DOI Artikel:
Zalewska, Katarzyna: Świat rozległy i obcy: o średniowiecznych wyobrażeniach krain egzotycznych
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14246#0070
ŚWIAT ROZLEGŁY I OBCY. O ŚREDNIOWIECZNYCH WYOBRAŻENIACH KRAIN EGZOTYCZNYCH 65
6. Mapa Palestyny. Mateusz z Paryża, Chronica maiora, ok. 1250, Londyn, British Library, Royal MS 14 CVII, fol. 4v-5
dostrzec tych, którzy właśnie po raz pierwszy ujrzeli święte miasto. Miniatura została wzbogacona rysunkiem
Góry Oliwnej, potoku Cedron, góry na której szatan kusił Jezusa. Nie brak na niej też Morza Martwego,
Jeziora Galilejskiego i Genezaret. Chociaż rękopis ten zawiera, poza Descriptio locorum circa Jérusalem
(fol. 127-139 v), także dwie kroniki wypraw krzyżowych - Roberta z Reims i Fulka z Chartres - to jednak
wydarzenia z czasów walk o Jerozolimę nie znalazły żadnego odzwierciedlenia w tej rysunkowej prezentacji
Ziemi Świętej. Inaczej jest w kolektarzu z Saint Bertin, powstałym zapewne w latach 1170-1180 (Haga,
Koninklijke Bibliotheek, Ms. 75, fol. 5)24. Kolisty plan Jerozolimy z budowlami rozmieszczonymi również
poza pierścieniem murów został uzupełniony nie tylko wizerunkami modlących się pielgrzymów, lecz także
przedstawieniem dwóch rycerzy chrześcijańskich, nacierających konno na uciekających przed nimi muzułma-
nów. Pierwszy z tych rycerzy ma tarczę z czerwonym krzyżem, a umieszczony przy nim napis określa jego
tożsamość: sanctus Georgius (il. 5). W ten sposób święty patron rycerstwa został bezpośrednio włączony
w zmagania o wyzwolenie Grobu Pańskiego, zaś prezentacja świętych miejsc zyskała dopełnienie przypomi-
nające ich najnowsze dzieje.
Odmienne cechy ma mapa Palestyny Mateusza z Paryża z autografu jego kroniki zwanej Chronica
maiora z około 1250 r. (Londyn, British Library, Royal MS 14 CVII, fol. 4v-5)2\ Pokazuje ona drogę
z Rzymu oraz Sycylii na wybrzeża rozpościerające się między Trypolisem, Tyrem i Gazą (il. 6). Autor mapy
starannie odtworzył topografię twierdzy Akkon, z położonym na przedmieściach domus militium sancti La-
zari i kompleksem budynków zajmowanych przez szpitalników św. Jana. Obszar ten, noszący nazwę Mont-
musard, około 1250 r. z inicjatywy Ludwika IX został obwiedziony murami, a przebieg ich Mateusz z Paryża
naszkicował na swej mapie. Właściwe miasto, podzielone na kwartały, zamknięte jest czworobokiem potęż-
niejszych obwarowań. W każdej z dzielnic rysownik zaznaczył najważniejsze budowle: kościół Templariuszy,
24Niehoff, op.cit, s. 77, kat. H 4; Vilnay, op.cit., s. 7; de Sandoli, op.cit., t. II, Jérusalem 1980, s. 413 nn.
25 S. Lewis, The Art of Matthew Paris in the „Chronica Majora", Berkeley, Los Angeles 1987.
6. Mapa Palestyny. Mateusz z Paryża, Chronica maiora, ok. 1250, Londyn, British Library, Royal MS 14 CVII, fol. 4v-5
dostrzec tych, którzy właśnie po raz pierwszy ujrzeli święte miasto. Miniatura została wzbogacona rysunkiem
Góry Oliwnej, potoku Cedron, góry na której szatan kusił Jezusa. Nie brak na niej też Morza Martwego,
Jeziora Galilejskiego i Genezaret. Chociaż rękopis ten zawiera, poza Descriptio locorum circa Jérusalem
(fol. 127-139 v), także dwie kroniki wypraw krzyżowych - Roberta z Reims i Fulka z Chartres - to jednak
wydarzenia z czasów walk o Jerozolimę nie znalazły żadnego odzwierciedlenia w tej rysunkowej prezentacji
Ziemi Świętej. Inaczej jest w kolektarzu z Saint Bertin, powstałym zapewne w latach 1170-1180 (Haga,
Koninklijke Bibliotheek, Ms. 75, fol. 5)24. Kolisty plan Jerozolimy z budowlami rozmieszczonymi również
poza pierścieniem murów został uzupełniony nie tylko wizerunkami modlących się pielgrzymów, lecz także
przedstawieniem dwóch rycerzy chrześcijańskich, nacierających konno na uciekających przed nimi muzułma-
nów. Pierwszy z tych rycerzy ma tarczę z czerwonym krzyżem, a umieszczony przy nim napis określa jego
tożsamość: sanctus Georgius (il. 5). W ten sposób święty patron rycerstwa został bezpośrednio włączony
w zmagania o wyzwolenie Grobu Pańskiego, zaś prezentacja świętych miejsc zyskała dopełnienie przypomi-
nające ich najnowsze dzieje.
Odmienne cechy ma mapa Palestyny Mateusza z Paryża z autografu jego kroniki zwanej Chronica
maiora z około 1250 r. (Londyn, British Library, Royal MS 14 CVII, fol. 4v-5)2\ Pokazuje ona drogę
z Rzymu oraz Sycylii na wybrzeża rozpościerające się między Trypolisem, Tyrem i Gazą (il. 6). Autor mapy
starannie odtworzył topografię twierdzy Akkon, z położonym na przedmieściach domus militium sancti La-
zari i kompleksem budynków zajmowanych przez szpitalników św. Jana. Obszar ten, noszący nazwę Mont-
musard, około 1250 r. z inicjatywy Ludwika IX został obwiedziony murami, a przebieg ich Mateusz z Paryża
naszkicował na swej mapie. Właściwe miasto, podzielone na kwartały, zamknięte jest czworobokiem potęż-
niejszych obwarowań. W każdej z dzielnic rysownik zaznaczył najważniejsze budowle: kościół Templariuszy,
24Niehoff, op.cit, s. 77, kat. H 4; Vilnay, op.cit., s. 7; de Sandoli, op.cit., t. II, Jérusalem 1980, s. 413 nn.
25 S. Lewis, The Art of Matthew Paris in the „Chronica Majora", Berkeley, Los Angeles 1987.