Modus: Prace z historii sztuki (3.2002)

MODUS

Prace z historii sztuki
III (2002)

Marta Smolińska-Byczuk

Dziwny ogród Józefa Mehoffera.
Dwa aspekty struktury obrazowej1

Dziwny ogród , jedno z najsłynniejszych dzieł Józefa Mehoffera, nadal
frapuje i skłania do refleksji; wciąż pozostaje nieodgadnione i tajemnicze.

Euforycznie przyjęte przez krytykę w momencie powstania, następnie
przestało fascynować badaczy dziejów sztuki, by powrócić do łask w latach
osiemdziesiątych i dekadę później stać się symbolem swojej epoki, uciele-
śnieniem pełni stylu secesji, kwintesencją atmosfery przełomu wieków,

* r 3

obrazem sztandarowym dla twórczości Mehoffera .

1 Niniejsze studium powstało na marginesie pracy doktorskiej, zatytułowanej Młody Mehof-
fer, przygotowywanej w Instytucie Historii Sztuki UAM w Poznaniu pod kierunkiem Profeso-
ra dra hab. Wojciecha Suchockiego. Serdecznie dziękuję dr. hab. Wojciechowi Bałusowi za
inspirujące uwagi.

2 Dziwny ogród, 1902-1903, olej na płótnie, 217x208 cm, sygn. u dołu po prawej: Józef Me-
hoffer 1903, wł. Muzeum Narodowe w Warszawie.

3 Powyższe ustalenia na podstawie lektury następujących „syntez historii sztuki": T. Chrza-
nowski, Sztuka w Polsce od I do III Rzeczypospolitej. Zarys dziejów, Warszawa 1998, s. 381
(Dziwny ogród figuruje na obwolucie książki); T. Dobrowolski, Sztuka Młodej Polski, Warsza-
wa 1963, s. 230-237; tenże, Nowoczesne malarstwo polskie, t. 2, Wrocław-Kraków 1960,
s. 348-357; A. Gradowska, Sztuka Młodej Polski, Warszawa 1984, s. 64-69; W. Juszczak, Ma-
larstwo polskie. Modernizm, Warszawa 1977 (tylko ilustracja nie wzmiankowana w tekście;
il. 194); J. Kębłowski, Dzieje sztuki polskiej, Warszawa 1987, s. 199; Koniec wieku. Sztuka
polskiego modernizmu 1890-1914 (kat.), red. E. Charazińska, Ł. Kossowski, Warszawa 1996,
s. 147-149; F. Kopera, Malarstwo w Polsce w XIXi XX wieku, Kraków 1929, s. 520; Ł. Kosow-
ski, Młoda Polska, w: Sztuka świata, t. 9, Warszawa 1994, s. 217-232; S. Krzysztofowicz-Ko-
zakowska, Malarze Młodej Polski, Kraków 1995, s. 56—57; tejże, Sztuka Młodej Polski,
Kraków 1999, s. 93; J. Malinowski, Imitacje świata, Kraków 1987 (Dziwny ogród nie został
wymieniony); E. Niewiadomski, Malarstwo polskie XIX i XX wieku, Warszawa 1926; tenże,
Wiedza o sztuce na tle jej dziejów. Malarstwo. Architektura. Rzeźba. Przemysł artystyczny,

35