DOI Artikel:
Adamek, Tadeusz: Związki polsko-węgierskie w zakresie złotnictwa gotyckiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27672#0032
18
TADEUSZ ADAMEK
kowa 93, pochodzący z rodziny węgierskiej, mecenas poetów i złotników,
który na Śląsk wprowadził również wpływy włoskie i idee humanizmu,
a którego brat Stanisław był biskupem w Ołomuńcu 94.
Typowo węgierskim wyrobem jest pokrywa relikwiarza z przełomu
XV-XVI w. 95, przechowywana w skarbcu katedry wrocławskiej. Hintze
i Masner 96 wysunęli przypuszczenie, że emalia węgierska była produko-
wana we Wrocławiu. Tezę tę poparł zresztą Mihalik 97. Do wyrobów ślą-
skich pokrytych emalią siedmiogrodzką nałeżą m. in. herma św. Doroty
z kaplicy ratusza wrocławskiego z r. 1445 98, kielich z herbem rodziny
Gellhornów 99 z końca XV w., kielich z daru kanonika Jana Hoffmana
z r. 1501 100 z napisem — Calix DNI Johannis Benedicti de Wratislavia
(il. 12), kielich z kościoła Św. Mikołaja w Pyskowicach 101, pow. Gliwice
(il. 13) z r. 1510 z lanymi popiersiami świętych na stopie i motywami wi-
nogradu, być może autorstwa złotnika wrocławskiego Andrzeja Heidecke-
ra. Emalia węgierska pokrywa również kielich z katedry wrocławskiej
z r. 1524 102.
Spośród złotników wrocławskich wybija się nazwisko Erazma Schleup-
nera, związanego blisko z biskupem Janem Thurzonem. W katedrze wro-
cławskiej znajdują się dwa kielichy wykonane przez niego i opatrzone
literami E S. Jeden z nich, zwany kielichem Stanisława Saura, z r. 1518 103
(il. 14) posiada sześć emaliowanych lilii z herbami diecezji wrocławskiej,
a, ponadto emalie i filigran na cokole, stopie i koszyczku. Drugi — to kie-
lich biskupa Thurzona z r. 1519 104, dekorowany emalią i filigranem na
cokole oraz stopie.
Poza kielichami zdobionymi emalią węgierską zachowało się w Polsce
kilka z tzw. filigranem węgierskim. Występuje na nich delikatny, mister-
nie wykonany ornament filigranowy uformowany w motywy roślinne,
ujęte najczęściej w okrągłe medaliony. Dodatkowo jeszcze zastosowano
tu wiele drobnych kuleczek. Na terenie Węgier powstało wiele kielichóv/
93 E. H i n t z e, K. M a s n e r. Goldschmiedearbeiten Schlesiens. Breslau 1911
s. 11 n.
94 M i h a 1 i k. Denkmaler und Schulen [...] s. 72.
95 Tamże s. 80 fig'. 4. 96 Jw. s. 11.
97 M i h a 1 i k. Denkmaler und Schulen [...] s. 83-90.
98 Hi n t ze, M a sn er, jw. s. 3 n. tabl. IV.
99 Tamże nr 3 s. 4; M i h a 1 i k. Denkmaler und Schulen [...] s: 84.
100 H i n t z e, M a s n e r, jw. nr 6 s. 4 n.; M i h a 1 i k. Denkmaler und Schulen
[...] s. 81 fig. 5.
101 H i n t z e. M a s n e r, j w. nr 6 s. 4 n.; M i h a 1 i k. Denkmaler und Schulen
[...] s. 83-85 fig. 9.
102 H i n t z e, M a s n e r, jw. tabl. XVI-XVII.
103 M i h a 1 i k. Denkmdler und Schulen [...] s. 84.
104 Tamże s. 87; tenże. Old Hungarian [...] s. 25.
TADEUSZ ADAMEK
kowa 93, pochodzący z rodziny węgierskiej, mecenas poetów i złotników,
który na Śląsk wprowadził również wpływy włoskie i idee humanizmu,
a którego brat Stanisław był biskupem w Ołomuńcu 94.
Typowo węgierskim wyrobem jest pokrywa relikwiarza z przełomu
XV-XVI w. 95, przechowywana w skarbcu katedry wrocławskiej. Hintze
i Masner 96 wysunęli przypuszczenie, że emalia węgierska była produko-
wana we Wrocławiu. Tezę tę poparł zresztą Mihalik 97. Do wyrobów ślą-
skich pokrytych emalią siedmiogrodzką nałeżą m. in. herma św. Doroty
z kaplicy ratusza wrocławskiego z r. 1445 98, kielich z herbem rodziny
Gellhornów 99 z końca XV w., kielich z daru kanonika Jana Hoffmana
z r. 1501 100 z napisem — Calix DNI Johannis Benedicti de Wratislavia
(il. 12), kielich z kościoła Św. Mikołaja w Pyskowicach 101, pow. Gliwice
(il. 13) z r. 1510 z lanymi popiersiami świętych na stopie i motywami wi-
nogradu, być może autorstwa złotnika wrocławskiego Andrzeja Heidecke-
ra. Emalia węgierska pokrywa również kielich z katedry wrocławskiej
z r. 1524 102.
Spośród złotników wrocławskich wybija się nazwisko Erazma Schleup-
nera, związanego blisko z biskupem Janem Thurzonem. W katedrze wro-
cławskiej znajdują się dwa kielichy wykonane przez niego i opatrzone
literami E S. Jeden z nich, zwany kielichem Stanisława Saura, z r. 1518 103
(il. 14) posiada sześć emaliowanych lilii z herbami diecezji wrocławskiej,
a, ponadto emalie i filigran na cokole, stopie i koszyczku. Drugi — to kie-
lich biskupa Thurzona z r. 1519 104, dekorowany emalią i filigranem na
cokole oraz stopie.
Poza kielichami zdobionymi emalią węgierską zachowało się w Polsce
kilka z tzw. filigranem węgierskim. Występuje na nich delikatny, mister-
nie wykonany ornament filigranowy uformowany w motywy roślinne,
ujęte najczęściej w okrągłe medaliony. Dodatkowo jeszcze zastosowano
tu wiele drobnych kuleczek. Na terenie Węgier powstało wiele kielichóv/
93 E. H i n t z e, K. M a s n e r. Goldschmiedearbeiten Schlesiens. Breslau 1911
s. 11 n.
94 M i h a 1 i k. Denkmaler und Schulen [...] s. 72.
95 Tamże s. 80 fig'. 4. 96 Jw. s. 11.
97 M i h a 1 i k. Denkmaler und Schulen [...] s. 83-90.
98 Hi n t ze, M a sn er, jw. s. 3 n. tabl. IV.
99 Tamże nr 3 s. 4; M i h a 1 i k. Denkmaler und Schulen [...] s: 84.
100 H i n t z e, M a s n e r, jw. nr 6 s. 4 n.; M i h a 1 i k. Denkmaler und Schulen
[...] s. 81 fig. 5.
101 H i n t z e. M a s n e r, j w. nr 6 s. 4 n.; M i h a 1 i k. Denkmaler und Schulen
[...] s. 83-85 fig. 9.
102 H i n t z e, M a s n e r, jw. tabl. XVI-XVII.
103 M i h a 1 i k. Denkmdler und Schulen [...] s. 84.
104 Tamże s. 87; tenże. Old Hungarian [...] s. 25.