DOI Artikel:
Betlej, Andrzej: Uwagi na temat twórczości architektonicznej Marcina Urbanika
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19068#0007
MODUS
Prace z historii sztuki
III (2002)
Andrzej Betlej
Uwagi na temat twórczości architektonicznej
Marcina Urbanika1
Osoba i działalność Marcina Urbanika w większości opracowań po-
święconych dziejom architektury lwowskiej pozostaje raczej swego ro-
dzaju tłem dla osiągnięć Jana de Witte i Bernarda Meretyna. Jego biogra-
fia jest bardzo szczupła, jak przyznawali Tadeusz Mańkowski i Zbigniew
Hornung, zgodnie zarazem uważając, iż musiał on być „wybitnym archi-
3 * * *
tektem swego czasu" . Wydaje się zatem, iż należy zebrać, przypomnieć
i uporządkować dotychczas znane dane dotyczące jego zawodowej działalności.
Marcin Urbanik pochodził z Zamościa4. Pierwsza wzmianka na temat
artysty pochodzi z r. 1745. Od tego momentu budowniczy kierował fa-
bryką kościoła Dominikanów pw. Bożego Ciała we Lwowie - aż do r. 1764.
Urbanik wymieniany jest wówczas w dominikańskim Liber Consiliorum
i w Registrach Expensarum jako magister fabryki5 i jako taki zawierał ko-
1 Bardzo uprzejmie dziękuję drowi Piotrowi Krasnemu oraz mgrowi Wojciechowi Bober-
skiemu za zachętę i uwagi przy pisaniu niniejszej pracy.
2 Wiadomości o Urbaniku znajdują się przede wszystkim w: T. Mańkowski, Lwowskie ko-
ścioły barokowe, Lwów 1933, s. 32, 63-66, 76—84; S. Łoza, Architekci i budowniczowie w Pol-
sce, Warszawa 1954, s. 319; Z. Hornung, Majster Pinsel snycerz, Wrocław 1976, s. 23, 64, 65,
94, 95, 100, 112, 115, 173; T. Mańkowski, Dawny Lwów, jego sztuka i kultura artystyczna,
Londyn 1976, s. 334, 335, 342, 344, 353; Z. Hornung, Jan de Witte, architekt kościoła Domini-
kanów we Lwowie, red. J. Kowalczyk, Warszawa 1995, s. 51, 52, 53, 63, 68, 70, 74, 79, 80, 83,
85, 86, 90, 98, 169, 174, 175, 179.
3 Mańkowski, Lwowskie kościoły... (przyp. 2), s. 65; Hornung, Jan de Witte... (przyp. 2),
s. 52-53; Mańkowski, Dawny Lwów... (przyp. 2), s. 342.
4 W. Wujcyk, Architektor Petro Polejowski u switli nowych archiwnych znachidok, w: Ar-
chitekturna Spadczyna Ukrainy, t. 3/2, Kiev 1996, s. 183.
5 Hornung, Jan de Witte... (przyp. 2), s. 51.
5
Prace z historii sztuki
III (2002)
Andrzej Betlej
Uwagi na temat twórczości architektonicznej
Marcina Urbanika1
Osoba i działalność Marcina Urbanika w większości opracowań po-
święconych dziejom architektury lwowskiej pozostaje raczej swego ro-
dzaju tłem dla osiągnięć Jana de Witte i Bernarda Meretyna. Jego biogra-
fia jest bardzo szczupła, jak przyznawali Tadeusz Mańkowski i Zbigniew
Hornung, zgodnie zarazem uważając, iż musiał on być „wybitnym archi-
3 * * *
tektem swego czasu" . Wydaje się zatem, iż należy zebrać, przypomnieć
i uporządkować dotychczas znane dane dotyczące jego zawodowej działalności.
Marcin Urbanik pochodził z Zamościa4. Pierwsza wzmianka na temat
artysty pochodzi z r. 1745. Od tego momentu budowniczy kierował fa-
bryką kościoła Dominikanów pw. Bożego Ciała we Lwowie - aż do r. 1764.
Urbanik wymieniany jest wówczas w dominikańskim Liber Consiliorum
i w Registrach Expensarum jako magister fabryki5 i jako taki zawierał ko-
1 Bardzo uprzejmie dziękuję drowi Piotrowi Krasnemu oraz mgrowi Wojciechowi Bober-
skiemu za zachętę i uwagi przy pisaniu niniejszej pracy.
2 Wiadomości o Urbaniku znajdują się przede wszystkim w: T. Mańkowski, Lwowskie ko-
ścioły barokowe, Lwów 1933, s. 32, 63-66, 76—84; S. Łoza, Architekci i budowniczowie w Pol-
sce, Warszawa 1954, s. 319; Z. Hornung, Majster Pinsel snycerz, Wrocław 1976, s. 23, 64, 65,
94, 95, 100, 112, 115, 173; T. Mańkowski, Dawny Lwów, jego sztuka i kultura artystyczna,
Londyn 1976, s. 334, 335, 342, 344, 353; Z. Hornung, Jan de Witte, architekt kościoła Domini-
kanów we Lwowie, red. J. Kowalczyk, Warszawa 1995, s. 51, 52, 53, 63, 68, 70, 74, 79, 80, 83,
85, 86, 90, 98, 169, 174, 175, 179.
3 Mańkowski, Lwowskie kościoły... (przyp. 2), s. 65; Hornung, Jan de Witte... (przyp. 2),
s. 52-53; Mańkowski, Dawny Lwów... (przyp. 2), s. 342.
4 W. Wujcyk, Architektor Petro Polejowski u switli nowych archiwnych znachidok, w: Ar-
chitekturna Spadczyna Ukrainy, t. 3/2, Kiev 1996, s. 183.
5 Hornung, Jan de Witte... (przyp. 2), s. 51.
5