DOI article:
Jastrzębowska, Elżbieta: Ośrodki i technika produkcji naczyn terra sigillata w świetle zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.27672#0107
OSRODKI I TECHNIKA PRODUKCJI NACZYN TERRA SIGILLATA
71
mentalnej w układzie metopowym, nr inw. 199412 MN; glina: drobnoziarnista, szara;
polewa: ciemnoczerwona, o lekkim połysku, miejscami pokryta szarym nalotem.
Fragment ten trafił do Muzeum w 1948 r.; przed wojną wchodził w skład kolekcji
A. F. Minutoli znajdującej się w Legnicy J1. Zabytek jest częścią naczynia typu 37,
wyodrębnionego przez H. Dragendorffa 12. Typ ten jest jednym z najpopularniej-
szych kształtów naczyń o dekoracji reliefowej. Na podstawie rodzaju dekoracji można
ustalić, że pochodzi on z La Graufesenąue z okresu końcowego (80-120 r. n.e.) 13.
II. 5 — Czarka o ściankach półkolistych, silnie załamanych do wewnątrz w
połowie wysokości naczynia, nr inw. 199206 MN; wymiary: H-0.056 m, D-0,119 m;
glina: drobnoziarnista, szarożółtawa; polewa: ciemnoczerwona. błysząca. Do Muzeum
zabytek ten został przywieziony w 1948 r. z Fromborka wraz z innymi przedmio-
tami pochodzącymi z rozmaitych kolekcji przedwojennych na ziemiach niemieckich.
Naczynie jest przykładem typu 27, wyodrębnionego przez H. Dragendorffa 14. Na
wewnętrznej stronie dna odciśnięty jest znak garncarski w kształcie podłużnej,
owalnej ramki obejmującej litery: DONTIOIIIC będące sygnaturą garncarza: DON-
TIO (imię) i IIIC (niezrozumiały skrót lub liczebnik). Garncarz Dontio pracował
w Lezoux w okresie panowania Trajana lub trochę później za dynastii Antoninów
(koniec I w. — połowa II w. n.e.) 15.
II. 6 — Miseczka z wyminiętym wylewem pokrytym dekoracją en barbotine
nr inw. 199411 MN; wymiary: H-0,041 m, D-0,101 m; glina: drobnoziamista różo-
wo-szara; polewa: ciemnoczerwona o silnym połysku. Naczynie to, podobnie jak
fragment 199412 MN, znajdowało się przed wojną w zbiorach A. F. Minutoli z Leg-
nicy 16. Miseczka należy do typu 36, wyodrębnionego przez H. Dragendorffa 17. Forma
ta weszła w użycie dopiero w okresie flawijskim, a stała się najbardziej popularna
w Galii Centralnej i Wschodniej pod koniec I oraz przez II w. n.e.
II. 7 — Fragment półkolistego naczynia z dekoracją reliefową o kompozycji
medalionowej, nr inw. 43617 MN; glina: drobnoziarnista, różowo-szara; polewa:
barazo ciemna, czerwona o lekkim połysku, starta na wypukłościach dekoracji.
Fragment ten wraz z dwoma podobnymi został ofiarowany do Muzeum przez
J. Kwietniewskiego w 1923 r. E. Bulanda i K. Bulas opublikowali je w CVA wraz
z błędnym określeniem pochodzenia z późnego okresu z Lezoux 18. Fragment ten
podobnie jak nr 199412 MN jest częścią naczynia typu 37, wyodrębnionego przez
H. Dragendorffa. Na podstawie dekoracji można ustalić, że fragment pochodzi
z warsztatów wschodniogalijskich, gdzie relief w układzie metopowym był najpopu-
larniejszy. Poszczególne elementy ornamentu mają swoje analogie wśród dekoracji
naczyń pochodzących z Rheinzabern z czasów panowania Antoninów (druga połowa
II w. n.e.). Z dużym prawdopodobieństwem można przypisać powyższy fragment
konkretnemu garncarzowi B. F. ATTONI, ponieważ w dekoracji jego naczyń wy-
stępuje zarówno identyczny model amorka, wisiorka, jak i rodzaj jajownika 19.
11 Catalog der Sammlungen von Musterwerken der Industrie und Kunst des Instituts Mi-
nutoli zu Leignitz. Berlin 1372, s. 17 nr 252.
12 O s w a 1 d, P r y c e, jw. s. 95 pl. 11.
13 Hermet, jw. pl. 35 nr 25; 28, 33; pl. 25 nr 17; pl. 68 nr 21; 27 nr 1-28; pl. 33; pl. 35.
i* Oswald, Pryee, jw. s. 186-189 pl. 49.
i= O s w a 1 d, jw. s. 110.
i6 Catalog der Sammlungen [...] s. 27 nr 256.
n Oswa,ld, Pryce, jw. s. 192-194 pl. 53.
is Bulanda, Bulas, jw. pl. 2-6, 18-201.
19 Karnitsch, jw. s. 79 tabl. 15 nr 1, 2, 6; s. 81 tabl. 16 nr 3; s. 121 tabl. 36 nr 3; s. 129
tabl. 40 nr 4, 8; s. 137 tabl. 44 nr 1, 8; s. 139 tabl. 45 nr 2; s. 179 ta-bl. 65 nr 6; s. 241 tabl. 96 nr 3.
