DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.41969#0014
STANISŁAW MOSSAKOWSKI
pierwotnego stanu budowli, opracowaną wraz z przeprowadzonymi sondażami archeolo-
gicznymi pod koniec XIX wieku przez Tomasza Prylińskiego6. Zaistniały zatem przesłanki
do podjęcia nowego opracowania szesnastowiecznego pałacu wawelskiego i ukazania jego
miejsca w dziejach renesansowej architektury rezydencjonalnej.
Jako pierwszy, przede wszystkim w oparciu o dotychczasową literaturę przedmiotu,
dziejom budowy i funkcjom niektórych wnętrz rezydencji Zygmunta Starego poświęcił
sporą cześć swej erudycyjnej książki Mieczysław Morka7. Ponieważ jednak jej tematem
były treści polityczne i propagandowe sztuki dworu zygmuntowskiego, rozdziały dotyczą-
ce zamku omawiają głównie program treściowy pałacu ujęty na szerokim europejskim tle
porównawczym.
Zasadnicze korekty w odniesieniu do chronologii prac i działalności osób zatrudnio-
nych przy wznoszeniu i dekoracji pałacu wniosła natomiast, przez wiele lat przygotowy-
wana, książka Andrzeja Fischingera, osoby bezpośrednio zaangażowanej we wszystko to,
co działo się na Wawelu przez drugie półwiecze XX stulecia. Niedokończona z powodu
śmierci autora została ona uzupełniona i opatrzona aparatem naukowym przez następcę
Fischingera na stanowisku wicedyrektora Zamku Królewskiego, Marcina Fabiańskiego8.
Główne wyniki tej pracy na długo pozostaną aktualne.
Kolejne obszerne opracowanie rezydencji to książka Tomasza Ratajczaka będąca mo-
nografią jednego z budowniczych Wawelu, Mistrza Benedykta9. Zawdzięczamy jej roz-
poznanie wkładu tego środkowoeuropejskiego artysty w dzieło budowy i dekoracji ka-
mieniarskiej wschodniego skrzydła pałacu. Przeprowadzona w niej precyzyjna analiza
form dekoracyjnych, oryginalnie rozwijanych w dziełach warsztatu Mistrza Benedykta,
stanowić będzie dobry punkt wyjścia dla dalszych studiów w tym zakresie.
Do takich, szerzej rozpatrujących genezę repertuaru form stosowanych przez omawia-
ny warsztat, należą cenne rozdziały w kolejnej monografii zamku wawelskiego opracowa-
nej ostatnio przez Tomasza Torbusa10. Ta wydana po niemiecku książka, wyrosła z rozprawy
habilitacyjnej obronionej na Uniwersytecie Lipskim, została przeznaczona dla czytelników
zagranicznych. Dlatego w bardzo znacznym stopniu, ponad potrzeby monografii królew-
skich budowli rezydencjonalnych w Polsce i na Litwie, uwzględnia tło historyczne doby ja-
giellońskiej. Studium to, opracowane w oparciu o lekturę ogromnej literatury przedmiotu,
zawiera jednak liczne, dość istotne nieścisłości i dlatego wymaga każdorazowego sprawdzania
6 SKOWRON, 1995; Wawel narodowi przywrócony, 2005. Nota bene całościowa, krytyczna publikacja tych
materiałów stanowi ciągle pilny dezyderat nauki.
7 MORKA, 2006, s. 53-200.
8 FISCHINGER, FABIAŃSKI, 2009.
9 RATAJCZAK, 2011, s. 81-253.
10 TORBUS, 2014, s. 146-166.
~ 10
pierwotnego stanu budowli, opracowaną wraz z przeprowadzonymi sondażami archeolo-
gicznymi pod koniec XIX wieku przez Tomasza Prylińskiego6. Zaistniały zatem przesłanki
do podjęcia nowego opracowania szesnastowiecznego pałacu wawelskiego i ukazania jego
miejsca w dziejach renesansowej architektury rezydencjonalnej.
Jako pierwszy, przede wszystkim w oparciu o dotychczasową literaturę przedmiotu,
dziejom budowy i funkcjom niektórych wnętrz rezydencji Zygmunta Starego poświęcił
sporą cześć swej erudycyjnej książki Mieczysław Morka7. Ponieważ jednak jej tematem
były treści polityczne i propagandowe sztuki dworu zygmuntowskiego, rozdziały dotyczą-
ce zamku omawiają głównie program treściowy pałacu ujęty na szerokim europejskim tle
porównawczym.
Zasadnicze korekty w odniesieniu do chronologii prac i działalności osób zatrudnio-
nych przy wznoszeniu i dekoracji pałacu wniosła natomiast, przez wiele lat przygotowy-
wana, książka Andrzeja Fischingera, osoby bezpośrednio zaangażowanej we wszystko to,
co działo się na Wawelu przez drugie półwiecze XX stulecia. Niedokończona z powodu
śmierci autora została ona uzupełniona i opatrzona aparatem naukowym przez następcę
Fischingera na stanowisku wicedyrektora Zamku Królewskiego, Marcina Fabiańskiego8.
Główne wyniki tej pracy na długo pozostaną aktualne.
Kolejne obszerne opracowanie rezydencji to książka Tomasza Ratajczaka będąca mo-
nografią jednego z budowniczych Wawelu, Mistrza Benedykta9. Zawdzięczamy jej roz-
poznanie wkładu tego środkowoeuropejskiego artysty w dzieło budowy i dekoracji ka-
mieniarskiej wschodniego skrzydła pałacu. Przeprowadzona w niej precyzyjna analiza
form dekoracyjnych, oryginalnie rozwijanych w dziełach warsztatu Mistrza Benedykta,
stanowić będzie dobry punkt wyjścia dla dalszych studiów w tym zakresie.
Do takich, szerzej rozpatrujących genezę repertuaru form stosowanych przez omawia-
ny warsztat, należą cenne rozdziały w kolejnej monografii zamku wawelskiego opracowa-
nej ostatnio przez Tomasza Torbusa10. Ta wydana po niemiecku książka, wyrosła z rozprawy
habilitacyjnej obronionej na Uniwersytecie Lipskim, została przeznaczona dla czytelników
zagranicznych. Dlatego w bardzo znacznym stopniu, ponad potrzeby monografii królew-
skich budowli rezydencjonalnych w Polsce i na Litwie, uwzględnia tło historyczne doby ja-
giellońskiej. Studium to, opracowane w oparciu o lekturę ogromnej literatury przedmiotu,
zawiera jednak liczne, dość istotne nieścisłości i dlatego wymaga każdorazowego sprawdzania
6 SKOWRON, 1995; Wawel narodowi przywrócony, 2005. Nota bene całościowa, krytyczna publikacja tych
materiałów stanowi ciągle pilny dezyderat nauki.
7 MORKA, 2006, s. 53-200.
8 FISCHINGER, FABIAŃSKI, 2009.
9 RATAJCZAK, 2011, s. 81-253.
10 TORBUS, 2014, s. 146-166.
~ 10