Rocznik Historii Sztuki (14.1984)

ŚREDNIOWIECZNE CHRZCIELNICE KAMIFNNE W POLSCF 57

49. Wyszyna. 50. Grabienice,

kościół par. p.w. Narodzenia Matki Boskiej. kościół par. p.w. św. Katarzyny, cmentarz,

chrzcielnica chrzcielnica

tarcze. Na dwóch występują herby Poraj i Jastrzębiec (?), na jednej mieściła się data 15... Czaszę
obiega wyryty pas z literami humanistycznymi.

Chrzcielnica ta pochodzi niewątpliwie z pierwszego trzydziestolecia XVI w. Za takim datowaniem
przemawiają: rodzaj dekoracji, krój liter, a zwłaszcza początek daty.

2. WIELKOPOLSKA

W Wielkopolsce nie dostrzega się takiej ciągłości w kształtowaniu się grup lokalnych chrzcielnic
jak w Małopolsce i Ziemi Ruskiej. Wystąpienie grupy najstarszej dzieli od następnych blisko
pięćdziesiąt lat. Większość chrzcielnic pochodzi z lat trzydziestych XVI w.

a. Grupa środkowowielkopolska

Grupa ta jest reprezentowana przez siedem dzieł: w Koninie, Słupcy, Wyszynie (chrzcielnica —
U. 49 i kropielnica), Grabienicach (il. 50). Gostyniu i Lublinie. Chrzcielnice te, zbudowane na
planie koła, mają kształt dwuczęściowego, symetrycznego kielicha, spiętego w miejscu przewężenia
dużym nodusem. W chrzcielnicy w Wyszynie wprowadzono pewną modyfikację przez podział górnej
części na czaszę i nieco węższy trzon, a w Grabienicach czasza ma formę ostrosłupa o lekko
wypukłych ściankach.

Chrzcielnice grupy środkowowielkopolskiej (oprócz gładkich w Koninie, Gostyniu i Lublinie)
dodatkowo zbliża do siebie umieszczenie na nodusie minuskułowej inskrypcji. W Grabienicach
zawiera ona informację o dacie wykonania chrzcielnicy — 1475 oraz podaje imię jej wykonawcy —

8 - Rocznik Historii... I. XIV