DOI article:
Dobrowolski, Tadeusz: Malowidła ścienne w Mieronicach
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.26680#0099
łuku pierwotnych okien. Bezpośrednio zaś na jasnej pobiale, zachowując za-
sadę neutralnego tła, wykonano czarną farbą kontury postaci, z kolei wypeł-
nione zupełnie płasko położoną farbą. Ciemnordzawą czerwienią zabarwiono
niektóre szaty, korony i litery napisów, żółtą (ugier jasny) włosy, błękitem
znowu ubiory. Barwa niebieska z czasem zzieleniała, ale według zapisu Rutkow-
skiego jej lepiej zakonserwowany r fragment zwrócił jego uwagę swym ciemnym
błękitem. Wchodzą więc w grę powierzchnie czysto graficzne i płaskie, w związku
z czym główną rolę gra kontur, drugorzędną kolor, który zresztą wskutek
zniszczenia obecnie jeszcze mniej znaczy niż dawniej. Gdzieniegdzie rysują się
bardzo już niewyraźnie wspomniane zacheuszki w formie krzyżyków av kołacli.
Malowidło jest dwustrefowe; nad posadzką rozciąga się szary pas neutralny,
nad nim dopiero pierwsza, wąska strefa polichromii, oddzielona od drugiej,
górnej, roślinnym fryzem obiegającym wszystkie trzy ściany prezbiterium.
To górne pasmo obrazów wieńczy wąski pas z majuskułowymi, szczątkowo
przetrwałymi inskrypcjami, objaśniającymi treść poszczególnych scen. 0 ich
układzie informuje załączony rysunek schematyczny wszystkich trzech ścian
prezbiterium (rys. 1). Z poszczególnych kwater reprodukuje się tylko wyraź-
niejsze, które pozwolą zapoznać się z ogólnym charakterem malowideł. Ich ko-
łejność przedstawia się w sposób następujący: Na ścianie północnej, w dolnej
strefie skomponowano scenę Pocałunku Judasza (ryc. 1) wśród niskich plecio-
nych opłotków, ujętych z perspektywy „ptasiej“. Po lewej stronie przedsta-
wiono tu św. Piotra z mieczem, poniżej głowę leżącego Malchusa, obok Piotra
pachołka w obcisłej kolczudze, niżej zaś klęczącego przed płotkiem i przypra-
wiającego ucho Malchusowi pacholika maleńkich wymiarów we wciętym ku-
braku, z nisko zawieszonym pasem i w wąskich nogawicach (to ważne z uwagi
na kwestię daty); na prawo widać bezwąsego Judasza obejmującego Jezusa,
i reszty rośłinności, raczej wmogradu niż oliwnego drzewa. Po drugiej stronie
drzwi do zakrystii znajdowało się zapewne Biczouianie, a już za wnęką na ko-
munikanty przetrwały reszty Biczowania lub Niesienia krzyża (ryc. 2) ze śladami
zbrojnych, których nogi .tkwiły w spiczastych ciżmach, noszonych w w. XIV.
W górnej strefie na ścianie wschodniej wyobrażono po jednej stronie okna
Ukrzyżowanie (ryc. 3), a po drugiej Hołdpasterzy (ryc. 4), co naruszyło faktyczną
chronologię cyklu, zrekompensowaną jednak porządkiem ideowym. Na wschod-
niej bowiem ścianie prezbiterium (ex oriente lux) umieszczono obok siebie te
przedstawienia z żywota Jezusa, które oznaczają początek i koniec, narodzenie
i śmierć. W tym samym pasmie ściany północnej rozciąga się na całej długości
zapewne orszak Panien mądrych i głupich z resztą napisu: „.. .VI. QUE. VIRG[0]“
(ryc. 5), którego odpowiednikiem na ścianie przeciwległej stał się fryz postaci
apostołów, oznaczony szczątkowymi napisami: „TOMAS. AN[DREAS] , dalej:
,,[PE]TRUS. PAULUS. JOHA[NNES]“ (ryc. 6 i 7) 9. Zarówno szereg „panien“
0 Wskutek błędnej interpretacji liter drugiego imienia J. Dutkiewicz odczytał je mylnie
jako „BAR[TOLOMEUS]“. W kwaterze z Pannami, zapewne mądrymi, po lewej stronie odnośnej
strefy postaciowej, zachował się późniejszy napis minuskułowy ,,[gl]oria“. Mógłby on przema-
wiać za tym, że nowsza warstwa malarska pochodziła z w. XV.
