DOI issue:
Rozprawy
DOI article:Klinger, Edyta: Gotycka polichromia Domu Długosza w Wiślicy: =
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.37082#0070
68
EDYTA KLINGER
Nie wspomina jednak Długosz o freskach zdobiących ściany jednej z sal
budynku. Inne źródło, wizytacja pochodząca z 1785 r., zawiera szczegółowy
Opis Kamienicy Mieszkalney xx Wikaryuszów* 2, lecz i tu nie ma wzmianki
o dekoracji ściennej parteru budynku, co świadczy o jej wcześniejszym, trud-
nym do określenia w czasie zakryciu3.
Odkrycia polichromii dokonano w 1960 r. w trakcie badań architektonicz-
nych prowadzonych w Domu Długosza w Wiślicy pod kierunkiem Elżbiety
i Andrzeja Tomaszewskich4. Miały one na celu odczytanie pierwotnego ukła-
du przestrzennego wnętrza budowli oraz określenie stopnia i stanu zachowa-
nia gotyckich murów i elementów wyposażenia wnętrz. Było to konieczne do
opracowania programu robót konserwatorskich, a także określenia funkcji,
jaką budowla ta miałaby spełniać w zabytkowym zespole w Wiślicy. Najlepiej
zachowała się polichromia z przedstawieniem Chrystusa, postaci świętej trzy-
mającej w ręku krzyż oraz rycerza, znajdująca się na południowej ścianie
pomieszczenia usytuowanego w północno-zachodniej części parteru budynku.
Czas powstania dekoracji określono na XV w.5 Odsłonięto także część pier-
wotnego polichromowanego stropu, który od XIX w. przysłonięty był podwie-
s. 207-221, nr 10, 11, 15.
2 Akta wizyty generalnej z woli rozkazu Jaśnie Oświeconego Xiążęcia Michała Jerzego
Ciołka Poniatowskiego biskupa płockiego, Xiążęcia pułtuskiego, koadiutora z całą jurysdykcyją
krakowskiego, Xiążęcia siewierskiego, opata kommendataryusza czerwińskiego, dziekana
warszawskiego, orderów Orła Białego i św. Stanisława kawalera - w dekanacie siewierskim
o dwóch kolegiat mniejszych Szkalmierskiej i Wiślickiej przez Jegomościa Xiędza Antoniego
Franciszka Dunina Kozickiego, proboszcza Kollegiaty i officyala pileckiego od dnia 20 miesią-
ca czerwca do dnia 7 września roku pańskiego 1784, a w kollegiatach od dnia 15 stycznia do
dnia 28 tegoż miesiąca w roku niniejszym 1785 doprawionej. Archiwum Kurii Metropolitalnej
w Krakowie sygn. AV 57 (Opis Kamienicy Mieszkalney XX Wikaryuszów. K. 115 verso-118
recto).
3 Informacji o polichromii nie ma również w bogatej literaturze poświęconej fundacjom
dziejopisa m.in.: M. R o ż e k, Fundacje artystyczne Jana Długosza, w: Jan Długosz■ W pięć-
setną rocznicę śmierci. Materiały z sesji, red. F. Kiryk, Olsztyn 1983, s. 75-95. Obszerną
literaturę dotyczącą tego tematu zob.: P a c h n i k. Gotyckie freski..., s. 12, przyp. 4, 5.
4 Zob. P. Biegański, Sprawozdanie zespołu z prac badawczo-naukowych za rok
1960, „Zespół Badań nad Polskim Średniowieczem UW i PW. Sprawozdania 1960”, Warszawa
1963, s. 7-15 (dalej ZBPŚ UWiPW); A. Tomaszewski, Z problematyki badań, konser-
wacji i ekspozycji zabytków w Wiślicy, „Ochrona Zabytków” 17(1964), z. 2, s. 31-32; tenże,
Dom Długosza w Wiślicy, ZBPŚ UWiPW. Sprawozdania 1961, Warszawa 1964, s. 115; E. T o-
maszewsk a, A. Tomaszewski, Sprawozdanie z badań Domu Długosza w Wiś-
licy w 1960 roku, ZBPŚ UWiPW. Sprawozdania 1964-1965, Warszawa 1968, s. 190-192.
3 W. Zalewski, Odkrycie malowideł w Domu Długosza w Wiślicy, „ZBPŚ UWiPW.
Sprawozdania 1960, Warszawa 1963, s. 55.
