DOI Artikel:
Walanus, Wojciech; Muzeum Narodowe w Krakowie [Mitarb.]: Polyptyk z Lusiny ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie, nowe spostrzeżenia
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.17165#0079
ftych. Mimo ich zastosowania, postacie i przedmioty sprawiają wrażenie
»przylepionych" do płaszczyzny tła, pozbawionego, jeśli pominąć okno za
Plecami Marii, rzeźbiarskiego opracowania.
Formalne zapożyczenia z ryciny Stwosza ograniczają się więc właści-
wie tylko do postaci Marii pracującej nad suknią Jezusa: częściowo przeję-
to upozowanie postaci en trois ąuarts (ramiona i twarz przedstawione są
frontalnie), powtórzono układ rąk i motyw tkanej sukni, zawieszonej na
drążku. Również strój Marii w obydwu dziełach jest taki sam, jeśli po-
minąć diadem91.
Sposób kształtowania fałd szat tylko w ograniczonym stopniu
Nawiązuje do sztuki Stwosza. Pokrycie powierzchni szat płytkimi wgnie-
ceniami lub drobnymi fałdkami o cienkich, ostro przełamywanych grzbie-
tach jest zbliżone do modelunku draperii w rzeźbionych kwaterach wi-
docznych po zamknięciu Ołtarza Mariackiego92. Wysunięty, gładki róg
płaszcza Marii przypomina podobne motywy w wielu dziełach Stwosza —
na przykład w Opłakiwaniu z tegoż retabulum93. Jak już wspomniano,
w Świętej Rodzinie brak jednak dążenia do dynamiki i komplikowania
układów draperii, cech tak charakterystycznych dla stylu Stwosza, któ-
rych echa są przecież dostrzegalne w kwaterach skrzydłowych. Jest zna-
mienne, że twórca reliefu środkowego, choć korzystał ze Stwoszowskiego
wzoru graficznego, zrezygnował z naśladowania widocznych na rycinie
obfitych, plastycznych fałdowań płaszcza Matki Boskiej.
Niewiele pewnego można powiedzieć o warsztacie snycerskim, w któ-
rym powstały rzeźby odsłony świątecznej poliptyku z Lusiny. Musiał on
być czynny około r. 1505, a pracujący w nim snycerze obficie czerpali ze
Stwoszowskiego repertuaru motywów (przy czym twórca Świętej Rodziny
w mniejszym stopniu). Ponieważ większość z tych motywów można odna-
leźć w Ołtarzu Mariackim, wszystko wskazuje na to, iż snycerze ci dobrze
znali to dzieło, a siedziba warsztatu znajdowała się w Krakowie.
Wysuniętą swego czasu przez Ewę Polak-Trajdos próbę atrybucji relie-
fu środkowego Pawłowi z Lewoczy należy odrzucić94. Hipoteza autorki
Wspierała się bowiem na ustaleniach Lossnitzera, który uważał ów relief
za połowę niezrealizowanej kwatery Ołtarza Mariackiego — z czym nie
można się zgodzić - i niemożliwym do utrzymania datowaniu około
Por. A. M. Olszewski, Pierwowzory graficzne późnogotyckiej sztuki małopolskiej,
Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1975, s. 152.
92 Por. Lossnitzer (przyp. 25), s. 46.
93 Kępiński (przyp. 58), il. 27.
94 Polak-Trajdos (przyp. 25), s. 39-43.
75
»przylepionych" do płaszczyzny tła, pozbawionego, jeśli pominąć okno za
Plecami Marii, rzeźbiarskiego opracowania.
Formalne zapożyczenia z ryciny Stwosza ograniczają się więc właści-
wie tylko do postaci Marii pracującej nad suknią Jezusa: częściowo przeję-
to upozowanie postaci en trois ąuarts (ramiona i twarz przedstawione są
frontalnie), powtórzono układ rąk i motyw tkanej sukni, zawieszonej na
drążku. Również strój Marii w obydwu dziełach jest taki sam, jeśli po-
minąć diadem91.
Sposób kształtowania fałd szat tylko w ograniczonym stopniu
Nawiązuje do sztuki Stwosza. Pokrycie powierzchni szat płytkimi wgnie-
ceniami lub drobnymi fałdkami o cienkich, ostro przełamywanych grzbie-
tach jest zbliżone do modelunku draperii w rzeźbionych kwaterach wi-
docznych po zamknięciu Ołtarza Mariackiego92. Wysunięty, gładki róg
płaszcza Marii przypomina podobne motywy w wielu dziełach Stwosza —
na przykład w Opłakiwaniu z tegoż retabulum93. Jak już wspomniano,
w Świętej Rodzinie brak jednak dążenia do dynamiki i komplikowania
układów draperii, cech tak charakterystycznych dla stylu Stwosza, któ-
rych echa są przecież dostrzegalne w kwaterach skrzydłowych. Jest zna-
mienne, że twórca reliefu środkowego, choć korzystał ze Stwoszowskiego
wzoru graficznego, zrezygnował z naśladowania widocznych na rycinie
obfitych, plastycznych fałdowań płaszcza Matki Boskiej.
Niewiele pewnego można powiedzieć o warsztacie snycerskim, w któ-
rym powstały rzeźby odsłony świątecznej poliptyku z Lusiny. Musiał on
być czynny około r. 1505, a pracujący w nim snycerze obficie czerpali ze
Stwoszowskiego repertuaru motywów (przy czym twórca Świętej Rodziny
w mniejszym stopniu). Ponieważ większość z tych motywów można odna-
leźć w Ołtarzu Mariackim, wszystko wskazuje na to, iż snycerze ci dobrze
znali to dzieło, a siedziba warsztatu znajdowała się w Krakowie.
Wysuniętą swego czasu przez Ewę Polak-Trajdos próbę atrybucji relie-
fu środkowego Pawłowi z Lewoczy należy odrzucić94. Hipoteza autorki
Wspierała się bowiem na ustaleniach Lossnitzera, który uważał ów relief
za połowę niezrealizowanej kwatery Ołtarza Mariackiego — z czym nie
można się zgodzić - i niemożliwym do utrzymania datowaniu około
Por. A. M. Olszewski, Pierwowzory graficzne późnogotyckiej sztuki małopolskiej,
Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1975, s. 152.
92 Por. Lossnitzer (przyp. 25), s. 46.
93 Kępiński (przyp. 58), il. 27.
94 Polak-Trajdos (przyp. 25), s. 39-43.
75