89
sadę neutralnego tła, wykonano czarną farbą kontury postaci, z kolei wypeł-
nione zupełnie płasko położoną farbą. Ciemnordzawą czerwienią zabarwiono
niektóre szaty, korony i litery napisów, żółtą (ugier jasny) włosy, błękitem
znowu ubiory. Barwa niebieska z czasem zzieleniała, ale według zapisu Rutkow-
skiego jej lepiej zakonserwowany r fragment zwrócił jego uwagę swym ciemnym
błękitem. Wchodzą więc w grę powierzchnie czysto graficzne i płaskie, w związku
z czym główną rolę gra kontur, drugorzędną kolor, który zresztą wskutek
zniszczenia obecnie jeszcze mniej znaczy niż dawniej. Gdzieniegdzie rysują się
bardzo już niewyraźnie wspomniane zacheuszki w formie krzyżyków av kołacli.
Malowidło jest dwustrefowe; nad posadzką rozciąga się szary pas neutralny,
nad nim dopiero pierwsza, wąska strefa polichromii, oddzielona od drugiej,
górnej, roślinnym fryzem obiegającym wszystkie trzy ściany prezbiterium.
To górne pasmo obrazów wieńczy wąski pas z majuskułowymi, szczątkowo
przetrwałymi inskrypcjami, objaśniającymi treść poszczególnych scen. 0 ich
układzie informuje załączony rysunek schematyczny wszystkich trzech ścian
prezbiterium (rys. 1). Z poszczególnych kwater reprodukuje się tylko wyraź-
niejsze, które pozwolą zapoznać się z ogólnym charakterem malowideł. Ich ko-
łejność przedstawia się w sposób następujący: Na ścianie północnej, w dolnej
strefie skomponowano scenę Pocałunku Judasza (ryc. 1) wśród niskich plecio-
nych opłotków, ujętych z perspektywy „ptasiej“. Po lewej stronie przedsta-
wiono tu św. Piotra z mieczem, poniżej głowę leżącego Malchusa, obok Piotra
pachołka w obcisłej kolczudze, niżej zaś klęczącego przed płotkiem i przypra-
wiającego ucho Malchusowi pacholika maleńkich wymiarów we wciętym ku-
braku, z nisko zawieszonym pasem i w wąskich nogawicach (to ważne z uwagi
na kwestię daty); na prawo widać bezwąsego Judasza obejmującego Jezusa,
i reszty rośłinności, raczej wmogradu niż oliwnego drzewa. Po drugiej stronie
drzwi do zakrystii znajdowało się zapewne Biczouianie, a już za wnęką na ko-
munikanty przetrwały reszty Biczowania lub Niesienia krzyża (ryc. 2) ze śladami
zbrojnych, których nogi .tkwiły w spiczastych ciżmach, noszonych w w. XIV.
W górnej strefie na ścianie wschodniej wyobrażono po jednej stronie okna
Ukrzyżowanie (ryc. 3), a po drugiej Hołdpasterzy (ryc. 4), co naruszyło faktyczną
chronologię cyklu, zrekompensowaną jednak porządkiem ideowym. Na wschod-
niej bowiem ścianie prezbiterium (ex oriente lux) umieszczono obok siebie te
przedstawienia z żywota Jezusa, które oznaczają początek i koniec, narodzenie
i śmierć. W tym samym pasmie ściany północnej rozciąga się na całej długości
zapewne orszak Panien mądrych i głupich z resztą napisu: „.. .VI. QUE. VIRG[0]“
(ryc. 5), którego odpowiednikiem na ścianie przeciwległej stał się fryz postaci
apostołów, oznaczony szczątkowymi napisami: „TOMAS. AN[DREAS] , dalej:
,,[PE]TRUS. PAULUS. JOHA[NNES]“ (ryc. 6 i 7) 9. Zarówno szereg „panien“
0 Wskutek błędnej interpretacji liter drugiego imienia J. Dutkiewicz odczytał je mylnie
jako „BAR[TOLOMEUS]“. W kwaterze z Pannami, zapewne mądrymi, po lewej stronie odnośnej
strefy postaciowej, zachował się późniejszy napis minuskułowy ,,[gl]oria“. Mógłby on przema-
wiać za tym, że nowsza warstwa malarska pochodziła z w. XV.
89