DOI Artikel:
Walanus, Wojciech; Muzeum Narodowe w Krakowie [Mitarb.]: Polyptyk z Lusiny ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie, nowe spostrzeżenia
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.17165#0084
Wskazówką o podstawowym znaczeniu byłoby datowanie partii malar-
skiej, integralnie związanej ze stolarką poliptyku, do której przystosowa-
no rzeźbione kwatery. Na podstawie zależności Biczowania od drzewory-
tu Łukasza Cranacha z Pasji wydanej w r. 1509, Gadomski sytuuje po-
wstanie cyklu pasyjnego około r. 1510112. Wyjątkowość stylu tych obra-
zów, w znikomym stopniu powiązanych ze współczesnym malarstwem
małopolskim, uniemożliwia próby precyzyjniejszego datowania.
Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe przesłanki, wykonanie reliefów
odsłony świątecznej poliptyku z Lusiny sytuować można w 2 pięcioleciu w.
XVI. Potwierdzają to wyniki analizy formalnej rzeźb. Silne związki styli-
styczne ze sztuką Stwosza (brak wpływu jakichkolwiek innych, „niestwo-
szowskich" tendencji formalnych, poza „schłodzeniem" dynamiki draperii
w reliefie środkowym), które skłaniały wielu badaczy do znacznie wcze-
śniejszego datowania, nie pozwalają jak się zdaje, zaproponować później-
szego.
*
Poliptyk z Lusiny powstał najprawdopodobniej w Krakowie pomiędzy
rokiem 1505 a początkiem 2 dekady w. XVI. Realizacja poszczególnych
partii nastawy przebiegała w co najmniej dwóch warsztatach: malarskim
i snycerskim. Prace nad dekoracją rzeźbiarską mogły rozpocząć się już
około r. 1505, a obrazy i struktura architektoniczna retabulum wykonane
zostały około r. 1510.
Będąc jednym z niewielu małopolskich retabulów snycersko-malar-
skich, które zachowały się do naszych czasów w stanie umożliwiającym
wielostronną analizę, poliptyk z Lusiny wciąż pozostaje dziełem do pew-
nego stopnia enigmatycznym. Nie znamy przecież ani okoliczności funda-
cji, ani pierwotnego miejsca przeznaczenia dzieła i jedynie odkrycie no-
wych archiwaliów mogłoby rozstrzygnąć te kwestie. Z kolei badania kon-
serwatorskie zapewne przybliżyłyby nam proces powstawania retabulum
i uwarunkowania, które zadecydowały o jego pozornej niejednolitości. Do-
póki to nie nastąpi, podstawowym źródłem wiedzy o poliptyku z Lusiny
będą jego pozostałości, zawieszone obecnie w komnatach wawelskich.
112 Gadomski (przyp. 1), s. 68-69.
80
skiej, integralnie związanej ze stolarką poliptyku, do której przystosowa-
no rzeźbione kwatery. Na podstawie zależności Biczowania od drzewory-
tu Łukasza Cranacha z Pasji wydanej w r. 1509, Gadomski sytuuje po-
wstanie cyklu pasyjnego około r. 1510112. Wyjątkowość stylu tych obra-
zów, w znikomym stopniu powiązanych ze współczesnym malarstwem
małopolskim, uniemożliwia próby precyzyjniejszego datowania.
Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe przesłanki, wykonanie reliefów
odsłony świątecznej poliptyku z Lusiny sytuować można w 2 pięcioleciu w.
XVI. Potwierdzają to wyniki analizy formalnej rzeźb. Silne związki styli-
styczne ze sztuką Stwosza (brak wpływu jakichkolwiek innych, „niestwo-
szowskich" tendencji formalnych, poza „schłodzeniem" dynamiki draperii
w reliefie środkowym), które skłaniały wielu badaczy do znacznie wcze-
śniejszego datowania, nie pozwalają jak się zdaje, zaproponować później-
szego.
*
Poliptyk z Lusiny powstał najprawdopodobniej w Krakowie pomiędzy
rokiem 1505 a początkiem 2 dekady w. XVI. Realizacja poszczególnych
partii nastawy przebiegała w co najmniej dwóch warsztatach: malarskim
i snycerskim. Prace nad dekoracją rzeźbiarską mogły rozpocząć się już
około r. 1505, a obrazy i struktura architektoniczna retabulum wykonane
zostały około r. 1510.
Będąc jednym z niewielu małopolskich retabulów snycersko-malar-
skich, które zachowały się do naszych czasów w stanie umożliwiającym
wielostronną analizę, poliptyk z Lusiny wciąż pozostaje dziełem do pew-
nego stopnia enigmatycznym. Nie znamy przecież ani okoliczności funda-
cji, ani pierwotnego miejsca przeznaczenia dzieła i jedynie odkrycie no-
wych archiwaliów mogłoby rozstrzygnąć te kwestie. Z kolei badania kon-
serwatorskie zapewne przybliżyłyby nam proces powstawania retabulum
i uwarunkowania, które zadecydowały o jego pozornej niejednolitości. Do-
póki to nie nastąpi, podstawowym źródłem wiedzy o poliptyku z Lusiny
będą jego pozostałości, zawieszone obecnie w komnatach wawelskich.
112 Gadomski (przyp. 1), s. 68-69.
80