DOI issue:
Rozprawy
DOI article:Szmydki, Ryszard: Jeszcze o Roderigu Dermoyenie dostawcy brukselskich tapiserii dla Zygmunta Augusta: =
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.37082#0258
256
RYSZARD SZMYDKI
w brukselskiej manufakturze Dermoyenów. Pomimo oczywistej wagi odkry-
tych dokumentów należy pamiętać, jak wiele problemów nie zostało jeszcze
wyjaśnionych w odniesieniu do jagiellońskich tapiserii. Zmarły niedawno
wybitny znawca flamandzkich tapiserii, Erik Duverger, w czasie jednej z pry-
watnych dyskusji o wawelskich arrasach przypomniał mi o niewystarczającym
tempie badań archiwalnych nad naszym skarbem narodowym. Chcąc uczcić
pamięć znakomitego uczonego i przyjaciela Polski chciałbym przy nadarzają-
cej się obecnie okazji ponownie zwrócić uwagę na postać królewskiego serwi-
tora rodem z Brukseli i odwołać się do nieznanych lub niewystarczająco
jeszcze omówionych dokumentów w Archiwach Brukseli, Lille i Antwerpii.
W świetle dotychczas rozpoznanych źródeł nazwisko Roderigo Dermoyena
wiąże się z zakupem w 1544 r. przez cesarza Karola V znakomitej artystycz-
nie brukselskiej Historii Jozuego, złożonej z ośmiu bogato przerabianych zło-
tem, srebrem i jedwabiem tapiserii, tkanej wedle kartonów wybitnego mala-
rza, teoretyka architektury, rzeźbiarza i tłumacza, Pietera Coecka van Aelst
(obecnie w zbiorach Kunsthistorisches Museum w Wiedniu)3. Postanowienia
co do sposobu zapłaty za dostarczone dzieło zostały zawarte w liście Karo-
la V z 8 grudnia 1544 r. do wyższych urzędników Chambre des Comptes
w Lille. Z tekstu dokumentu można wnosić, że zakup Historii Jozuego od
Jana Dermoyena, brata Roderiga Dermoyena i współwłaściciela jednej z naj-
ważniejszych manufaktur tapiserii w Niderlandach w XVI wieku, został doko-
nany 13 października 1544 r.4 5 Tymczasem odbiór nastąpił w Brukseli w lis-
topadzie 1544 r. za pośrednictwem regentki Niderlandów Marii Węgierskiej,
o czym wspomina treść spisanego wówczas inwentarza zbiorów artystycznych
Karola V3. Należne artyście honorarium w wysokości 10 000 liwrów posta-
nowiono wypłacić w ciągu trzech najbliższych lat z dochodów Izby Skarbo-
wej w Lille. 10 grudnia 1544 r. tapisjerowi wręczono 2500 liwrów, resztę
zalegającej sumy miał on otrzymać w trzech rocznych ratach, po 2500 liw-
3 R. B a u e r, Tapisserien der Renaissance nach Entwurfem von Pieter Coecke van Aelst
(kat.wyst.), Halbturn 1981, s. 19, il. 1.
4 Bruxelles, Archives generales du Royaume (B.A.G.R.), Chambre des Comptes de Lille,
Recette generale 1545, Acąuits de la Chambre des Comptes a Lille (cartons), nr 1169 (A).
Kopia tego niepublikowanego dokumentu była znana, zob. J. H o u d o y, Tapisseries represe-
ntant la Concjueste du Royaulme de Thunes par 1’Empereur Charles-Quint. Histoire et docu-
ments inedits, Lille 1873, s. 31.
5 B.A.G.R., Audience, nr 1238. Dokument zamieszczony w: P. S a i n t e n o y, Les
tapisseries de la Cour de Bruxelles sous Charles V, „Annales de la Societe royale d aicheolo-
gie de Bruxelles”, 30(1921), s. 18, reed. G. Delmarcel, Los Honores. Tapisseries fla-
inandes pour Charles Quint, Gand-Anvers 2000, s. 168.
