DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.41971#0285
267
(długość około 42 łokcie) dzięki przedłużeniu prezbiterium, złożonego obecnie z jed-
nego pełnego przęsła prostokątnego i dwóch cząstkowych, oraz dzięki dodaniu
cząstkowego przęsła także w korpusie, przy elewacji fasadowej. Wydłużyły się oczy-
wiście parterowe dobudówki flankujące prezbiterium, które otrzymały teraz po dwa
okna. W lewej z nich wstawiono drewniane schodki prowadzące na kazalnicę.
Artykulacja nawy i prezbiterium przeprowadzona została przy użyciu pojedynczych
wprawdzie, lecz zdwojonych pilastrów toskańskich, które dźwigają przełamujące się
nad nimi belkowanie i niski pas attyki. Te horyzontalne elementy podziału, obie-
gające jednolicie całe wnętrze, stanowią podstawę zdwojonych gurtów sklepiennych.
Ściany między pilastrami wypełniono ślepymi arkadami, a w lunetach sklepienia
znalazły się szerokie okna o obramieniach zamkniętych lukami odcinkowymi. Wię-
ksze okna i w bardziej ozdobnych obramieniach znajdują się w ścianach tarczowych:
nad ołtarzem i powyżej głównego wejścia. Wreszcie dwa okazałe portale w formie
edykuli, prowadzące do zakrystii i skarbca, zajęły miejsca pośrodku bocznych ścian
prezbiterium. Znaczne innowacje w porównaniu z poprzednim projektem wprowa-
dzono w fasadowej partii kościoła. Elewacja ta została poszerzona tak, że powstały
parawanowe występy ścian po bokach, za którymi ukryto dostawione klatki scho-
dowe w kolistych wieżyczkach, prowadzące nad nadwieszony chór muzyczny oraz
wyżej na gzyms belkowania. Zmieniono wreszcie rzut przedsionka z kwadratowego
na prostokątny. Natomiast prawie nie zmieniona, jak można przypuszczać, pozo-
stała kompozycja fasady. Jej szeroką i wyższą część środkową dzielą pary pseudo-
pilastrów wielkiego porządku, dźwigające trójkątny przyczółek. Część ta ujęta jest
w górnej partii w wolutowe spływy, spoczywające na ścianach niskich części bocz-
nych, które ujęte są z kolei w lizeny dźwigające listwowy gzyms, przechodzący przez
całą szerokość elewacji jakby pod pseudopilastrami wielkiego porządku. Fasadowa
elewacja dostawionego przedsionka, ujęta parami pilastrów toskańskich, zwieńczona
jest trójkątnym przyczółkiem. Zawiera ona ozdobny portal z tablicą fundacyjną,
poprzedzony kilkoma stopniami. Skromne portale mieszczą się natomiast w ścianach
bocznych przedsionka, gdzie wykrojono powyżej małe eliptyczne okienka. Skromną
artykulację lizenową otrzymały wreszcie elewacje boczna i tylna kościoła, a na dachu
niższego nieco prezbiterium wzniesiona być miała wieloboczna sygnaturka o cebu-
lastym kształcie, zakończona ażurową latarnią.
63. PROJEKT KOŚCIOŁA rKLASZTORU PRZYPUSZCZALNIE DLA PIJARÓW
Rysunki Tylmana nr 789, 790 i 743 są studiami do jednego projektu kościoła
i klasztoru. Przedstawiają one rzut całego założenia (nr 789), szczegółowo opraco- 278
wany rzut kościoła (nr 790) oraz fasadę kościoła wraz z fragmentem elewacji kła- 27&
sztoru (nr 743).
Widnieje tutaj kościół jednonawowy (wymiary około 20 x 50 łokci), o trójprzę-
słowym korpusie i jednoprzęsłowym, prawie kwadratowym prezbiterium, ujęty
(długość około 42 łokcie) dzięki przedłużeniu prezbiterium, złożonego obecnie z jed-
nego pełnego przęsła prostokątnego i dwóch cząstkowych, oraz dzięki dodaniu
cząstkowego przęsła także w korpusie, przy elewacji fasadowej. Wydłużyły się oczy-
wiście parterowe dobudówki flankujące prezbiterium, które otrzymały teraz po dwa
okna. W lewej z nich wstawiono drewniane schodki prowadzące na kazalnicę.
Artykulacja nawy i prezbiterium przeprowadzona została przy użyciu pojedynczych
wprawdzie, lecz zdwojonych pilastrów toskańskich, które dźwigają przełamujące się
nad nimi belkowanie i niski pas attyki. Te horyzontalne elementy podziału, obie-
gające jednolicie całe wnętrze, stanowią podstawę zdwojonych gurtów sklepiennych.
Ściany między pilastrami wypełniono ślepymi arkadami, a w lunetach sklepienia
znalazły się szerokie okna o obramieniach zamkniętych lukami odcinkowymi. Wię-
ksze okna i w bardziej ozdobnych obramieniach znajdują się w ścianach tarczowych:
nad ołtarzem i powyżej głównego wejścia. Wreszcie dwa okazałe portale w formie
edykuli, prowadzące do zakrystii i skarbca, zajęły miejsca pośrodku bocznych ścian
prezbiterium. Znaczne innowacje w porównaniu z poprzednim projektem wprowa-
dzono w fasadowej partii kościoła. Elewacja ta została poszerzona tak, że powstały
parawanowe występy ścian po bokach, za którymi ukryto dostawione klatki scho-
dowe w kolistych wieżyczkach, prowadzące nad nadwieszony chór muzyczny oraz
wyżej na gzyms belkowania. Zmieniono wreszcie rzut przedsionka z kwadratowego
na prostokątny. Natomiast prawie nie zmieniona, jak można przypuszczać, pozo-
stała kompozycja fasady. Jej szeroką i wyższą część środkową dzielą pary pseudo-
pilastrów wielkiego porządku, dźwigające trójkątny przyczółek. Część ta ujęta jest
w górnej partii w wolutowe spływy, spoczywające na ścianach niskich części bocz-
nych, które ujęte są z kolei w lizeny dźwigające listwowy gzyms, przechodzący przez
całą szerokość elewacji jakby pod pseudopilastrami wielkiego porządku. Fasadowa
elewacja dostawionego przedsionka, ujęta parami pilastrów toskańskich, zwieńczona
jest trójkątnym przyczółkiem. Zawiera ona ozdobny portal z tablicą fundacyjną,
poprzedzony kilkoma stopniami. Skromne portale mieszczą się natomiast w ścianach
bocznych przedsionka, gdzie wykrojono powyżej małe eliptyczne okienka. Skromną
artykulację lizenową otrzymały wreszcie elewacje boczna i tylna kościoła, a na dachu
niższego nieco prezbiterium wzniesiona być miała wieloboczna sygnaturka o cebu-
lastym kształcie, zakończona ażurową latarnią.
63. PROJEKT KOŚCIOŁA rKLASZTORU PRZYPUSZCZALNIE DLA PIJARÓW
Rysunki Tylmana nr 789, 790 i 743 są studiami do jednego projektu kościoła
i klasztoru. Przedstawiają one rzut całego założenia (nr 789), szczegółowo opraco- 278
wany rzut kościoła (nr 790) oraz fasadę kościoła wraz z fragmentem elewacji kła- 27&
sztoru (nr 743).
Widnieje tutaj kościół jednonawowy (wymiary około 20 x 50 łokci), o trójprzę-
słowym korpusie i jednoprzęsłowym, prawie kwadratowym prezbiterium, ujęty