DOI Artikel:
Bulas, Ryszarda: Przejście przez Morze Czerwone w synagodze w Dura Europos (połowa III w.) jako Akedah narodu żydowskiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27405#0009
ROCZNłKłHUMANISTYCZNE
TomXXXIX-XL zeszyt 4 - 199ł-ł992
RYSZARDA BULAS
Lublin
RRZE/^C/E PRZEZ MORZE CZER WONE
W SYNAGODZE W DURA EUROPOS (POŁOWA III W.)
JAKO złKEDzłR NARODU ŻYDOWSKIEGO
"Utworzy się droga dla Reszty Jego ludu,
która przetrwa wygnanie z Asyrii, podobnie
jak się to stało dla Izraela, kiedy ten wycho-
dzi! z krainy egipskiej".
(Iz 11, 16)
Najstarszy znany nam zespół malowideł żydowskich pokrywa ściany synagogi
znajdującej się w położonym nad Eufratem Dura Europos. Synagoga powstała
w połowie trzeciego wieku w wyniku przebudowy synagogi wcześniejszej'. Jej
wnętrze obiegały cztery pasy dekoracyjne, z których trzy wyższe zawierały iłustra-
cję tekstów starotestamentowych". Jednym z najważniejszych jest obraz ukazują-
cy Przejście przez Morze Czerwone.
Z powodu skompłikowanej kompozycji Prze;'yc/E uczeni nie są zgodni co do
iiczby scen budujących przedstawienie (proponuje się 3, 4, 5, 6 scen)\ Jedyną
' R. M e s n i I du Buisson. Z. et' /w/wwtret tle /a tyttagogtte tle Dottra-Ettropot 245-256 aprtlr
Z-C. Roma 1939 s. 7-13.
*A. Grabar.Te t/tćwtc rc//g?'et<x t/et /retąttet t/e /a tywagogtte t/e Dttra. "Revue de l'histoire des reli-
gions" 44:1941 s. 26-27; M. Rostovtzeff. Dt'e Xyttagogtte tow Dottra. "Romische Quartalschrift fur
christliche Altertumskunde und fur Kirchcngcschichtc" 42:1932 s. 203-218; Reaf/ttrtLow Jnr ztttnLe ant/
C/trtttewtttwt. T. 4 s. 363 oraz Mesnil du B u i s s o n, jw. pl. VII!.
* M Rostovtzeff (jw. s. 209) wymienia 4 sceny: wyjście, podróż Izraelitów ku morzu, zatopienie Egip-
cjan, cud w Mara, z podziałem na dekady, centurie i chiliady. Mesnil du Buisson (jw. s. 30) podaje 5 scen:
siedem plag, ucieczka z Egiptu, Mojżesz rozdzielający morze, tonący Egipcjanie, wyjście łzraelitów na brzeg
wraz z włączoną weń szóstą sceną cudu w Mara. R. de Vaux (f/w t/ćrat/ t/e /a .sywagrigwe t/e Dottra. "Revue
biblique" 47:1938 s. 383) dzieli przedstawienia na 3 sceny: wyjście z Egiptu, Mojżesz zamykający wody
morza, cud w Mara. C. Kraeling (77te tywagogtte. New Haven 1956) wyróżnia 4 sceny: wyjście z Egiptu,
marsz łzraelitów i rozdzielenie wód, marsz przez pustynię, cud w Mara. Kraeling scenę drugą określa jako
dziwnie przesuniętą i niezrozumiałą, stwierdza, że jej koniec znajduje się w morzu, pierwszą grupę łzrae-
TomXXXIX-XL zeszyt 4 - 199ł-ł992
RYSZARDA BULAS
Lublin
RRZE/^C/E PRZEZ MORZE CZER WONE
W SYNAGODZE W DURA EUROPOS (POŁOWA III W.)
JAKO złKEDzłR NARODU ŻYDOWSKIEGO
"Utworzy się droga dla Reszty Jego ludu,
która przetrwa wygnanie z Asyrii, podobnie
jak się to stało dla Izraela, kiedy ten wycho-
dzi! z krainy egipskiej".
(Iz 11, 16)
Najstarszy znany nam zespół malowideł żydowskich pokrywa ściany synagogi
znajdującej się w położonym nad Eufratem Dura Europos. Synagoga powstała
w połowie trzeciego wieku w wyniku przebudowy synagogi wcześniejszej'. Jej
wnętrze obiegały cztery pasy dekoracyjne, z których trzy wyższe zawierały iłustra-
cję tekstów starotestamentowych". Jednym z najważniejszych jest obraz ukazują-
cy Przejście przez Morze Czerwone.
Z powodu skompłikowanej kompozycji Prze;'yc/E uczeni nie są zgodni co do
iiczby scen budujących przedstawienie (proponuje się 3, 4, 5, 6 scen)\ Jedyną
' R. M e s n i I du Buisson. Z. et' /w/wwtret tle /a tyttagogtte tle Dottra-Ettropot 245-256 aprtlr
Z-C. Roma 1939 s. 7-13.
*A. Grabar.Te t/tćwtc rc//g?'et<x t/et /retąttet t/e /a tywagogtte t/e Dttra. "Revue de l'histoire des reli-
gions" 44:1941 s. 26-27; M. Rostovtzeff. Dt'e Xyttagogtte tow Dottra. "Romische Quartalschrift fur
christliche Altertumskunde und fur Kirchcngcschichtc" 42:1932 s. 203-218; Reaf/ttrtLow Jnr ztttnLe ant/
C/trtttewtttwt. T. 4 s. 363 oraz Mesnil du B u i s s o n, jw. pl. VII!.
* M Rostovtzeff (jw. s. 209) wymienia 4 sceny: wyjście, podróż Izraelitów ku morzu, zatopienie Egip-
cjan, cud w Mara, z podziałem na dekady, centurie i chiliady. Mesnil du Buisson (jw. s. 30) podaje 5 scen:
siedem plag, ucieczka z Egiptu, Mojżesz rozdzielający morze, tonący Egipcjanie, wyjście łzraelitów na brzeg
wraz z włączoną weń szóstą sceną cudu w Mara. R. de Vaux (f/w t/ćrat/ t/e /a .sywagrigwe t/e Dottra. "Revue
biblique" 47:1938 s. 383) dzieli przedstawienia na 3 sceny: wyjście z Egiptu, Mojżesz zamykający wody
morza, cud w Mara. C. Kraeling (77te tywagogtte. New Haven 1956) wyróżnia 4 sceny: wyjście z Egiptu,
marsz łzraelitów i rozdzielenie wód, marsz przez pustynię, cud w Mara. Kraeling scenę drugą określa jako
dziwnie przesuniętą i niezrozumiałą, stwierdza, że jej koniec znajduje się w morzu, pierwszą grupę łzrae-