RYSZARD SZMYDKI
w brukselskiej manufakturze Dermoyenów. Pomimo oczywistej wagi odkry-
tych dokumentów należy pamiętać, jak wiele problemów nie zostało jeszcze
wyjaśnionych w odniesieniu do jagiellońskich tapiserii. Zmarły niedawno
wybitny znawca flamandzkich tapiserii, Erik Duverger, w czasie jednej z pry-
watnych dyskusji o wawelskich arrasach przypomniał mi o niewystarczającym
tempie badań archiwalnych nad naszym skarbem narodowym. Chcąc uczcić
pamięć znakomitego uczonego i przyjaciela Polski chciałbym przy nadarzają-
cej się obecnie okazji ponownie zwrócić uwagę na postać królewskiego serwi-
tora rodem z Brukseli i odwołać się do nieznanych lub niewystarczająco
jeszcze omówionych dokumentów w Archiwach Brukseli, Lille i Antwerpii.
W świetle dotychczas rozpoznanych źródeł nazwisko Roderigo Dermoyena
wiąże się z zakupem w 1544 r. przez cesarza Karola V znakomitej artystycz-
nie brukselskiej Historii Jozuego, złożonej z ośmiu bogato przerabianych zło-
tem, srebrem i jedwabiem tapiserii, tkanej wedle kartonów wybitnego mala-
rza, teoretyka architektury, rzeźbiarza i tłumacza, Pietera Coecka van Aelst
(obecnie w zbiorach Kunsthistorisches Museum w Wiedniu)3. Postanowienia
co do sposobu zapłaty za dostarczone dzieło zostały zawarte w liście Karo-
la V z 8 grudnia 1544 r. do wyższych urzędników Chambre des Comptes
w Lille. Z tekstu dokumentu można wnosić, że zakup Historii Jozuego od
Jana Dermoyena, brata Roderiga Dermoyena i współwłaściciela jednej z naj-
ważniejszych manufaktur tapiserii w Niderlandach w XVI wieku, został doko-
nany 13 października 1544 r.4 5 Tymczasem odbiór nastąpił w Brukseli w lis-
topadzie 1544 r. za pośrednictwem regentki Niderlandów Marii Węgierskiej,
o czym wspomina treść spisanego wówczas inwentarza zbiorów artystycznych
Karola V3. Należne artyście honorarium w wysokości 10 000 liwrów posta-
nowiono wypłacić w ciągu trzech najbliższych lat z dochodów Izby Skarbo-
wej w Lille. 10 grudnia 1544 r. tapisjerowi wręczono 2500 liwrów, resztę
zalegającej sumy miał on otrzymać w trzech rocznych ratach, po 2500 liw-
3 R. B a u e r, Tapisserien der Renaissance nach Entwurfem von Pieter Coecke van Aelst
(kat.wyst.), Halbturn 1981, s. 19, il. 1.
4 Bruxelles, Archives generales du Royaume (B.A.G.R.), Chambre des Comptes de Lille,
Recette generale 1545, Acąuits de la Chambre des Comptes a Lille (cartons), nr 1169 (A).
Kopia tego niepublikowanego dokumentu była znana, zob. J. H o u d o y, Tapisseries represe-
ntant la Concjueste du Royaulme de Thunes par 1’Empereur Charles-Quint. Histoire et docu-
ments inedits, Lille 1873, s. 31.
5 B.A.G.R., Audience, nr 1238. Dokument zamieszczony w: P. S a i n t e n o y, Les
tapisseries de la Cour de Bruxelles sous Charles V, „Annales de la Societe royale d aicheolo-
gie de Bruxelles”, 30(1921), s. 18, reed. G. Delmarcel, Los Honores. Tapisseries fla-
inandes pour Charles Quint, Gand-Anvers 2000, s. 168.