DOI article:
Barysenka, Volha: Polityka rosyjskiej Cerkwi prawosławnej wobec cudownych obrazów katolickiej proweniencji na wschodnich terenach dawnej Rzeczypospolitej w XIX w. na kilki przykładach
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.61185#0080
Volha w latach sześćdziesiątych XIX w. prawosławnemu świętemu - Dymitrowi Rostow-
Barysenka skiemu. Znalazł się wśród nich cudowny obraz Matki Bożej Ochowskiej, której
kult, wspierany przez franciszkanów pińskich, rozwinął się w ośrodku unickim
w XVII w. Według legendy obraz został podarowany Cerkwi przez św. Dymitra47.
Podobna legenda - z przełomu XIX i XX w. - towarzyszy obrazowi Matki Bożej
Śnieżnej (ił. 3), pochodzącemu z kościoła podominikańskiego w Stołpcach, odda-
nego prawosławnym w 1868 r. razem z czterema wizerunkami czczonymi w kulcie
lokalnym: Matki Bożej, Michała Archanio-
ła i feretronu dwustronnego z przedstawie-
niami Chrystusa i Matki Bożej. Pozostałe
dobra oddano duchowieństwu katolickie-
mu48. Wiadomo, że kult obrazów Matki Bo-
skiej i Marii Magdaleny w kościele prze-
kształconym na cerkiew poświęconą Marii
Magdalenie trwał do pierwszych dziesięcio-
leci XX w. Ikony przybywali oglądać zarów-
no wyznawcy prawosławia, jak i katolicy49.
Spośród czterech wspomnianych wize-
runków udaje się dobrze prześledzić his-
torię obrazu Matki Bożej w typie Salus
Populi Romani, określanej również jako
Śnieżna, datowanego na koniec XVIII lub
początek XIX w.50 Ikonę Matki Bożej wie-
lokrotnie przenoszono między świątyniami
prawosławnymi i katolickimi w latach dwu-
dziestych XX w. Najpierw, po rewindykacji
budynku przez katolików, ikonę umieszczo-
no w prawosławnej cerkwi św. Anny. Stam-
tąd zabrali ją katolicy, jednak w 1926 r. miej-
scowy ksiądz Zienkiewicz zwrócił obraz
prawosławnym, uznając, że nie ma w nim
nic katolickiego51. Obraz nadal znajduje się
w cerkwi prawosławnej św. Anny w Stołpcach. Istnieje legenda, zapisana przed
drugą wojną światową, że ikona została podarowana miejscowej cerkwi przez
47 MoaHH ΠροΒοποΒΜΗ, 143 nymetuecmeun Ezo npeocemąeHcmea, npeoceiuußHHeü-
tuezo AneKcandpa, enucKona Muhckozo u Bo6pyücKozo, no Enapxuu e 1873 zody, „Mmhckmc
enapxManbHbie bc/iomoctm” 1873, nr 24, s. 567.
48 HI4AB, φ. 136, on. 1, 32139, f. 12v.
49 Onucanue μερκβεύ u npuxodoe Muhckoü enapxuu, cocmaenemoe no οφημηαηυηο sampe-
óoeaHHbiM om npunmoe ceedenunM. 4.1: MuncKuüyesd (Elpunoxceuue κ Muhckum. enapxuajibHbiM
eedoMoemxM 3a 1878 z.), Mhhck 1878, s. 162.
50 AnnKcaH/ip AflaMaeni UpaniSBin, Mau,i Boncan CneMHan y Benapyci, Mihck 2003, s. 36.
51 Φεοβορ KpriBOHOC, Cexnw-AnnuHCKax uypKoeb e Cmonöuyix, „Mmhckmc enapxnaabHbie
BeflOMOcra” 2004, nr 3, s. 61.
II. 3. Obraz Matki Bożej Śnieżnej, cerkiew
w Stołpcach, fot. Włodzimier Sutiagin, 2012
80
Barysenka skiemu. Znalazł się wśród nich cudowny obraz Matki Bożej Ochowskiej, której
kult, wspierany przez franciszkanów pińskich, rozwinął się w ośrodku unickim
w XVII w. Według legendy obraz został podarowany Cerkwi przez św. Dymitra47.
Podobna legenda - z przełomu XIX i XX w. - towarzyszy obrazowi Matki Bożej
Śnieżnej (ił. 3), pochodzącemu z kościoła podominikańskiego w Stołpcach, odda-
nego prawosławnym w 1868 r. razem z czterema wizerunkami czczonymi w kulcie
lokalnym: Matki Bożej, Michała Archanio-
ła i feretronu dwustronnego z przedstawie-
niami Chrystusa i Matki Bożej. Pozostałe
dobra oddano duchowieństwu katolickie-
mu48. Wiadomo, że kult obrazów Matki Bo-
skiej i Marii Magdaleny w kościele prze-
kształconym na cerkiew poświęconą Marii
Magdalenie trwał do pierwszych dziesięcio-
leci XX w. Ikony przybywali oglądać zarów-
no wyznawcy prawosławia, jak i katolicy49.
Spośród czterech wspomnianych wize-
runków udaje się dobrze prześledzić his-
torię obrazu Matki Bożej w typie Salus
Populi Romani, określanej również jako
Śnieżna, datowanego na koniec XVIII lub
początek XIX w.50 Ikonę Matki Bożej wie-
lokrotnie przenoszono między świątyniami
prawosławnymi i katolickimi w latach dwu-
dziestych XX w. Najpierw, po rewindykacji
budynku przez katolików, ikonę umieszczo-
no w prawosławnej cerkwi św. Anny. Stam-
tąd zabrali ją katolicy, jednak w 1926 r. miej-
scowy ksiądz Zienkiewicz zwrócił obraz
prawosławnym, uznając, że nie ma w nim
nic katolickiego51. Obraz nadal znajduje się
w cerkwi prawosławnej św. Anny w Stołpcach. Istnieje legenda, zapisana przed
drugą wojną światową, że ikona została podarowana miejscowej cerkwi przez
47 MoaHH ΠροΒοποΒΜΗ, 143 nymetuecmeun Ezo npeocemąeHcmea, npeoceiuußHHeü-
tuezo AneKcandpa, enucKona Muhckozo u Bo6pyücKozo, no Enapxuu e 1873 zody, „Mmhckmc
enapxManbHbie bc/iomoctm” 1873, nr 24, s. 567.
48 HI4AB, φ. 136, on. 1, 32139, f. 12v.
49 Onucanue μερκβεύ u npuxodoe Muhckoü enapxuu, cocmaenemoe no οφημηαηυηο sampe-
óoeaHHbiM om npunmoe ceedenunM. 4.1: MuncKuüyesd (Elpunoxceuue κ Muhckum. enapxuajibHbiM
eedoMoemxM 3a 1878 z.), Mhhck 1878, s. 162.
50 AnnKcaH/ip AflaMaeni UpaniSBin, Mau,i Boncan CneMHan y Benapyci, Mihck 2003, s. 36.
51 Φεοβορ KpriBOHOC, Cexnw-AnnuHCKax uypKoeb e Cmonöuyix, „Mmhckmc enapxnaabHbie
BeflOMOcra” 2004, nr 3, s. 61.
II. 3. Obraz Matki Bożej Śnieżnej, cerkiew
w Stołpcach, fot. Włodzimier Sutiagin, 2012
80