa, Jerzmanowski oznajmił wolę przekaza-
nia skrzydeł na rzecz Muzeum Starożytności, a 29 listopada przedstawił pokwitowanie złoże-
nia daru w Kancelarii Rektora UJ (Protokoły z posiedzeń TNK w Archiwum PAN Oddz.
w Krakowie, sygn. TNK-73, s. 19-20); zob. Aneks 1. Wzmianki o darze Jerzmanowskiego w:
Zdanie sprawy z czynności Towarzystwa Naukowego Krakowskiego z Uniwersytetem Jagiel-
lońskim złączonego dokonanych w r. 1850/51, „Rocznik TNK", 22, 1852, z. 1, s. 45; Wiadomo-
ści... (przyp. 4), s. 94. Józef Jerzmanowski (1814-1877), pisarz historyczny, wieloletni
członek i sekretarz Towarzystwa Gospodarczo-Rolniczego Krakowskiego; od r. 1861 był
członkiem TNK, później członkiem honorowym Akademii Umiejętności (H. Burchard, E.
Kozłowski, Jerzmanowski Józef, Polski Słownik Biograficzny, 1.11, Wrocław-Warszawa-Kra-
ków 1964, z. 48, s. 183). Dr med. Karol Soczyński, Senator Wolnego Miasta Krakowa, był sta-
rożytnikiem-dyletantem, a także pierwszym tłumaczem na język polski traktatu Diversa-
rium Artium Schedula Teofila (zob. L. Kalinowski, Przedmowa w: Teofil Prezbiter, Diuersa-
rium Artium Schedula, tłum. i opr. S. Kobielus, Kraków 1998, s. XI). Najnowsza biografia So-
czyńskiego ukazała się po złożeniu niniejszego tekstu do druku: S. Sroka, Soczyński Karol w:
Polski Słownik Biograficzny, t. 40/1, Warszawa-Kraków 2000, z. 164, s. 1-3.
8 W protokołach posiedzeń krakowskiego Towarzystwa Naukowego brak informacji na ten
temat. Cytuje się jedynie wypowiedź Jerzmanowskiego, według której ołtarz pochodzi „ze wsi
Lusiny od pp Sroczyńskich". W swej odezwie do Rektora UJ Soczyński ani słowem nie wspo-
mina o Lusinie czy Sroczyńskich (zob. Aneks 1). Zgodnie z anonimową relacją, właściciele Lu-
siny, Wincenty i Leopold Sroczyńscy, przekazali ołtarz Towarzystwu „przez ręce pana Karola
Soczyńskiego" (Wiadomości... [przyp. 4], s. 94). Już kilka lat później Kremer (przyp. 4), s. 18,
wymienia jako darczyńcę wyłącznie Wincentego Sroczyńskiego. Przekaz ten powtarzany był
bezkrytycznie w literaturze przedmiotu. Schnaydrowa (przyp. 5), s. 66 uznaje Soczyńskiego
za dalekiego spadkobiercę Sroczyńskich. Z kolei A. Treiderowa utrzymuje, iż zarówno So-
czyński, jak i Jerzmanowski otrzymali swoje fragmenty poliptyku w drodze spadku po Sro-
czyńskich (A. Treiderowa, Kolekcja obrazów, rysunków i rzeźb Polskiej Akademii Umiejętno-
ści, „Rocznik Biblioteki PAN" 18, 1972, s. 55, przyp. 41). Żadna z autorek nie podaje źródeł
tych informacji.
44