Modus: Prace z historii sztuki (3.2002)

BADANIA ARCHEOLOGICZNO-
AECHITEKTONICZNE RELIKTÓW
KOŚCIOŁA ŚW. JANA CHRZCICIELA
W GIECZU W ROKU 2001

W sezonie letnim roku 2001, od
lipca do października, ponownie
prowadzone były prace badawcze nad
kościołem św. Jana Chrzciciela
w Gieczu. Mgr Teresa Krysztofiak
z gieckiego oddziału Muzeum
Pierwszych Piastów na Lednicy
kontynuowała przede wszystkim
eksplorację wykopów otwartych
w poprzednim roku, wytyczono
również nowe - we wschodniej części
założenia. Studia nad architekturą
i analiza reliktów in situ, prowadzone
przez Pracownię Historii Architektury
Wczesnośredniowiecznej IHS UJ
(dr Teresę Rodzińską-Chorąży i dra
Tomasza Węcławowicza), skupiały się
tym razem na partii krypty. Celem
badań w roku 2001 było wyjaśnienie
pierwotnej kompozycji przestrzennej
tej części kościoła, ze szczególnym
uwzględnieniem formy zachodniego
zamknięcia krypty i dyspozycji części
chórowej.

W pierwszej kolejności poszerzono
w stronę zachodnią wykop znajdujący
się pomiędzy południowym murem
obwodowym a osią kościoła,
obejmujący południową część krypty.
Zdjęto nadkład humusu, następnie
warstwy zasypiskowe związane
z nowożytnym ossarium oraz materiał
pochodzący z destrukcji kościoła. Po
odczyszczeniu reliktów stwierdzono, że
we wnętrzu od strony zachodniej
krypta zamknięta była ścianą długości
ok. 4 m, ujętą dwoma murami (od
północy i południa) długości ok. 0,7 m
i szerokości 0,4 m. W ścianie tej
znajdowała się wnęka o długości ok.
2,5 m oraz głębokości ok. 0,7 m,

z parapetem umieszczonym na
wysokości 0,7 m. Na zachowanych
fragmentach muru zachodniego oraz
wnęki i parapetu stwierdzono
pozostałości tynku, pokrywającego
pierwotnie ściany krypty. Badania
potwierdziły też obserwacje
poczynione w innych częściach
kościoła dotyczące poziomu
użytkowego. W krypcie już w toku
pierwszych eksploracji odkryto
znaczne fragmenty stosunkowo
dobrze zachowanej posadzki z jasnej
wylewki. Dokładniejsza analiza
pozwoliła zauważyć, iż znajdują się
tu dwie posadzki z wylewek,
nałożonych bezpośrednio jedna na
drugą co zapewne jest
odpowiednikiem dwóch poziomów
posadzek zlokalizowanych
w północno-zachodnim narożniku
nawy. Pomimo iż odsłonięto
powierzchnię równą połowie całego
wnętrza krypty, w dalszym ciągu nie
stwierdzono w niej żadnych śladów
pochówków czy centralnie
umieszczonego ołtarza. Jako mensę
ołtarzową można natomiast
interpretować relikty kamienne

0 formie prostopadłościanu
znajdujące się w jej
południowo-wschodnim narożniku.
Wydaje się, że mur ten mógł zostać
wbudowany w drugim etapie budowy
krypty.

Równolegle z szukaniem
odpowiedzi na pytania o elementy
wewnętrznego ukształtowania

1 wyposażenia krypty założono nowy
wykop nieco na zachód od muru

z wnęką. W wykopie tym odsłonięto
silnie zniszczone relikty fundamentu
schodów prowadzących na chór.
Fundament ten nie był przewiązany
z murem zachodnim krypty, lecz do
niego dostawiony, o czym świadczy

118