EDYTA KLINGER
Nie wspomina jednak Długosz o freskach zdobiących ściany jednej z sal
budynku. Inne źródło, wizytacja pochodząca z 1785 r., zawiera szczegółowy
Opis Kamienicy Mieszkalney xx Wikaryuszów* 2, lecz i tu nie ma wzmianki
o dekoracji ściennej parteru budynku, co świadczy o jej wcześniejszym, trud-
nym do określenia w czasie zakryciu3.
Odkrycia polichromii dokonano w 1960 r. w trakcie badań architektonicz-
nych prowadzonych w Domu Długosza w Wiślicy pod kierunkiem Elżbiety
i Andrzeja Tomaszewskich4. Miały one na celu odczytanie pierwotnego ukła-
du przestrzennego wnętrza budowli oraz określenie stopnia i stanu zachowa-
nia gotyckich murów i elementów wyposażenia wnętrz. Było to konieczne do
opracowania programu robót konserwatorskich, a także określenia funkcji,
jaką budowla ta miałaby spełniać w zabytkowym zespole w Wiślicy. Najlepiej
zachowała się polichromia z przedstawieniem Chrystusa, postaci świętej trzy-
mającej w ręku krzyż oraz rycerza, znajdująca się na południowej ścianie
pomieszczenia usytuowanego w północno-zachodniej części parteru budynku.
Czas powstania dekoracji określono na XV w.5 Odsłonięto także część pier-
wotnego polichromowanego stropu, który od XIX w. przysłonięty był podwie-
s. 207-221, nr 10, 11, 15.
2 Akta wizyty generalnej z woli rozkazu Jaśnie Oświeconego Xiążęcia Michała Jerzego
Ciołka Poniatowskiego biskupa płockiego, Xiążęcia pułtuskiego, koadiutora z całą jurysdykcyją
krakowskiego, Xiążęcia siewierskiego, opata kommendataryusza czerwińskiego, dziekana
warszawskiego, orderów Orła Białego i św. Stanisława kawalera - w dekanacie siewierskim
o dwóch kolegiat mniejszych Szkalmierskiej i Wiślickiej przez Jegomościa Xiędza Antoniego
Franciszka Dunina Kozickiego, proboszcza Kollegiaty i officyala pileckiego od dnia 20 miesią-
ca czerwca do dnia 7 września roku pańskiego 1784, a w kollegiatach od dnia 15 stycznia do
dnia 28 tegoż miesiąca w roku niniejszym 1785 doprawionej. Archiwum Kurii Metropolitalnej
w Krakowie sygn. AV 57 (Opis Kamienicy Mieszkalney XX Wikaryuszów. K. 115 verso-118
recto).
3 Informacji o polichromii nie ma również w bogatej literaturze poświęconej fundacjom
dziejopisa m.in.: M. R o ż e k, Fundacje artystyczne Jana Długosza, w: Jan Długosz■ W pięć-
setną rocznicę śmierci. Materiały z sesji, red. F. Kiryk, Olsztyn 1983, s. 75-95. Obszerną
literaturę dotyczącą tego tematu zob.: P a c h n i k. Gotyckie freski..., s. 12, przyp. 4, 5.
4 Zob. P. Biegański, Sprawozdanie zespołu z prac badawczo-naukowych za rok
1960, „Zespół Badań nad Polskim Średniowieczem UW i PW. Sprawozdania 1960”, Warszawa
1963, s. 7-15 (dalej ZBPŚ UWiPW); A. Tomaszewski, Z problematyki badań, konser-
wacji i ekspozycji zabytków w Wiślicy, „Ochrona Zabytków” 17(1964), z. 2, s. 31-32; tenże,
Dom Długosza w Wiślicy, ZBPŚ UWiPW. Sprawozdania 1961, Warszawa 1964, s. 115; E. T o-
maszewsk a, A. Tomaszewski, Sprawozdanie z badań Domu Długosza w Wiś-
licy w 1960 roku, ZBPŚ UWiPW. Sprawozdania 1964-1965, Warszawa 1968, s. 190-192.
3 W. Zalewski, Odkrycie malowideł w Domu Długosza w Wiślicy, „ZBPŚ UWiPW.
Sprawozdania 1960, Warszawa 1963, s. 55.