DOI article:
Laskowski, Andrzej: Architektura galicyjska w okresie autonomii: uwagi na marginesie książki o architekturze Rzeszowa
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.17165#0146
szowie przy ul. Hoffmanowej (na terenie fabryki „Mars" i gruntach sąsied-
nich) z halą główną o łącznej powierzchni 11 000 m2, natomiast w roku
1938 znacznie poszerzył ofertę odkupionej od Adolfa Sumpera betoniar-
ni44. Świadczy to o dużej elastyczności i przedsiębiorczości architekta,
którego artystyczna droga - jak w przypadku wybitnych architektów kra-
kowskich: Tadeusza Stryjeńskiego, Franciszka Mączyńskiego czy Adolfa
Szyszko-Bohusza - w sposób harmonijny i konsekwentny wiodła od histo-
ryzmu do modernizmu. Warto przy tym dodać, że Emilewicz udzielał się,
podobnie jak np. Ludwik Holzer, społecznie, m.in. pełniąc w Rzeszowie
w latach 1927-1930 funkcję radnego45.
Wyróżniającą się indywidualnością rzeszowskiego środowiska był bez
wątpienia, wspomniany już przy okazji sprawy budowy ratusza, Kazi-
mierz Hołubowicz. Cenne jest spostrzeżenie Autorki dotyczące znakomi-
tego wyczucia historycznego kontekstu, jakie zaprezentował ten architekt
wznosząc w sąsiedztwie letniego pałacyku Lubomirskich willę przy al.
Kasztanowej 2-6 (s. 37). W katalogu (s. 64) B. Tondos datuje ten budynek
na lata 1903-1906, natomiast w przypisie 88 (s. 57-58) informuje, że jesz-
cze w roku 1908 Hołubowicz prowadził prace wykończeniowe przy willi.
To bardzo ważna informacja, jeśli się zważy, że po pożarze, jaki miał
miejsce latem 1906 roku architekt ten prowadził prace przy odbudowie
pałacyku (z zachowaniem dawnych form) . W związku z tym rodzi się py-
tanie, czy ostateczny wygląd willi nie został jej aby nadany dopiero po
tym, jak architekt dokładniej zapoznał się z formami pałacyku, pro-
wadząc przy nim prace konserwatorskie. Kwestię tę mogłaby chyba wyja-
śnić dokładna analiza zachowanych materiałów źródłowych.
Gdyby przyjąć za słuszne przypuszczenia Autorki, iż twórcą dekoracji
budynku mieszczącego obecnie II Liceum Ogólnokształcące był właśnie
Hołubowicz (s. 64), to - opierając się na analizie porównawczej zastosowa-
nego detalu architektonicznego - grupę dzieł przypisywanych temu twór-
cy należałoby rozszerzyć o kamienice przy ul. Dąbrowskiego 2 (ii. 7), Ks.
Józefa Jałowego 13-15 (il. 8) (w tym ostatnim przypadku była to albo bu-
dowa dwufazowa albo unifikacja dekoracji po wybudowaniu sąsiedniej
kamienicy nr 15), a być może także o budynek plebanii przy pl. Farnym 9.
44 Wójcik (przyp. 17), s. 40 i 46. W roku 1912 Emilewicz był współwłaścicielem - wraz
z Sumperem i Sławkiem - firmy zajmującej się wyrobem sztucznych marmurów - zob. Skoro-
widz przemysłowo-handlowy Królestwa Gałicyi, Lwówl912 (dalej: Skorowidz 1912), szp. 850.
45 K. Szela, Wybory samorządowe w Rzeszowie w okresie międzywojennym, w: Z przeszłości
(przyp. 17), Rzeszów 1997, s. 87 i 99.
46 Zaucha (przyp. 12), s. 52.
142
nich) z halą główną o łącznej powierzchni 11 000 m2, natomiast w roku
1938 znacznie poszerzył ofertę odkupionej od Adolfa Sumpera betoniar-
ni44. Świadczy to o dużej elastyczności i przedsiębiorczości architekta,
którego artystyczna droga - jak w przypadku wybitnych architektów kra-
kowskich: Tadeusza Stryjeńskiego, Franciszka Mączyńskiego czy Adolfa
Szyszko-Bohusza - w sposób harmonijny i konsekwentny wiodła od histo-
ryzmu do modernizmu. Warto przy tym dodać, że Emilewicz udzielał się,
podobnie jak np. Ludwik Holzer, społecznie, m.in. pełniąc w Rzeszowie
w latach 1927-1930 funkcję radnego45.
Wyróżniającą się indywidualnością rzeszowskiego środowiska był bez
wątpienia, wspomniany już przy okazji sprawy budowy ratusza, Kazi-
mierz Hołubowicz. Cenne jest spostrzeżenie Autorki dotyczące znakomi-
tego wyczucia historycznego kontekstu, jakie zaprezentował ten architekt
wznosząc w sąsiedztwie letniego pałacyku Lubomirskich willę przy al.
Kasztanowej 2-6 (s. 37). W katalogu (s. 64) B. Tondos datuje ten budynek
na lata 1903-1906, natomiast w przypisie 88 (s. 57-58) informuje, że jesz-
cze w roku 1908 Hołubowicz prowadził prace wykończeniowe przy willi.
To bardzo ważna informacja, jeśli się zważy, że po pożarze, jaki miał
miejsce latem 1906 roku architekt ten prowadził prace przy odbudowie
pałacyku (z zachowaniem dawnych form) . W związku z tym rodzi się py-
tanie, czy ostateczny wygląd willi nie został jej aby nadany dopiero po
tym, jak architekt dokładniej zapoznał się z formami pałacyku, pro-
wadząc przy nim prace konserwatorskie. Kwestię tę mogłaby chyba wyja-
śnić dokładna analiza zachowanych materiałów źródłowych.
Gdyby przyjąć za słuszne przypuszczenia Autorki, iż twórcą dekoracji
budynku mieszczącego obecnie II Liceum Ogólnokształcące był właśnie
Hołubowicz (s. 64), to - opierając się na analizie porównawczej zastosowa-
nego detalu architektonicznego - grupę dzieł przypisywanych temu twór-
cy należałoby rozszerzyć o kamienice przy ul. Dąbrowskiego 2 (ii. 7), Ks.
Józefa Jałowego 13-15 (il. 8) (w tym ostatnim przypadku była to albo bu-
dowa dwufazowa albo unifikacja dekoracji po wybudowaniu sąsiedniej
kamienicy nr 15), a być może także o budynek plebanii przy pl. Farnym 9.
44 Wójcik (przyp. 17), s. 40 i 46. W roku 1912 Emilewicz był współwłaścicielem - wraz
z Sumperem i Sławkiem - firmy zajmującej się wyrobem sztucznych marmurów - zob. Skoro-
widz przemysłowo-handlowy Królestwa Gałicyi, Lwówl912 (dalej: Skorowidz 1912), szp. 850.
45 K. Szela, Wybory samorządowe w Rzeszowie w okresie międzywojennym, w: Z przeszłości
(przyp. 17), Rzeszów 1997, s. 87 i 99.
46 Zaucha (przyp. 12), s. 52.
142