DOI article:
Perkowska, Krystyna: Dom Meblowy w Gdańsku
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.72800#0200
później ukończył studia na Politechnice Gdańskiej23. W latach 1949-1963 Kadłu-
bowski pracował dla Centralnego Biura Projektów Architektonicznych i Budowla-
nych w Gdańsku „Miastoprojekt". Swoje wczesne projekty, takie jak budynek sądu
w Białymstoku czy gmach Poczty Polskiej przy ulicy Długiej 22-25 w Gdańsku,
tworzył jeszcze w stylu realizmu socjalistycznego. Na początku lat pięćdziesiątych
odpowiadał za odbudowę gdańskich ulic Długiej i Długi Targ oraz pełnił funkcję
generalnego projektanta Głównego Miasta w Gdańsku24. Wśród innych projektów
Kadłubowskiego zrealizowanych w obrębie Głównego Miasta w Gdańsku był
np. gmach Teatru Wybrzeże wzniesiony przy Targu Węglowym w miejscu przed-
wojennego obiektu. Jego projekt powstał we współpracy z architektem Danielem
Olędzkim w 1957 r., jednak budowę ukończono dopiero w 1966 r.25
Swoje poglądy na temat funkcji i kierunków nowoczesnej architektury
Kadłubowski wyraził w artykule opublikowanym w „Dzienniku Bałtyckim"
w 1955 r. Podkreślał w nim konieczność skoncentrowania się na funkcji, kon-
strukcji oraz formie. Porównując architekturę współczesną do palladiańskiej,
zwracał uwagę na większą złożoność dwudziestowiecznych projektów, wynika-
jącą z potrzeby uwzględnienia w projekcie wielu różnych typów pomieszczeń
w związku z ogromną liczbą zdywersyfikowanych „programów użytkowych",
czyli funkcji obiektu. Istotny był również dla niego wymóg przestrzegania prze-
pisów higienicznych, które ukształtowały się w XX w., oraz dostosowania budyn-
ków do realiów społecznych XX w.26
Wszechstronne wykształcenie i teoretyczno-architektoniczne ambicje Kad-
łubowskiego pozwalają sądzić, że miał on wiedzę na temat pawilonów pro-
jektowanych ówcześnie przez innych twórców. Od okresu międzywojennego
do lat pięćdziesiątych XX w. powstało stosunkowo dużo takich obiektów, można
jednak wskazać konkretne przykłady budynków, do których architekt ten mógł
nawiązywać lub które mógł traktować jako źródła inspiracji. Najważniejsza
wśród nich wydaje się mało znana realizacja, jak dotąd niekojarzona z gdańskim
Domem Meblowym, tj. pawilon Jugosławii na Wystawie Światowej w Brukseli
w 1958 r., zaprojektowany przez Vjenceslava Richtera (il. 4).
Przeszklony, dwukondygnacyjny obiekt z piętrem szerszym od przyziemia,
w którym ulokowano ekspozycję jugosłowiańską, wykazuje wyraźne podo-
bieństwo do głównych cech projektu Domu Meblowego Kadłubowskiego.
Analogii można się również doszukać w warstwie wykończeniowej: w budowli
Dom Meblowy
w Gdańsku
23 Anna Polańska, Lech Kadłubowski, Zbrojownia Sztuki, https://zbrojowniasztuki.pl/alma-
-mater/nestorzy/lech-kadlubowski,3956 [dostęp: 23.06.2023].
24 Ibidem.
25 Daniel Aleksander Olędzki, In memoriam. Pamięci Architektów Polskich, http://inmemo-
riam.architektsarp.pl/pokaz/daniel_aleksander_oledzki,4417 [dostęp: 24.06.2023]; Teatr Wybrzeże,
Gedanopedia, https://gdansk.gedanopedia.pl/gdansk/?title=TEATR_WYBRZE%C5%BBE
[dostęp: 24.06.2023].
26 Lech Kadłubowski, W nowych warunkach musimy stworzyć nowe formy architektury. Na pyta-
nie „co dalej?" nie można odpowiedzieć bez pasji twórczej, „Dziennik Bałtycki” 1955, nr 282, s. 2.