71
mentalnej w układzie metopowym, nr inw. 199412 MN; glina: drobnoziarnista, szara;
polewa: ciemnoczerwona, o lekkim połysku, miejscami pokryta szarym nalotem.
Fragment ten trafił do Muzeum w 1948 r.; przed wojną wchodził w skład kolekcji
A. F. Minutoli znajdującej się w Legnicy J1. Zabytek jest częścią naczynia typu 37,
wyodrębnionego przez H. Dragendorffa 12. Typ ten jest jednym z najpopularniej-
szych kształtów naczyń o dekoracji reliefowej. Na podstawie rodzaju dekoracji można
ustalić, że pochodzi on z La Graufesenąue z okresu końcowego (80-120 r. n.e.) 13.
II. 5 — Czarka o ściankach półkolistych, silnie załamanych do wewnątrz w
połowie wysokości naczynia, nr inw. 199206 MN; wymiary: H-0.056 m, D-0,119 m;
glina: drobnoziarnista, szarożółtawa; polewa: ciemnoczerwona. błysząca. Do Muzeum
zabytek ten został przywieziony w 1948 r. z Fromborka wraz z innymi przedmio-
tami pochodzącymi z rozmaitych kolekcji przedwojennych na ziemiach niemieckich.
Naczynie jest przykładem typu 27, wyodrębnionego przez H. Dragendorffa 14. Na
wewnętrznej stronie dna odciśnięty jest znak garncarski w kształcie podłużnej,
owalnej ramki obejmującej litery: DONTIOIIIC będące sygnaturą garncarza: DON-
TIO (imię) i IIIC (niezrozumiały skrót lub liczebnik). Garncarz Dontio pracował
w Lezoux w okresie panowania Trajana lub trochę później za dynastii Antoninów
(koniec I w. — połowa II w. n.e.) 15.
II. 6 — Miseczka z wyminiętym wylewem pokrytym dekoracją en barbotine
nr inw. 199411 MN; wymiary: H-0,041 m, D-0,101 m; glina: drobnoziamista różo-
wo-szara; polewa: ciemnoczerwona o silnym połysku. Naczynie to, podobnie jak
fragment 199412 MN, znajdowało się przed wojną w zbiorach A. F. Minutoli z Leg-
nicy 16. Miseczka należy do typu 36, wyodrębnionego przez H. Dragendorffa 17. Forma
ta weszła w użycie dopiero w okresie flawijskim, a stała się najbardziej popularna
w Galii Centralnej i Wschodniej pod koniec I oraz przez II w. n.e.
II. 7 — Fragment półkolistego naczynia z dekoracją reliefową o kompozycji
medalionowej, nr inw. 43617 MN; glina: drobnoziarnista, różowo-szara; polewa:
barazo ciemna, czerwona o lekkim połysku, starta na wypukłościach dekoracji.
Fragment ten wraz z dwoma podobnymi został ofiarowany do Muzeum przez
J. Kwietniewskiego w 1923 r. E. Bulanda i K. Bulas opublikowali je w CVA wraz
z błędnym określeniem pochodzenia z późnego okresu z Lezoux 18. Fragment ten
podobnie jak nr 199412 MN jest częścią naczynia typu 37, wyodrębnionego przez
H. Dragendorffa. Na podstawie dekoracji można ustalić, że fragment pochodzi
z warsztatów wschodniogalijskich, gdzie relief w układzie metopowym był najpopu-
larniejszy. Poszczególne elementy ornamentu mają swoje analogie wśród dekoracji
naczyń pochodzących z Rheinzabern z czasów panowania Antoninów (druga połowa
II w. n.e.). Z dużym prawdopodobieństwem można przypisać powyższy fragment
konkretnemu garncarzowi B. F. ATTONI, ponieważ w dekoracji jego naczyń wy-
stępuje zarówno identyczny model amorka, wisiorka, jak i rodzaj jajownika 19.
11 Catalog der Sammlungen von Musterwerken der Industrie und Kunst des Instituts Mi-
nutoli zu Leignitz. Berlin 1372, s. 17 nr 252.
12 O s w a 1 d, P r y c e, jw. s. 95 pl. 11.
13 Hermet, jw. pl. 35 nr 25; 28, 33; pl. 25 nr 17; pl. 68 nr 21; 27 nr 1-28; pl. 33; pl. 35.
i* Oswald, Pryee, jw. s. 186-189 pl. 49.
i= O s w a 1 d, jw. s. 110.
i6 Catalog der Sammlungen [...] s. 27 nr 256.
n Oswa,ld, Pryce, jw. s. 192-194 pl. 53.
is Bulanda, Bulas, jw. pl. 2-6, 18-201.
19 Karnitsch, jw. s. 79 tabl. 15 nr 1, 2, 6; s. 81 tabl. 16 nr 3; s. 121 tabl. 36 nr 3; s. 129
tabl. 40 nr 4, 8; s. 137 tabl. 44 nr 1, 8; s. 139 tabl. 45 nr 2; s. 179 ta-bl. 65 nr 6; s. 241 tabl. 96 nr 3.