DOI Artikel:
Bulas, Ryszarda: Wyjście z Egiptu czy Wskrzeszenie Łararza?: katakumba przy via Latina w Rzymie (IV w.)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27404#0021
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom XXXVIII, zeszyt 4 - 1990
RYSZARDA BULAS
WYJŚCIE Z EGIPTU CZY WSKRZESZENIE ŁAZARZA?
KATAKUMBA PRZY VIA LATINA W RZYMIE (IV W.)
W Rzymie na skrzyżowaniu dwóch ulic, Dino Compagni i Latina, dokonano
w 1955 r. sensacyjnego odkrycia. Podczas prac budowlanych natrafiono na hypo-
geum bogato zdobione malowidłami. Jego odkrywca i badacz Antonio Ferrua
wysunął hipotezę, iż jest to prywatny grobowiec1, być może z tej racji, że cha-
rakter malowideł tego hypogeum odbiega znacznie od charakteru malowideł
katakumb należących do gminy rzymskiej. Ikonografia malowideł, datowanych
na lata 320-3802, budzi ogromne zainteresowanie badaczy. Odnajdujemy tam
tematy zarówno biblijne, chrześcijańskie, jak również postacie mitologiczne.
Obraz, któremu poświęcony jest niniejszy artykuł, znajduje się w cubiculum
C, usytuowanym na końcu jednego z dwóch biegnących do siebie prostopadle
korytarzy. Ściany i sklepienie cubiculum pokryte są malowidłami. Omawiana
tutaj scena znajduje się na lewo od wejścia i jëst identyfikowana przez więk-
szość badaczy jako Wskrzeszenie Łazarza. Na przeciwległej ścianie umieszczony
jest drugi obraz, podobnej wielkości, bezsprzecznie identyfikowany jako Przejście
przez Morze Czerwone. Pozostałe ścianki cubiculum i znajdującej się tam niszy
pokrywają postaci i sceny: figura w tunice, Ofiara Izaaka, Hiob z żoną, Adam
i Ewa, Orant, Jonasz wyrzucany przez rybę, Jonasz pod pergolą, paw, Mojżesz
1 A Ferrua, Una catacomba di diritto privato, "La Civiltà Cattolica", (1960), s. 473—480.
2L. Kölsch e-B reitenbruch, Die neue Katakombe an der Via Latina. Untersuchungen
zur Ikonogpaphie der alttestamentlichen Wandmalereien, [w:] Mullus "Jahrbuch für Antike und Christentum",
4(1976), s. 13 datuje malowidła na podstawie analizy stylistycznej. Dzieli cubicula na dwa zespoły: A—C
i D—O. Tendencje do przestrzennego określania tla obrazów występują w grupie pierwszej (szczególnie
w cubiculum C). Autorka doszukuje się stylowych analogii tych malowideł. Widzi je w cubiculum pór roku
w katakumbie Piotra i Marcelina oraz w malowidłach pałacu cesarskiego w Trewirze, powstałych w 341 r.,
co już wcześniej wykazał J. Kollwitz (Die Malerei der konstantinischen Zeit, Akten VII, "Studi di Antichità
cristiana", 27(1969), s. 80-84).
Tom XXXVIII, zeszyt 4 - 1990
RYSZARDA BULAS
WYJŚCIE Z EGIPTU CZY WSKRZESZENIE ŁAZARZA?
KATAKUMBA PRZY VIA LATINA W RZYMIE (IV W.)
W Rzymie na skrzyżowaniu dwóch ulic, Dino Compagni i Latina, dokonano
w 1955 r. sensacyjnego odkrycia. Podczas prac budowlanych natrafiono na hypo-
geum bogato zdobione malowidłami. Jego odkrywca i badacz Antonio Ferrua
wysunął hipotezę, iż jest to prywatny grobowiec1, być może z tej racji, że cha-
rakter malowideł tego hypogeum odbiega znacznie od charakteru malowideł
katakumb należących do gminy rzymskiej. Ikonografia malowideł, datowanych
na lata 320-3802, budzi ogromne zainteresowanie badaczy. Odnajdujemy tam
tematy zarówno biblijne, chrześcijańskie, jak również postacie mitologiczne.
Obraz, któremu poświęcony jest niniejszy artykuł, znajduje się w cubiculum
C, usytuowanym na końcu jednego z dwóch biegnących do siebie prostopadle
korytarzy. Ściany i sklepienie cubiculum pokryte są malowidłami. Omawiana
tutaj scena znajduje się na lewo od wejścia i jëst identyfikowana przez więk-
szość badaczy jako Wskrzeszenie Łazarza. Na przeciwległej ścianie umieszczony
jest drugi obraz, podobnej wielkości, bezsprzecznie identyfikowany jako Przejście
przez Morze Czerwone. Pozostałe ścianki cubiculum i znajdującej się tam niszy
pokrywają postaci i sceny: figura w tunice, Ofiara Izaaka, Hiob z żoną, Adam
i Ewa, Orant, Jonasz wyrzucany przez rybę, Jonasz pod pergolą, paw, Mojżesz
1 A Ferrua, Una catacomba di diritto privato, "La Civiltà Cattolica", (1960), s. 473—480.
2L. Kölsch e-B reitenbruch, Die neue Katakombe an der Via Latina. Untersuchungen
zur Ikonogpaphie der alttestamentlichen Wandmalereien, [w:] Mullus "Jahrbuch für Antike und Christentum",
4(1976), s. 13 datuje malowidła na podstawie analizy stylistycznej. Dzieli cubicula na dwa zespoły: A—C
i D—O. Tendencje do przestrzennego określania tla obrazów występują w grupie pierwszej (szczególnie
w cubiculum C). Autorka doszukuje się stylowych analogii tych malowideł. Widzi je w cubiculum pór roku
w katakumbie Piotra i Marcelina oraz w malowidłach pałacu cesarskiego w Trewirze, powstałych w 341 r.,
co już wcześniej wykazał J. Kollwitz (Die Malerei der konstantinischen Zeit, Akten VII, "Studi di Antichità
cristiana", 27(1969), s. 80-84).