DOI article:
Noworyta-Kuklińska, Bożena: Flamandzki ołtarz świętej rodziny z kościoła Świętej Brygidy w Gdańsku
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.37101#0112
70
BOŻENA NOWORYTA-KUKLIŃSKA
Także poszczególne elementy architektury z ołtarza gdańskiego dają
się odnaleźć na innych obrazach Jana van Dornicke'a; na przedstawieniu
Chrystus żegmaj^cg się z irietuiastami z Berlińskiej Galerii Malarstwa
w Muzeum Narodowym (il. 10) lub z Ojdarotuama, to śtoiątt/ni z kolekcji
Heinza Kistersa w Kreuzlingen w Szwajcarii (il. 11), a także w Natoie-
dze?tiu i Ucieczce do Egiptu z Londyńskiej Galerii Narodowej.
Postaci o takim samym rysunku twarzy i profilu, a także dziwnych
strojach, jak święte na skrzydłach gdańskiego tryptyku, zauważyć można
na obrazie Jana van Dornicke'a, Cńrt/stus żepnającp się z uietoiastami, z
Berlińskiej Galerii Malarstwa w Muzeum Narodowym (il. 10), a także
na skrzydłach ołtarza tegoż mistrza z kościoła Mariackiego w Lubece.
Na podstawie powyższych porównań i rozważań można wyciągnąć na-
stępujące wnioski:
-— Wydaje się udowodnione, że flamandzki tryptyk z Gdańska pochodzi
ze środowiska manierystów antwerpskich.
— Zgodność formalna z tryptykiem ze Stuttgartu wskazuje na to, że
oba te ołtarze mogły powstać w jednym warsztacie.
— Odmienność stylu gdańskiego malowidła w stosunku do Pietera Coeck'a
sugeruje, że gdański tryptyk mógł powstać wcześniej niż stuttgarcki.
— Przedstawienie na ołtarzu z Gdańska wykazuje wyraźne podobień-
stwo wielu elementów i szczegółów z obrazami uznawanymi za malo-
wane ręką Jana van Dornicke'a.
Każdy z elementów tego podsumowania zdaje się przemawiać na ko-
rzyść twierdzenia, że ołtarz Świętej Rodziny z kościoła św. Brygidy w
Gdańsku namalowany został w warsztacie Jana van Dornicke'a, prawdo-
podobnie ręką samego mistrza i właściciela warsztatu.
*
Ze względu na skąpą literaturę przedmiotu i brak wiadomości archi-
walnych nie udało się z całą pewnością określić czasu i przyczyny spro-
wadzenia ołtarza Świętej Rodziny do kościoła św. Brygidy. Autorka wy-
sunęła na ten temat kilka tez i zebrała wiele mogących je potwierdzić
dowodów.
Autorka sądzi, że udało się jej określić, że tryptyk ten pochodzi z
Antwerpii i wyszedł ze środowiska antwerpskich manierystów. Szcze-
gółowa analiza pozwoliła ustalić, że ołtarz ten wykonany został w war-
sztacie Jana van Dornicke'a, jednego z manierystów. Autorka przytoczyła
też wiele okoliczności pozwalających przyjąć, że obraz ten namalował
sam mistrz i właściciel warsztatu.
Manieryzm antwerpski był i nadal pozostaje jednym z najbardziej kon-
trowersyjnych stylów europejskich. Jego początkowa zdecydowanie pe-
BOŻENA NOWORYTA-KUKLIŃSKA
Także poszczególne elementy architektury z ołtarza gdańskiego dają
się odnaleźć na innych obrazach Jana van Dornicke'a; na przedstawieniu
Chrystus żegmaj^cg się z irietuiastami z Berlińskiej Galerii Malarstwa
w Muzeum Narodowym (il. 10) lub z Ojdarotuama, to śtoiątt/ni z kolekcji
Heinza Kistersa w Kreuzlingen w Szwajcarii (il. 11), a także w Natoie-
dze?tiu i Ucieczce do Egiptu z Londyńskiej Galerii Narodowej.
Postaci o takim samym rysunku twarzy i profilu, a także dziwnych
strojach, jak święte na skrzydłach gdańskiego tryptyku, zauważyć można
na obrazie Jana van Dornicke'a, Cńrt/stus żepnającp się z uietoiastami, z
Berlińskiej Galerii Malarstwa w Muzeum Narodowym (il. 10), a także
na skrzydłach ołtarza tegoż mistrza z kościoła Mariackiego w Lubece.
Na podstawie powyższych porównań i rozważań można wyciągnąć na-
stępujące wnioski:
-— Wydaje się udowodnione, że flamandzki tryptyk z Gdańska pochodzi
ze środowiska manierystów antwerpskich.
— Zgodność formalna z tryptykiem ze Stuttgartu wskazuje na to, że
oba te ołtarze mogły powstać w jednym warsztacie.
— Odmienność stylu gdańskiego malowidła w stosunku do Pietera Coeck'a
sugeruje, że gdański tryptyk mógł powstać wcześniej niż stuttgarcki.
— Przedstawienie na ołtarzu z Gdańska wykazuje wyraźne podobień-
stwo wielu elementów i szczegółów z obrazami uznawanymi za malo-
wane ręką Jana van Dornicke'a.
Każdy z elementów tego podsumowania zdaje się przemawiać na ko-
rzyść twierdzenia, że ołtarz Świętej Rodziny z kościoła św. Brygidy w
Gdańsku namalowany został w warsztacie Jana van Dornicke'a, prawdo-
podobnie ręką samego mistrza i właściciela warsztatu.
*
Ze względu na skąpą literaturę przedmiotu i brak wiadomości archi-
walnych nie udało się z całą pewnością określić czasu i przyczyny spro-
wadzenia ołtarza Świętej Rodziny do kościoła św. Brygidy. Autorka wy-
sunęła na ten temat kilka tez i zebrała wiele mogących je potwierdzić
dowodów.
Autorka sądzi, że udało się jej określić, że tryptyk ten pochodzi z
Antwerpii i wyszedł ze środowiska antwerpskich manierystów. Szcze-
gółowa analiza pozwoliła ustalić, że ołtarz ten wykonany został w war-
sztacie Jana van Dornicke'a, jednego z manierystów. Autorka przytoczyła
też wiele okoliczności pozwalających przyjąć, że obraz ten namalował
sam mistrz i właściciel warsztatu.
Manieryzm antwerpski był i nadal pozostaje jednym z najbardziej kon-
trowersyjnych stylów europejskich. Jego początkowa zdecydowanie pe-