DOI Artikel:
Noworyta-Kuklińska, Bożena: Flamandzki ołtarz świętej rodziny z kościoła Świętej Brygidy w Gdańsku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37101#0113
FLAMANDZKI OŁTARZ ŚWIĘTEJ RODZINY W GDAŃSKU
71
joratywna ocena przerodziła się z biegiem lat w pozytywną. Nadal jed-
nak nieliczne o nim informacje zawierają wiele rozbieżnych spostrzeżeń
i sądów oraz nie zawsze dających się ze sobą pogodzić faktów. Taki stan
literatury przedmiotu utrudnia w dużym stopniu próby opisu i analizy
poszczególnych zjawisk. W wielu wypadkach konieczne jest porównywa-
nie, ocenianie i samodzielne decydowanie się na jedną z wielu istnieją-
cych wersji.
Zajmując się manieryzmem antwerpskim, ma się do czynienia nie-
wątpliwie już ze sztuką nowożytną, wykorzystującą nowe zdobycze tech-
niczne, a także rozwijającą nowe spojrzenie na świat, którym dał począ-
tek Jan van Eyck. Jednocześnie zaś zaobserwować można jeszcze w tym
okresie liczne pogłosy epoki gotyku, której elementy na długo zakorze-
niły się nie tylko w całym nowożytnym malarstwie Północnej Europy,
ale głównie w myśleniu ludzi tworzących kulturę tamtych czasów.
THE FLEMISH ALTAR OF THE HOLY FAMILY
FROM ST BRIDGET'S CHURCH IN GDAŃSK
S u m m a r y
The Altar of the Holy Family comming Irom St Bridgefs Church in Gdańsk
ean now be see,n in the Diocesan Museum in Gdańsk-Oliwa. The altar hs a triptych
whose central panel presents the Holy Family while having a rest during their
escape irom Egipt. Nearer of this sceue there is a stony sili wi'th various sorts oi
fruit, a kniie and a prayer-book on it. In the backgroumd there is a large eclectic
construction with a beli and a clock, and next to this three angels announcing
comming of the hour of the last judgement. On the left-hand side of the construc-
tion a farm and a realistic landscape are presented.
The right panel of the triptych presents St Catherine holding a sword and a
ring. Behind her, on a hill, there is a rack and St Catherine kneeling at it. This
is one of the sceues from her life. The left panel presents St Barbara with a
peacock's feather and a book inher hand. In the background there stands a big
tower, an element of the legend of St Barbara.
Time is the element which couples the symbotlc interpretation of the painting.
With the lapsing of time the world and people also pass away. In the surrealistic
part of the work (presenting the enormo<us eclestic construction, a symbol of Hea-
venly Jerusalem) time acpuires the attribute of eternity. This is a memento of
eternity through the presentation in the foreground the mission of JesUs on the
earth and 'the missions of saint martyrs. In the background of the main picture
one can see an announcemenit of the Laist Judgement towards which the whole
living world drifts hour by hour.
The altar is an example of Antwerpian maninerism, a phenomenon which appe-
ars in ^he Netherlands at the beginning of the J6th century. The comparison of the
Gdańsk triptych to the altars madę by the Master of Antwerp in 1518 and to Pieter
Coectke's works induces us to presume that the afttair of St Bridget was painted
before the year 1926 in the workshop of Master Jan van Dornicke by the master
himself.
71
joratywna ocena przerodziła się z biegiem lat w pozytywną. Nadal jed-
nak nieliczne o nim informacje zawierają wiele rozbieżnych spostrzeżeń
i sądów oraz nie zawsze dających się ze sobą pogodzić faktów. Taki stan
literatury przedmiotu utrudnia w dużym stopniu próby opisu i analizy
poszczególnych zjawisk. W wielu wypadkach konieczne jest porównywa-
nie, ocenianie i samodzielne decydowanie się na jedną z wielu istnieją-
cych wersji.
Zajmując się manieryzmem antwerpskim, ma się do czynienia nie-
wątpliwie już ze sztuką nowożytną, wykorzystującą nowe zdobycze tech-
niczne, a także rozwijającą nowe spojrzenie na świat, którym dał począ-
tek Jan van Eyck. Jednocześnie zaś zaobserwować można jeszcze w tym
okresie liczne pogłosy epoki gotyku, której elementy na długo zakorze-
niły się nie tylko w całym nowożytnym malarstwie Północnej Europy,
ale głównie w myśleniu ludzi tworzących kulturę tamtych czasów.
THE FLEMISH ALTAR OF THE HOLY FAMILY
FROM ST BRIDGET'S CHURCH IN GDAŃSK
S u m m a r y
The Altar of the Holy Family comming Irom St Bridgefs Church in Gdańsk
ean now be see,n in the Diocesan Museum in Gdańsk-Oliwa. The altar hs a triptych
whose central panel presents the Holy Family while having a rest during their
escape irom Egipt. Nearer of this sceue there is a stony sili wi'th various sorts oi
fruit, a kniie and a prayer-book on it. In the backgroumd there is a large eclectic
construction with a beli and a clock, and next to this three angels announcing
comming of the hour of the last judgement. On the left-hand side of the construc-
tion a farm and a realistic landscape are presented.
The right panel of the triptych presents St Catherine holding a sword and a
ring. Behind her, on a hill, there is a rack and St Catherine kneeling at it. This
is one of the sceues from her life. The left panel presents St Barbara with a
peacock's feather and a book inher hand. In the background there stands a big
tower, an element of the legend of St Barbara.
Time is the element which couples the symbotlc interpretation of the painting.
With the lapsing of time the world and people also pass away. In the surrealistic
part of the work (presenting the enormo<us eclestic construction, a symbol of Hea-
venly Jerusalem) time acpuires the attribute of eternity. This is a memento of
eternity through the presentation in the foreground the mission of JesUs on the
earth and 'the missions of saint martyrs. In the background of the main picture
one can see an announcemenit of the Laist Judgement towards which the whole
living world drifts hour by hour.
The altar is an example of Antwerpian maninerism, a phenomenon which appe-
ars in ^he Netherlands at the beginning of the J6th century. The comparison of the
Gdańsk triptych to the altars madę by the Master of Antwerp in 1518 and to Pieter
Coectke's works induces us to presume that the afttair of St Bridget was painted
before the year 1926 in the workshop of Master Jan van Dornicke by the master
himself.