Instytut Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]; Zakład Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]: Porta Aurea: Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (22.2023)

temat żadnych wzmianek37. Z uwagi na bardzo obszerny materiał badaw-
czy - na każdy rok obecności malarza w mieście przypadają dwie księgi, każda
o objętości ok. 400 stron - dalsze celowe poszukiwania w tym zespole źródeł
wydają się niewspółmierne do ewentualnego efektu.
Humorystycznym akcentem może być brak testamentu38 malarza w Wenecji,
co wskazuje na to, że w trakcie pobytu nie przebył poważnej choroby.
Na podstawie przeprowadzonych kwerendy należy stwierdzić, że obecność
Salomona Adlera w Wenecji jest praktycznie niezauważalna, w szczególności
zważywszy na ogromną machinę administracyjną Republiki Weneckiej i produ-
kowaną przez nią bizantyjską liczbę dokumentów. Brak jego nazwiska na kartach
zachowanych archiwaliów może wskazywać na dwie możliwości: Adler tworzył
niezgodnie z prawem na strychu pracowni innego mistrza, co potwierdzałby
fakt, że w mieście nie było jego obrazów; lub, zyskał on opiekę mecenasów,
dzięki czemu nie musiał wstępować do cechu. Ze względu jednak na to, że nie
zachowały się do naszych czasów rejestry Milizia da Mar z lat 1653-1666 oraz
listy z nazwiskami członków cechu malarzy z lat 1657-168739 nie można ustalić,
która z hipotez jest prawdziwa. Dalsza kwerenda w zbiorach dotyczących cechu
malarzy wydaje się bezcelowa, pewne odkrycia może przynieść przebadanie
archiwów rodzin Tiepolo i Lando. W związku z tym warto zadać pytanie o sens
dalszych poszukiwań śladów obecności malarza w weneckich archiwach - prze-
szukiwanie ksiąg senackich jest bowiem swoistą syzyfową pracą, zwłaszcza przy
uwzględnieniu możliwości, że Adler przebywał w Wenecji półlegalnie.

Salomon
Adler...

Registri, Pezzo: 166 (3.03.1663-5.09.1663); ASV, Senato, Deliberazioni, Terra, Terra. Regi-
stri, Pezzo: 167 (5.09.1663-28.02.1664 m.v.); ASV, Senato, Deliberazioni, Terra, Terra. Regi-
stri, Pezzo: 168 (1.03.1664-30.08.1664); ASV, Senato, Deliberazioni, Terra, Terra. Registri,
Pezzo: 169 (3.09.1664-28.02.1665 m.v.); ASV, Senato, Deliberazioni, Terra, Terra. Registri,
Pezzo: 170 (4.03.1665-29.08.1665); ASV, Senato, Deliberazioni, Terra, Terra. Registri, Pezzo: 171
(2.09.1665-27.02.1666 m.v.); ASV, Senato, Deliberazioni, Terra, Terra. Registri, Pezzo: 172
(5.03.1666-31.07.1666).
37 W trakcie kwerendy zostały sprawdzone następujące materiały: ASV, Senato, Delibe-
razioni, Terra, Terra. Registri, Pezzo: 148; ASV, Senato, Deliberazioni, Terra, Terra. Registri,
Pezzo: 149; ASV, Senato, Deliberazioni, Terra, Terra. Registri, Pezzo: 150.
38 ASV, Notarialle, Testameniti, Ab-An.
39 Po upadku Republiki Weneckiej część zespołów archiwalnych została rozproszona w trak-
cie działań wojennych w 1797 r. przez Francuzów, a w 1805 r. i 1866 r. przez Austriaków, i choć
dokumenty na mocy postanowień kolejnych traktatów powracały do Wenecji, to część zaginęła
w trakcie ich przemieszczania.