DOI Heft:
II. Ze studiów nad średniowieczem
DOI Artikel:Skubiszewski, Piotr: Patena kaliska
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.12454#0190
PATENA KALISKA
183
21. Patena kielicha z Wilten, rewers. Wiedeń, Kunsthistorisches Muséum
(pierwsza — nr inw. 250—1867, ryc. 1991; druga — nr inw. 303—186792), tzw. płytkę Adalberona
w Musée Municipal w Metz93 i tzw. grzebień św. Heriberta w Schniitgen-Museum w Kolonii94.
W okresie romańskim ten schemat ikonograficzny postaci asystujących stał się rzadki. Pojawia-
jące się pod wpływem sztuki bizantyńskiej żywe pozy i gesty manifestujące uczuciowe zaangażowanie
się osób w wydarzeniu były bardziej rozpowszechnione od spokojnego demonstrowania victimae patris,
jakie znamy z pateny95. Spośród analogii ikonograficznych nie podlegających dyskusji możemy przyto-
czyć tutaj cztery zabytki: emaliowany tryptyk przenośny z Alton Towers, wiązany ze szkołą Gode-
froid de Huy, z lat około 1150 (Londyn, Victoria and Albert Muséum, ryc. 20)9e, patenę kielicha
z Wilten, z lat około 1180 (Wiedeń, Kunsthistorisches Muséum, ryc. 21)97, tondo na dachu relikwiarza
81 A. Goldschmidt, Die Elfenbeinskułpturen aus der Zeit der karolingischen und sâchsischen Kaiser, VIII—XI.
Jahrhundert, Bd. 1, Berlin 1914, nr 85, tabl. XXXVI.
92 Goldschmidt, Die Elfenbeinskułpturen aus der Zeit der karolingischen u. sâchsischen Kaiser..., nr 112, tabl. L.
93 Goldschmidt, Die Elfenbeinskułpturen aus der Zeit der karolingischen u. sâchsischen Kaiser..., nr 78, tabl.
XXXII.
94 Goldschmidt, Die Elfenbeinskułpturen aus der Zeit der karolingischen u. sâchsischen Kaiser..., nr 92, tabl.
XXXIX.
95 Grondijs, op. cit., tabl. V, VIII, IXa, b, X. Por. także bizantyński „diskos" ze skarbca katedry w Hal-
berstadt; W. Zaloziecky, Das byzantinische Kunstgewerbe in der mitlełallerlichen und spâlmittelalterlichen Période,
[w:] Th. Bossert, Geschichte des Kunstgewerbes aller Zeiten und Vôlker, Berlin [1932], s. 152 i n.
99 Falkę, Frauberger, op. cit., s. 77 п., 131, tabl. 79; Collon-Gevaert, op. cit., s. 177.
9' Klapsia, op. cit., s. 14 i 19; H. Swarzenski (Monuments qf Romanesque Art, s. 75) wiąże patenę z da-
rami Henryka Lwa z r. 1166 dla opactwa w Wilten w przeciwieństwie do Klapsii (op. cif., s. 7 i п.), który uważa
zabytek za dar Bertolda, margrabiego Andechs, z czasu około r. 1180.
183
21. Patena kielicha z Wilten, rewers. Wiedeń, Kunsthistorisches Muséum
(pierwsza — nr inw. 250—1867, ryc. 1991; druga — nr inw. 303—186792), tzw. płytkę Adalberona
w Musée Municipal w Metz93 i tzw. grzebień św. Heriberta w Schniitgen-Museum w Kolonii94.
W okresie romańskim ten schemat ikonograficzny postaci asystujących stał się rzadki. Pojawia-
jące się pod wpływem sztuki bizantyńskiej żywe pozy i gesty manifestujące uczuciowe zaangażowanie
się osób w wydarzeniu były bardziej rozpowszechnione od spokojnego demonstrowania victimae patris,
jakie znamy z pateny95. Spośród analogii ikonograficznych nie podlegających dyskusji możemy przyto-
czyć tutaj cztery zabytki: emaliowany tryptyk przenośny z Alton Towers, wiązany ze szkołą Gode-
froid de Huy, z lat około 1150 (Londyn, Victoria and Albert Muséum, ryc. 20)9e, patenę kielicha
z Wilten, z lat około 1180 (Wiedeń, Kunsthistorisches Muséum, ryc. 21)97, tondo na dachu relikwiarza
81 A. Goldschmidt, Die Elfenbeinskułpturen aus der Zeit der karolingischen und sâchsischen Kaiser, VIII—XI.
Jahrhundert, Bd. 1, Berlin 1914, nr 85, tabl. XXXVI.
92 Goldschmidt, Die Elfenbeinskułpturen aus der Zeit der karolingischen u. sâchsischen Kaiser..., nr 112, tabl. L.
93 Goldschmidt, Die Elfenbeinskułpturen aus der Zeit der karolingischen u. sâchsischen Kaiser..., nr 78, tabl.
XXXII.
94 Goldschmidt, Die Elfenbeinskułpturen aus der Zeit der karolingischen u. sâchsischen Kaiser..., nr 92, tabl.
XXXIX.
95 Grondijs, op. cit., tabl. V, VIII, IXa, b, X. Por. także bizantyński „diskos" ze skarbca katedry w Hal-
berstadt; W. Zaloziecky, Das byzantinische Kunstgewerbe in der mitlełallerlichen und spâlmittelalterlichen Période,
[w:] Th. Bossert, Geschichte des Kunstgewerbes aller Zeiten und Vôlker, Berlin [1932], s. 152 i n.
99 Falkę, Frauberger, op. cit., s. 77 п., 131, tabl. 79; Collon-Gevaert, op. cit., s. 177.
9' Klapsia, op. cit., s. 14 i 19; H. Swarzenski (Monuments qf Romanesque Art, s. 75) wiąże patenę z da-
rami Henryka Lwa z r. 1166 dla opactwa w Wilten w przeciwieństwie do Klapsii (op. cif., s. 7 i п.), który uważa
zabytek za dar Bertolda, margrabiego Andechs, z czasu około r. 1180.