DOI Artikel:
Kowalczyk, Jerzy: Świątynie i klasztory późnobarokowe w archidiecezji lwowskiej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14538#0243
242
JERZY KOWALCZYK
XVII w. typ fasad ze szczytem flankowanym ślepymi wieżyczkami, nazywanymi oślimi uszami (Liczkow-
ce, Janów344).
Kościoły dwuwieżowe w zdecydowanej większości były dwu- i trzykondygnacjowe, rzadziej wielko-
porządkowe (Niżniów, Janów, Liczkowce345). Kilka z nich otrzymało oryginalne rozwiązania architekto-
niczne i zostaną niżej omówione w grupie fasad dynamicznych (Gwoździec, Horodenka) i kolumnowych
(Lwów - Świętej Trójcy).
Wczesną, interesującą grupę stanowią cztery fasady dwukondygnacjowe z wieżami cofniętymi w sto-
sunku do lica środkowej części fasady, kryjącej zwężone przęsło chóru muzycznego. Do grupy tej należy
zaliczyć: kolegiatę w Stanisławowie, kościoły dominikanów w Tyśmienicy i Bohorodczanach oraz parafial-
ny w Kąkolnikach. Kolegiata stanisławowska fundacji Andrzeja Potockiego, kasztelana krakowskiego i het-
mana polnego, wzniesiona w latach 1670-1703 przez inżynierów twierdzy Franciszka Corozziniego i Ka-
rola Benoe346, stała się prototypem kościołów z cofniętymi wieżami w fasadzie (il. 86). Na wzór kolegiaty,
u dominikanów w Bohorodczanach ( 1742-1761)347 druga kondygnacja środkowej części fasady jest wyższa
i ujęta wolutami (il. 87). Belkowanie tej kondygnacji w Bohorodczanach nie zostało zharmonizowane z po-
działami wież. Zbliżone są do siebie fasady kościołów: dominikanów w Tyśmienicy (1736)348 (il. 88) i pa-
344 W 1741 r. rozpoczęto w Janowie budowę nowego kościoła murowanego (AAL, sygn. AV 2, k. 159). Wielkoporządkowa
fasada jednonawowego kościoła wyróżnia się - oprócz wieżyczek - wieloboczną kruchtą.
345 Niezwykle smukła fasada ze ślepymi wieżyczkami kościoła w Liczkowcach (1728) powstała pod wpływem fasady kościo-
ła pijarów w Międzyrzecu Koreckim architekta Wojciecha Lenartowicza (1702-1725).
346 Zieliński 1933, s. 7; Pamjatki 2000, kat. 70, tekst s. 144 (W. W. Weczerskij).
347 Pamjatniki, t. 2, 1985, s. 218. Należy dodać, że w wizytacji z 1773 r. odnotowano, iż w Bohorodczanach był „kościół
murowany z dwiema wieżami niedokończony" (AAL, sygn. AV 4).
348 Słownik, t. XII, 1892, s. 273.
JERZY KOWALCZYK
XVII w. typ fasad ze szczytem flankowanym ślepymi wieżyczkami, nazywanymi oślimi uszami (Liczkow-
ce, Janów344).
Kościoły dwuwieżowe w zdecydowanej większości były dwu- i trzykondygnacjowe, rzadziej wielko-
porządkowe (Niżniów, Janów, Liczkowce345). Kilka z nich otrzymało oryginalne rozwiązania architekto-
niczne i zostaną niżej omówione w grupie fasad dynamicznych (Gwoździec, Horodenka) i kolumnowych
(Lwów - Świętej Trójcy).
Wczesną, interesującą grupę stanowią cztery fasady dwukondygnacjowe z wieżami cofniętymi w sto-
sunku do lica środkowej części fasady, kryjącej zwężone przęsło chóru muzycznego. Do grupy tej należy
zaliczyć: kolegiatę w Stanisławowie, kościoły dominikanów w Tyśmienicy i Bohorodczanach oraz parafial-
ny w Kąkolnikach. Kolegiata stanisławowska fundacji Andrzeja Potockiego, kasztelana krakowskiego i het-
mana polnego, wzniesiona w latach 1670-1703 przez inżynierów twierdzy Franciszka Corozziniego i Ka-
rola Benoe346, stała się prototypem kościołów z cofniętymi wieżami w fasadzie (il. 86). Na wzór kolegiaty,
u dominikanów w Bohorodczanach ( 1742-1761)347 druga kondygnacja środkowej części fasady jest wyższa
i ujęta wolutami (il. 87). Belkowanie tej kondygnacji w Bohorodczanach nie zostało zharmonizowane z po-
działami wież. Zbliżone są do siebie fasady kościołów: dominikanów w Tyśmienicy (1736)348 (il. 88) i pa-
344 W 1741 r. rozpoczęto w Janowie budowę nowego kościoła murowanego (AAL, sygn. AV 2, k. 159). Wielkoporządkowa
fasada jednonawowego kościoła wyróżnia się - oprócz wieżyczek - wieloboczną kruchtą.
345 Niezwykle smukła fasada ze ślepymi wieżyczkami kościoła w Liczkowcach (1728) powstała pod wpływem fasady kościo-
ła pijarów w Międzyrzecu Koreckim architekta Wojciecha Lenartowicza (1702-1725).
346 Zieliński 1933, s. 7; Pamjatki 2000, kat. 70, tekst s. 144 (W. W. Weczerskij).
347 Pamjatniki, t. 2, 1985, s. 218. Należy dodać, że w wizytacji z 1773 r. odnotowano, iż w Bohorodczanach był „kościół
murowany z dwiema wieżami niedokończony" (AAL, sygn. AV 4).
348 Słownik, t. XII, 1892, s. 273.