DOI Artikel:
Betlej, Andrzej: Uwagi na temat twórczości architektonicznej Marcina Urbanika
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19068#0017
tyna za projektanta prowadzonej od r. 1744 budowy (podkreślając, iż Me-
retyn nigdy nie był realizatorem „cudzych" projektów), ograniczywszy za-
razem rolę Wittego i Fesingera do ukończenia górnych partii i dekoracji
budowli. Kwestia pracy Urbanika pozostała więc otwarta.
Oeuvre Urbanika zostało dalej poszerzone przez Krasnego, który w mo-
nografii Meretyna przypisał architektowi klasztor Dominikanów w Boho-
rodczanach (1742-1761) (il. 6) , gdzie dwa pseudoryzality zostały ufor-
✓ ✓ * *36
mowane na podobieństwo fasady świątyni buczackiej .
Krasny zauważył ponadto, iż w kościele parafialnym w Brzozdowcach,
wzniesionym w 1. 1761 - ok. 1777 zastosowano charakterystyczne kapite-
le kompozytowe z wplecionymi w liście akantu motywem hostii otoczonej
promieniami (identyczny motyw pojawia się w kościele dominikańskim
we Lwowie) - choć sam stwierdził, że jest to słaba przesłanka do atrybucji
37
świątyni w Brzozdowcach Urbanikowi . Serhij Jurczenko przekonująco
powiązał jednak tę budowlę z osobą nadwornego architekta Rzewuskich
Floriana Richtera, który w r. 1763 przy przebudowie kościoła parafialne-
✓ • • • 38
go w Zydaczowie został określony jako „ex civitate Brzozdoviensis" .
Marcin Urbanik zmarł około 1 kwietnia 1764, pozostawiając żonę
Agnieszkę oraz córkę Antonię i syna Wincentego, których opiekunem do
r. 1769 pozostawał Sebastian Fesinger wraz z bratem matki - Janem Rey-
chem . Córka Urbanika w r. 1765 wyszła za mąż za syna Sebastiana -
Klemensa Ksawerego Fesingera, który w r. 1774 wykupił następnie część
kamienicy Reychowskiej należącą do „geometry" Wincentego °.
35 Pamiatniki (przyp. 14), t. 2, 1985, s. 218-219.
36 Krasny, Bernard Meretyn... (przyp. 34), s. 251.
37 Tamże, s. 239; tenże, O problemach atrybucji architektury nowożytnej. Kościoły w
Kołomyi, Busku, Brzozdowcach i Łopatynie a twórczość Bernarda Meretyna, „Folia Historiae
Artium" 30, 1994, s. 119.
38 S. Jurczenko, Wiadomości na temat Floriana Richtera, nadwornego architekta Rzewu-
skich, „Przegląd Wschodni" 21, 1999, s. 155-168.
39 Z. Hornung, Pierwsi rzeźbiarze lwowscy z okresu rokoka, „Ziemia Czerwieńska" 3, 1937,
s. 27; Lwów i Ziemia Czerwieńska, Lwów 1938, s. 152; Hornung, Majster Pinsel... (przyp. 2), s.
24; Mańkowski, Dawny Lwów... (przyp. 2), s. 161-160; Hornung, Jan de Witte... (przyp. 2), s.
90.
40 Hornung, Majster Pinsel... (przyp. 2), s. 100; tenże, Jan de Witte... (przyp. 2), s. 98; wg
Wujcyka Marcin Urbanik zmarł w r. 1763 - Wujcyk, Wułycia Hałyćka... (przyp. 16), s. 47.
15
retyn nigdy nie był realizatorem „cudzych" projektów), ograniczywszy za-
razem rolę Wittego i Fesingera do ukończenia górnych partii i dekoracji
budowli. Kwestia pracy Urbanika pozostała więc otwarta.
Oeuvre Urbanika zostało dalej poszerzone przez Krasnego, który w mo-
nografii Meretyna przypisał architektowi klasztor Dominikanów w Boho-
rodczanach (1742-1761) (il. 6) , gdzie dwa pseudoryzality zostały ufor-
✓ ✓ * *36
mowane na podobieństwo fasady świątyni buczackiej .
Krasny zauważył ponadto, iż w kościele parafialnym w Brzozdowcach,
wzniesionym w 1. 1761 - ok. 1777 zastosowano charakterystyczne kapite-
le kompozytowe z wplecionymi w liście akantu motywem hostii otoczonej
promieniami (identyczny motyw pojawia się w kościele dominikańskim
we Lwowie) - choć sam stwierdził, że jest to słaba przesłanka do atrybucji
37
świątyni w Brzozdowcach Urbanikowi . Serhij Jurczenko przekonująco
powiązał jednak tę budowlę z osobą nadwornego architekta Rzewuskich
Floriana Richtera, który w r. 1763 przy przebudowie kościoła parafialne-
✓ • • • 38
go w Zydaczowie został określony jako „ex civitate Brzozdoviensis" .
Marcin Urbanik zmarł około 1 kwietnia 1764, pozostawiając żonę
Agnieszkę oraz córkę Antonię i syna Wincentego, których opiekunem do
r. 1769 pozostawał Sebastian Fesinger wraz z bratem matki - Janem Rey-
chem . Córka Urbanika w r. 1765 wyszła za mąż za syna Sebastiana -
Klemensa Ksawerego Fesingera, który w r. 1774 wykupił następnie część
kamienicy Reychowskiej należącą do „geometry" Wincentego °.
35 Pamiatniki (przyp. 14), t. 2, 1985, s. 218-219.
36 Krasny, Bernard Meretyn... (przyp. 34), s. 251.
37 Tamże, s. 239; tenże, O problemach atrybucji architektury nowożytnej. Kościoły w
Kołomyi, Busku, Brzozdowcach i Łopatynie a twórczość Bernarda Meretyna, „Folia Historiae
Artium" 30, 1994, s. 119.
38 S. Jurczenko, Wiadomości na temat Floriana Richtera, nadwornego architekta Rzewu-
skich, „Przegląd Wschodni" 21, 1999, s. 155-168.
39 Z. Hornung, Pierwsi rzeźbiarze lwowscy z okresu rokoka, „Ziemia Czerwieńska" 3, 1937,
s. 27; Lwów i Ziemia Czerwieńska, Lwów 1938, s. 152; Hornung, Majster Pinsel... (przyp. 2), s.
24; Mańkowski, Dawny Lwów... (przyp. 2), s. 161-160; Hornung, Jan de Witte... (przyp. 2), s.
90.
40 Hornung, Majster Pinsel... (przyp. 2), s. 100; tenże, Jan de Witte... (przyp. 2), s. 98; wg
Wujcyka Marcin Urbanik zmarł w r. 1763 - Wujcyk, Wułycia Hałyćka... (przyp. 16), s. 47.
15