DOI article:
Martyniak-Charzyńska, Bożena: Epitafium Doktora Adama z Kasiny Wielkiej w Tarnowskim Muzeum Diecezjalnym
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.29198#0089
EPITAFIUM DOKTORA ADAMA Z KASINY WIELKIEJ
77
W omówionych przykładach widoczne jest dążenie do realizmu oraz
indywidualizacja rysów — rzecz znamienna, stosowana prawie wyłącz-
nie w postaciach fundatorów. Postacie świętych są mało zróżnicowane.
Schemat przedstawienia osoby adorującej jest prawie zawsze ten sam,
różne jest tylko zakomponowanie sceny. Są to przeważnie kompozycje
kilkufigurowe.
Szczegółem wspólnym między innymi dla epitafium z Kasiny Wiel-
kiej i z Ujazdu jest posadzka. Wzór złotego tła zaś na Epitafium Dokto-
ra Adama jest bardzo zbliżony do tła obrazu przeworskiego i obrazu wo-
tywnego Jana Lubrańskiego. Proporcje zaś i stosunek wysokości postaci
świętych i fundatora zbliżają epitafium z Kasiny do Epitafium Jaaa
z U jazda. Wspólny zaś wszystkim obrazom jest układ i gesty przedsta-
wionych fundatorów.
W świetle wyżej wymienionych przykładów Epitajram Doktora Adama
rysuje się jako dzieło dojrzałe i posiadające wiele cech renesansowych.
Omówione obrazy stanowią niejako drogę do epitafium z Kasiny, które
wysuwa się na ich czoło przez nowatorskie potraktowanie postaci dona-
tora.
W podanych przykładach można zauważyć, że czasem na dziełach
powstałych później dysproporcja, o której była mowa, jest większa niż
na obiektach wcześniejszych. Jest to wynik faktu, że dzieła te wyszły
z różnych pod względem poziomu artystycznego warsztatów malarskich.
Malarz wysokiej klasy, o dużej indywidualności twórczej, pracujący
w stolicy, szybciej niż malarz prowincjonalny przyswajał sobie nowe
prądy.
Sumując rozważania na temat Epitafium Doktora Adama należy raz
jeszcze zaznaczyć, że obraz ten jest interesujący zarówno ze względu na
kompozycję i oryginalny układ treściowy, jak też ponadczasowy charak-
ter przedstawienia oraz nowatorstwo w potraktowaniu tematu i zawarte
w nim elementy renesansowe. Wypada także podnieść artyzm dzieła.
EpitajJam Doktora Adama wysuwa się na czoło zabytków okresu
przełomu XV i XVI stulecia i stanowi ważną pozycję w rozwoju przed-
stawień o charakterze wotywno-fundacyjnym w polskim malarstwie.
Obiekt wyżej omówiony tkwi jeszcze w kategoriach średniowiecz-
nych, jednakże przez ekspresję postaci mieści się w fazie polskiego re-
nesansu.
L'EPITAPHE DU DOCTEUR ADAM
On pTetend generalement que le tableau Epitaphe da Doctear Adam, qui
datę de 1514 et se trouve actuellement au Musee Diocesain de Tarnów, a ete fait
a Kasina Wielka. A l'etat actuel des recherches il est difficile cependant de pre-
ciser les liens qui unissaient le fondateur a cette localite.
77
W omówionych przykładach widoczne jest dążenie do realizmu oraz
indywidualizacja rysów — rzecz znamienna, stosowana prawie wyłącz-
nie w postaciach fundatorów. Postacie świętych są mało zróżnicowane.
Schemat przedstawienia osoby adorującej jest prawie zawsze ten sam,
różne jest tylko zakomponowanie sceny. Są to przeważnie kompozycje
kilkufigurowe.
Szczegółem wspólnym między innymi dla epitafium z Kasiny Wiel-
kiej i z Ujazdu jest posadzka. Wzór złotego tła zaś na Epitafium Dokto-
ra Adama jest bardzo zbliżony do tła obrazu przeworskiego i obrazu wo-
tywnego Jana Lubrańskiego. Proporcje zaś i stosunek wysokości postaci
świętych i fundatora zbliżają epitafium z Kasiny do Epitafium Jaaa
z U jazda. Wspólny zaś wszystkim obrazom jest układ i gesty przedsta-
wionych fundatorów.
W świetle wyżej wymienionych przykładów Epitajram Doktora Adama
rysuje się jako dzieło dojrzałe i posiadające wiele cech renesansowych.
Omówione obrazy stanowią niejako drogę do epitafium z Kasiny, które
wysuwa się na ich czoło przez nowatorskie potraktowanie postaci dona-
tora.
W podanych przykładach można zauważyć, że czasem na dziełach
powstałych później dysproporcja, o której była mowa, jest większa niż
na obiektach wcześniejszych. Jest to wynik faktu, że dzieła te wyszły
z różnych pod względem poziomu artystycznego warsztatów malarskich.
Malarz wysokiej klasy, o dużej indywidualności twórczej, pracujący
w stolicy, szybciej niż malarz prowincjonalny przyswajał sobie nowe
prądy.
Sumując rozważania na temat Epitafium Doktora Adama należy raz
jeszcze zaznaczyć, że obraz ten jest interesujący zarówno ze względu na
kompozycję i oryginalny układ treściowy, jak też ponadczasowy charak-
ter przedstawienia oraz nowatorstwo w potraktowaniu tematu i zawarte
w nim elementy renesansowe. Wypada także podnieść artyzm dzieła.
EpitajJam Doktora Adama wysuwa się na czoło zabytków okresu
przełomu XV i XVI stulecia i stanowi ważną pozycję w rozwoju przed-
stawień o charakterze wotywno-fundacyjnym w polskim malarstwie.
Obiekt wyżej omówiony tkwi jeszcze w kategoriach średniowiecz-
nych, jednakże przez ekspresję postaci mieści się w fazie polskiego re-
nesansu.
L'EPITAPHE DU DOCTEUR ADAM
On pTetend generalement que le tableau Epitaphe da Doctear Adam, qui
datę de 1514 et se trouve actuellement au Musee Diocesain de Tarnów, a ete fait
a Kasina Wielka. A l'etat actuel des recherches il est difficile cependant de pre-
ciser les liens qui unissaient le fondateur a cette localite.