DOI Artikel:
Genčeva, Evgenija: Bułgarski odcinek Limesu rzymskiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.41864#0021
Evgenia Genćeva
Sofia
BUŁGARSKI ODCINEK LIMESU RZYMSKIEGO
Wzdłuż Dunaju do końca I w. n.e. przebiegała granica Imperium Rzymskiego
— limes. Stanowiła ona północną granicę późniejszych dwóch prowincji — Mezji
Superior i Mezji Interior (fig. 1). W 86 r., za czasów Domicjana, ustanowiono
dwie wspomniane prowincje, opierając granicę między nimi początkowo na rzece
Ciabrus (współ. Cybrica), zaś po 136 r. na leżącej bardziej na zachód rzece Almus
(współ. Lom). Znaczna część antycznego terytorium Mezji Interior znajduje się
w granicach obecnej Bułgarii. Odkryto tutaj dotychczas cztery obozy legionowe
— Ratiaria (współ. Arćar, okręg Vidin), Oescus (współ. Gigen, okręg Pleven),
Novae (koło Sviśtov), Durostorum (współ. Silistra).
W części prowincji Mezja Superior leżącej na obszarze dzisiejszej Bułgarii
odkryto wiele stanowisk rzymskich, m.in. Dorticum (współ. Vrav, okręg Vidin),
Florentina (współ. Florentin, okręg Vidin), Ad Malum (współ. Kośava, okręg
Vidin), Bononia (współ. Vidin), Remetodia (współ. Orsoia, okręg Montana), Po-
modiana (współ. Stanevo, okręg Montana), Cebrus (współ. Goren Cibar, okręg
Montana). Wzmianki na ich temat zawdzięczamy autorom antycznym, a w szcze-
gólności Prokopiuszowi, który wspomina je w swoim dziele De aedificiis [Be-
śevliev 1970, 117; Velkov 1980, passim].
Niektóre z tych informacji można było zweryfikować poprzez badania
archeologiczne, co w znacznym stopniu wzbogaciło naszą wiedzę. Dobrym przy-
kładem jest Colonia Ulpia Traiana Ratiaria, główne miasto później utworzonej
prowincji Dacia Ripensis. Ratiaria powstała jako obóz wojskowy w I w. n.e. Tutaj
stacjonowała część legionistów z legionu IV Flawijskiego i VII Klaudyjskiego.
Tu też znajdowała się baza floty rzecznej [TepoB 1952, 18; Velkov 1966, 157 f;
Giorgetti 1980, 94 f; Ivanov 1987, 26-29], Mimo badań archeologicznych nie
udało się dotychczas ustalić lokalizacji obozów legionowych. Po wojnach dackich
wojsko wycofano albo zmniejszono jego liczebność. Ukształtowała się również
struktura miejska. W 125 r. miasto uzyskało status kolonii rzymskiej, a w II i III w.
n.e. było ważnym ośrodkiem produkcji rzemieślniczej i rolniczej.
W końcu III i w IV w. n.e. oddziały wojskowe powróciły do Ratiarii. Z Apulum
— obszar dzisiejszej Rumunii — został tu przerzucony legio XIII Gemina, który
Sofia
BUŁGARSKI ODCINEK LIMESU RZYMSKIEGO
Wzdłuż Dunaju do końca I w. n.e. przebiegała granica Imperium Rzymskiego
— limes. Stanowiła ona północną granicę późniejszych dwóch prowincji — Mezji
Superior i Mezji Interior (fig. 1). W 86 r., za czasów Domicjana, ustanowiono
dwie wspomniane prowincje, opierając granicę między nimi początkowo na rzece
Ciabrus (współ. Cybrica), zaś po 136 r. na leżącej bardziej na zachód rzece Almus
(współ. Lom). Znaczna część antycznego terytorium Mezji Interior znajduje się
w granicach obecnej Bułgarii. Odkryto tutaj dotychczas cztery obozy legionowe
— Ratiaria (współ. Arćar, okręg Vidin), Oescus (współ. Gigen, okręg Pleven),
Novae (koło Sviśtov), Durostorum (współ. Silistra).
W części prowincji Mezja Superior leżącej na obszarze dzisiejszej Bułgarii
odkryto wiele stanowisk rzymskich, m.in. Dorticum (współ. Vrav, okręg Vidin),
Florentina (współ. Florentin, okręg Vidin), Ad Malum (współ. Kośava, okręg
Vidin), Bononia (współ. Vidin), Remetodia (współ. Orsoia, okręg Montana), Po-
modiana (współ. Stanevo, okręg Montana), Cebrus (współ. Goren Cibar, okręg
Montana). Wzmianki na ich temat zawdzięczamy autorom antycznym, a w szcze-
gólności Prokopiuszowi, który wspomina je w swoim dziele De aedificiis [Be-
śevliev 1970, 117; Velkov 1980, passim].
Niektóre z tych informacji można było zweryfikować poprzez badania
archeologiczne, co w znacznym stopniu wzbogaciło naszą wiedzę. Dobrym przy-
kładem jest Colonia Ulpia Traiana Ratiaria, główne miasto później utworzonej
prowincji Dacia Ripensis. Ratiaria powstała jako obóz wojskowy w I w. n.e. Tutaj
stacjonowała część legionistów z legionu IV Flawijskiego i VII Klaudyjskiego.
Tu też znajdowała się baza floty rzecznej [TepoB 1952, 18; Velkov 1966, 157 f;
Giorgetti 1980, 94 f; Ivanov 1987, 26-29], Mimo badań archeologicznych nie
udało się dotychczas ustalić lokalizacji obozów legionowych. Po wojnach dackich
wojsko wycofano albo zmniejszono jego liczebność. Ukształtowała się również
struktura miejska. W 125 r. miasto uzyskało status kolonii rzymskiej, a w II i III w.
n.e. było ważnym ośrodkiem produkcji rzemieślniczej i rolniczej.
W końcu III i w IV w. n.e. oddziały wojskowe powróciły do Ratiarii. Z Apulum
— obszar dzisiejszej Rumunii — został tu przerzucony legio XIII Gemina, który