DOI Heft:
Artikuły / Articles
DOI Artikel:Kotowicz, Piotr N.; Śnieżko, Grzegorz: Clipped Prague groschen of John of Luxembourg (John of Bohemia) from the Medieval hillfort in Sanok - Biała Góra
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.41338#0224
PIOTR N. KOTOWICZ, GRZEGORZ ŚNIEŻKO
Gródecki, is pointed out. The third and the least likely one possibility, assumes that
clipped Prague groschen were brought over from Bohemia, along with complete
pieces.
It has been assumed that the pieces in ąuestion, representative of various
types of John of Luxembourg’s Prague groschen, reached the environs of Sanok
in the 1330s at the latest. The moment when they got to the ground has been
linked to the taking over of the western parts of the Principality of Halych-
-Volhynia by the troops of Casimir III the Great in 1340. This action was carried
out on the strength of the succession agreement between the king of Poland and
the last duke of Halych, Boleslaus George II (Polish: Bolesław Jerzy II
Trojdenowicz), but it was not implemented by peaceful means. One of the last
Ruthenian points of resistance was likely the little hillfort of Sanok - Biała Góra.
KEY WORDS: Sanok - Biała Góra, hillfort, Subcarpathia, clipped Prague
groschen, Medieval coinage
ABSTRAKT: Obcięte grosze praskie Jana Luksemburskiego z grodziska
średniowiecznego w Sanoku - Białej Górze
Celem artykułu jest omówienie dwóch obciętych dookołnie groszy
praskich Jana Luksemburskiego, pozyskanych podczas badań archeologicznych
kierowanych przez mgr. Piotra N. Kotowicza na grodzisku w Sanoku - Białej
Górze, datowanym na 2. połowę XIII i 1. połowę XIV stulecia. Analizę tych
znalezisk przeprowadzono w odniesieniu do dyskusji nad zagadnieniem obrzynania
brzegów groszy praskich, który to proceder dokumentowano już wcześniej
na obszarze Rusi Czerwonej. Dotychczas zajmujący się tym problemem badacze
przeważnie dochodzili do konkluzji o dostosowywaniu w ten sposób monet
do różnych nominałów, począwszy od kwartnika ruskiego, bitego przez Kazimierza
Wielkiego, przez emisje złotoordyńskie po grosze praskie emisji późniejszych,
a zatem o wartości realnej niższej od monet, które obcinano.
W pracy niniejszej zaproponowano trzy odmienne koncepcje. Wśród nich
najdobitniej wskazano możliwość, że to jakość groszy, bitych nierzadko na krążkach
o średnicy mniejszej niż stempel, mogła prowokować ludność do ich obrzynania,
ponieważ łatwiej było uniknąć kary. Zgodnie z drugą koncepcją obrzynanie
miałoby stanowić zamiennik renowacji monety, stosowany przed wprowadzeniem
kwartników ruskich przez Kazimierza Wielkiego. W tym kontekście wskazano
na tzw. obrzaz, omówiony przez Romana Gródeckiego. Trzecią i jednocześnie
najmniej prawdopodobną możliwością jest docieranie groszy praskich już w takiej
formie z Czech, razem z egzemplarzami całymi.
Uznano, że omawiane okazy, reprezentujące różne odmiany groszy praskich
Jana Luksemburskiego, trafiły w okolice Sanoka najpóźniej w latach 30. XIV
Gródecki, is pointed out. The third and the least likely one possibility, assumes that
clipped Prague groschen were brought over from Bohemia, along with complete
pieces.
It has been assumed that the pieces in ąuestion, representative of various
types of John of Luxembourg’s Prague groschen, reached the environs of Sanok
in the 1330s at the latest. The moment when they got to the ground has been
linked to the taking over of the western parts of the Principality of Halych-
-Volhynia by the troops of Casimir III the Great in 1340. This action was carried
out on the strength of the succession agreement between the king of Poland and
the last duke of Halych, Boleslaus George II (Polish: Bolesław Jerzy II
Trojdenowicz), but it was not implemented by peaceful means. One of the last
Ruthenian points of resistance was likely the little hillfort of Sanok - Biała Góra.
KEY WORDS: Sanok - Biała Góra, hillfort, Subcarpathia, clipped Prague
groschen, Medieval coinage
ABSTRAKT: Obcięte grosze praskie Jana Luksemburskiego z grodziska
średniowiecznego w Sanoku - Białej Górze
Celem artykułu jest omówienie dwóch obciętych dookołnie groszy
praskich Jana Luksemburskiego, pozyskanych podczas badań archeologicznych
kierowanych przez mgr. Piotra N. Kotowicza na grodzisku w Sanoku - Białej
Górze, datowanym na 2. połowę XIII i 1. połowę XIV stulecia. Analizę tych
znalezisk przeprowadzono w odniesieniu do dyskusji nad zagadnieniem obrzynania
brzegów groszy praskich, który to proceder dokumentowano już wcześniej
na obszarze Rusi Czerwonej. Dotychczas zajmujący się tym problemem badacze
przeważnie dochodzili do konkluzji o dostosowywaniu w ten sposób monet
do różnych nominałów, począwszy od kwartnika ruskiego, bitego przez Kazimierza
Wielkiego, przez emisje złotoordyńskie po grosze praskie emisji późniejszych,
a zatem o wartości realnej niższej od monet, które obcinano.
W pracy niniejszej zaproponowano trzy odmienne koncepcje. Wśród nich
najdobitniej wskazano możliwość, że to jakość groszy, bitych nierzadko na krążkach
o średnicy mniejszej niż stempel, mogła prowokować ludność do ich obrzynania,
ponieważ łatwiej było uniknąć kary. Zgodnie z drugą koncepcją obrzynanie
miałoby stanowić zamiennik renowacji monety, stosowany przed wprowadzeniem
kwartników ruskich przez Kazimierza Wielkiego. W tym kontekście wskazano
na tzw. obrzaz, omówiony przez Romana Gródeckiego. Trzecią i jednocześnie
najmniej prawdopodobną możliwością jest docieranie groszy praskich już w takiej
formie z Czech, razem z egzemplarzami całymi.
Uznano, że omawiane okazy, reprezentujące różne odmiany groszy praskich
Jana Luksemburskiego, trafiły w okolice Sanoka najpóźniej w latach 30. XIV