199
bowski pracował dla Centralnego Biura Projektów Architektonicznych i Budowla-
nych w Gdańsku „Miastoprojekt". Swoje wczesne projekty, takie jak budynek sądu
w Białymstoku czy gmach Poczty Polskiej przy ulicy Długiej 22-25 w Gdańsku,
tworzył jeszcze w stylu realizmu socjalistycznego. Na początku lat pięćdziesiątych
odpowiadał za odbudowę gdańskich ulic Długiej i Długi Targ oraz pełnił funkcję
generalnego projektanta Głównego Miasta w Gdańsku24. Wśród innych projektów
Kadłubowskiego zrealizowanych w obrębie Głównego Miasta w Gdańsku był
np. gmach Teatru Wybrzeże wzniesiony przy Targu Węglowym w miejscu przed-
wojennego obiektu. Jego projekt powstał we współpracy z architektem Danielem
Olędzkim w 1957 r., jednak budowę ukończono dopiero w 1966 r.25
Swoje poglądy na temat funkcji i kierunków nowoczesnej architektury
Kadłubowski wyraził w artykule opublikowanym w „Dzienniku Bałtyckim"
w 1955 r. Podkreślał w nim konieczność skoncentrowania się na funkcji, kon-
strukcji oraz formie. Porównując architekturę współczesną do palladiańskiej,
zwracał uwagę na większą złożoność dwudziestowiecznych projektów, wynika-
jącą z potrzeby uwzględnienia w projekcie wielu różnych typów pomieszczeń
w związku z ogromną liczbą zdywersyfikowanych „programów użytkowych",
czyli funkcji obiektu. Istotny był również dla niego wymóg przestrzegania prze-
pisów higienicznych, które ukształtowały się w XX w., oraz dostosowania budyn-
ków do realiów społecznych XX w.26
Wszechstronne wykształcenie i teoretyczno-architektoniczne ambicje Kad-
łubowskiego pozwalają sądzić, że miał on wiedzę na temat pawilonów pro-
jektowanych ówcześnie przez innych twórców. Od okresu międzywojennego
do lat pięćdziesiątych XX w. powstało stosunkowo dużo takich obiektów, można
jednak wskazać konkretne przykłady budynków, do których architekt ten mógł
nawiązywać lub które mógł traktować jako źródła inspiracji. Najważniejsza
wśród nich wydaje się mało znana realizacja, jak dotąd niekojarzona z gdańskim
Domem Meblowym, tj. pawilon Jugosławii na Wystawie Światowej w Brukseli
w 1958 r., zaprojektowany przez Vjenceslava Richtera (il. 4).
Przeszklony, dwukondygnacyjny obiekt z piętrem szerszym od przyziemia,
w którym ulokowano ekspozycję jugosłowiańską, wykazuje wyraźne podo-
bieństwo do głównych cech projektu Domu Meblowego Kadłubowskiego.
Analogii można się również doszukać w warstwie wykończeniowej: w budowli
Dom Meblowy
w Gdańsku
23 Anna Polańska, Lech Kadłubowski, Zbrojownia Sztuki, https://zbrojowniasztuki.pl/alma-
-mater/nestorzy/lech-kadlubowski,3956 [dostęp: 23.06.2023].
24 Ibidem.
25 Daniel Aleksander Olędzki, In memoriam. Pamięci Architektów Polskich, http://inmemo-
riam.architektsarp.pl/pokaz/daniel_aleksander_oledzki,4417 [dostęp: 24.06.2023]; Teatr Wybrzeże,
Gedanopedia, https://gdansk.gedanopedia.pl/gdansk/?title=TEATR_WYBRZE%C5%BBE
[dostęp: 24.06.2023].
26 Lech Kadłubowski, W nowych warunkach musimy stworzyć nowe formy architektury. Na pyta-
nie „co dalej?" nie można odpowiedzieć bez pasji twórczej, „Dziennik Bałtycki” 1955, nr 282, s. 2.
199