DOI Artikel:
Kuczyńska, Jadwiga: Uwagi o pierwotnym przeznaczeniu dwóch późnoromańskich kropielnic krakowskich
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27405#0039
ROCZNIK]HUMANISTYCZNE
Tom XXXIX-XL zeszyt 4 - 1991-1992
JADWIGA KUCZYŃSKA
Lublin
UWAGI O PIERWOTNYM PRZEZNACZENIU
DWÓCH PÓŹNOROMAŃSKICH KROPIELNIC KRAKOWSKICH
W pobliżu bocznych wejść wewnątrz późnobarokowej kruchty zachodniej ko-
ścioła Mariackiego w Krakowie stoją dwie duże, cynowe kropiełnice o zbliżo-
nych wymiarach (wys. 62 i 66 cm, śred. 67 i 65 cm) i analogicznym kształcie
niskiego kotła wspartego na trzech łwich łapach (ił. 1). Krawędzie kotłów są
opracowane w formie wydatnego, spłaszczonego półwałka. Akcentem ożywiają-
cym gładkie płaszczyzny naczyń są dwa pasy majuskułowej inskrypcji z elemen-
tami uncjały. Górny otacza kocioł nieco poniżej półwałka, dołny opasuje ostro
zarysowane przejście w łekko wypukłe dno. Na jednej z kropiełnic górna in-
skrypcja brzmi: IhESVS . AVTEM . TRANSIENS . PERMEDIVM . AXG, dol-
na: ILLORVM . YBAT . hILF . LIBIR GOT. Na drugiej, w górnym pasie
umieszczono początek inwokacji do Najświętszej Marii Panny: AVE.. MARIA
. GRATIA . PLENA . DOMINVS . XVSSK, dołna jest jej kontynuacją:
TECVM . BENEDYCTA . TV . IN MVLISG . ZV*.
Kropiełnice doczekały się wiełu wzmianek w opracowaniach średniowiecznego
rzemiosła artystycznego, w pracach obejmujących całokształt sztuki romańskiej
w Połsce, wzgłędnie tylko w Krakowie, także dotyczących wyłącznie kościoła
Mariackiego i oczywiście w specjalistycznych publikacjach na temat inskrypcji.
Ich autorzy interesowali się głównie określeniem czasu wykonania kropiełnic,
a tyłko wyjątkowo ustaleniem ich proweniencji. Większość przytoczyła pełny
zapis inskrypcji, chociaż nie zawsze poprawnie odczytany. Wykonania kropiełnic
dopatrywano się w XIII łub XIV w. opierając datowanie na typie występującego
na nich pisma, charakterystycznego dła ówczesnej epigrafiki. Uwzgłędniano też
* Inskrypcje podane według: Co/ptcy //ucnpno/naH Po/ort/ae. T. 8: Województwo krakowskie. Pod red.
Z. Perzanowskiego. Z. 2: /?a2y/<Ta Mariacka w A*ra/rcw/e. Wydał, wstępem i komentarzem opatrzył Z. Piech.
Kraków 1987 s. 83.
Tom XXXIX-XL zeszyt 4 - 1991-1992
JADWIGA KUCZYŃSKA
Lublin
UWAGI O PIERWOTNYM PRZEZNACZENIU
DWÓCH PÓŹNOROMAŃSKICH KROPIELNIC KRAKOWSKICH
W pobliżu bocznych wejść wewnątrz późnobarokowej kruchty zachodniej ko-
ścioła Mariackiego w Krakowie stoją dwie duże, cynowe kropiełnice o zbliżo-
nych wymiarach (wys. 62 i 66 cm, śred. 67 i 65 cm) i analogicznym kształcie
niskiego kotła wspartego na trzech łwich łapach (ił. 1). Krawędzie kotłów są
opracowane w formie wydatnego, spłaszczonego półwałka. Akcentem ożywiają-
cym gładkie płaszczyzny naczyń są dwa pasy majuskułowej inskrypcji z elemen-
tami uncjały. Górny otacza kocioł nieco poniżej półwałka, dołny opasuje ostro
zarysowane przejście w łekko wypukłe dno. Na jednej z kropiełnic górna in-
skrypcja brzmi: IhESVS . AVTEM . TRANSIENS . PERMEDIVM . AXG, dol-
na: ILLORVM . YBAT . hILF . LIBIR GOT. Na drugiej, w górnym pasie
umieszczono początek inwokacji do Najświętszej Marii Panny: AVE.. MARIA
. GRATIA . PLENA . DOMINVS . XVSSK, dołna jest jej kontynuacją:
TECVM . BENEDYCTA . TV . IN MVLISG . ZV*.
Kropiełnice doczekały się wiełu wzmianek w opracowaniach średniowiecznego
rzemiosła artystycznego, w pracach obejmujących całokształt sztuki romańskiej
w Połsce, wzgłędnie tylko w Krakowie, także dotyczących wyłącznie kościoła
Mariackiego i oczywiście w specjalistycznych publikacjach na temat inskrypcji.
Ich autorzy interesowali się głównie określeniem czasu wykonania kropiełnic,
a tyłko wyjątkowo ustaleniem ich proweniencji. Większość przytoczyła pełny
zapis inskrypcji, chociaż nie zawsze poprawnie odczytany. Wykonania kropiełnic
dopatrywano się w XIII łub XIV w. opierając datowanie na typie występującego
na nich pisma, charakterystycznego dła ówczesnej epigrafiki. Uwzgłędniano też
* Inskrypcje podane według: Co/ptcy //ucnpno/naH Po/ort/ae. T. 8: Województwo krakowskie. Pod red.
Z. Perzanowskiego. Z. 2: /?a2y/<Ta Mariacka w A*ra/rcw/e. Wydał, wstępem i komentarzem opatrzył Z. Piech.
Kraków 1987 s. 83.