DOI article:
Żurowska, Klementyna: Geneza zachodniej części tak zwanej drugiej katedry wawelskiej
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.26676#0066
Rys. 13. Moguncja, katedra ottońska, rzut poziomy części wschodniej, skala 1 : 500
on do rozwiązań bardzo różnorodnych i niezwykle oryginalnych, stosowanych
z zasady po zachodniej stronie kościoła, ale spotykanych również i od strony
wschodniej. Do szeregu wariantów masywów stanowiących zarazem chóry za-
chodnie należą między innymi zachowane przykłady przy kościołach klasztor-
nych Panny Marii w Reichenau-Mittelzell wzniesiony po r. 1036 (rys. II) 78
i Św. Trójcy w Essen, wybudowany przez opatkę Teofano zmarłą w 1058 (rys.
12) 79. Obie budowle zachowują w bryle sylwetki wieżowego masywu, w którego
wnętrze wkomponowana już została apsyda. W związku z tym wejście środkowe
uległo likwidacji na rzecz dwu wejść po bokach apsydy, wiodących przez dwa
przedsionki na rzucie prostokąta, flankujące chór i usyttiowane na osiach naw
bocznych. Wprawdzie masywy w Reichenau i w Essen są jeszcze trójosiowe, ale
w formie zalążkowej posiadają już ełementy wiodące do zabytku wawelskiego,
mianowicie apsydę flankowaną pomieszczeniami bocznymi służącymi za przed-
sionki. Kolejnym krokiem w rozwoju tego wariantu wieżowych chórów jest
ottoński chór wschodni katedry w Moguncji i chór zachodni katedry w Trewirze.
Katedra w Moguncji, wzniesiona w latach 975—1009 przez arcybiskupa
78 Lehmann, o. c., s. 120-121. — Grodecki, o. c., s. 282.
79 W. Zimmermann, Das Miinster zu Essen (Kunstdenkmaler des Rheinlands, III, Essen
1956).
56
on do rozwiązań bardzo różnorodnych i niezwykle oryginalnych, stosowanych
z zasady po zachodniej stronie kościoła, ale spotykanych również i od strony
wschodniej. Do szeregu wariantów masywów stanowiących zarazem chóry za-
chodnie należą między innymi zachowane przykłady przy kościołach klasztor-
nych Panny Marii w Reichenau-Mittelzell wzniesiony po r. 1036 (rys. II) 78
i Św. Trójcy w Essen, wybudowany przez opatkę Teofano zmarłą w 1058 (rys.
12) 79. Obie budowle zachowują w bryle sylwetki wieżowego masywu, w którego
wnętrze wkomponowana już została apsyda. W związku z tym wejście środkowe
uległo likwidacji na rzecz dwu wejść po bokach apsydy, wiodących przez dwa
przedsionki na rzucie prostokąta, flankujące chór i usyttiowane na osiach naw
bocznych. Wprawdzie masywy w Reichenau i w Essen są jeszcze trójosiowe, ale
w formie zalążkowej posiadają już ełementy wiodące do zabytku wawelskiego,
mianowicie apsydę flankowaną pomieszczeniami bocznymi służącymi za przed-
sionki. Kolejnym krokiem w rozwoju tego wariantu wieżowych chórów jest
ottoński chór wschodni katedry w Moguncji i chór zachodni katedry w Trewirze.
Katedra w Moguncji, wzniesiona w latach 975—1009 przez arcybiskupa
78 Lehmann, o. c., s. 120-121. — Grodecki, o. c., s. 282.
79 W. Zimmermann, Das Miinster zu Essen (Kunstdenkmaler des Rheinlands, III, Essen
1956).
56