Rocznik Historii Sztuki (29.2004)

82

KATARZYNA MIKOCKA-RACHUBOWA

Giovachino Staggi był jednym z wykonawców czterech posągów królów Polski zdobiących wnętrze
Rotundy w Pałacu Na Wodzie w Łazienkach, odkutych w marmurze białym według projektów Le Bruna.
W 1793 r. wyrzeźbił stojącą tam statuę Zygmunta Starego (il. 16)197, a w marcu 1795 r. ukończył posąg
Stefana Batorego (il. 17), wykonywany we współpracy z Franciszkiem Pinckiem198. Nadzorował też pracę
lustratora Kazimierza Boreckiego, polerującego od marca 1794 r. do kwietnia 1795 wszystkie cztery figury
królów199. W maju 1795 r. otrzymał trzy dukaty za rżnięcie bloku marmuru przeznaczonego na biusty cesa-
rzy umieszczone nad drzwiami Rotundy200.

Kontrakt zawarty przez Staggiego na współpracę z Le Brunem kończył się w marcu 1795 г., o czym
Bacciarelli przypominał królowi, pisząc, że po ukończeniu statui Batorego Staggi nie ma już nic do roboty
i proponował wypłacenie mu tytułem gratyfikacji 150 lub 200 dukatów201. W tym czasie artysta wymieniany
jest kilkakrotnie w korespondencji króla z Bacciarellim202. W początkach kwietnia 1795 r. król podarował
mu, zapewne w związku z zakończeniem pracy na dworze, prezent w postaci złotej plakiety wartości 82 du-
katów203, a w połowie miesiąca wspominał o wypłaceniu mu pewnej sumy „na drogę"204. W początkach
maja Bacciarelli pisał o wypłaceniu Staggiemu 50 florenów „pour le retour de son voyage"205, a sam Staggi
prosił króla w początkach lipca o gratyfikację umożliwiającą mu powrót do ojczyzny206. Wprawdzie w koń-
cu otrzymał należne mu 50 dukatów207, jednak ani w tym, ani w następnym roku do Włoch nie wyjechał.
W początkach września 1795 r. Helena Radziwiłłowa poleciła go jako osobę mającą wybrać z królewskiego
magazynu blok włoskiego marmuru dla Marii z Gawdzickich Radziwiłłowej, przeznaczony na figurę do
mauzoleum jej męża, wykutą, jak wyżej wspomniano, przez Giacoma Monaldiego208. Jesienią na pytanie
króla, czy Staggi wykonuje jakieś prace na własny rachunek, Bacciarelli odpowiedział, że pozostaje on
nadal w Warszawie bez zatrudnienia, przyjmując czasem jakieś drobne roboty209.

197 AGAD, Korespondencja Stanisława Augusta, nr 5A, k. 39, list Marcella Bacciarellego do króla Stanisława Augusta
z 12 sierpnia 1793 r. W katalogu królewskiego zbioru rzeźb z 1795 r. posąg ten uznany został za dzieło Le Bruna (AGAD, Arch.
J. Poniatowskiego, nr 220, s. 9).

198 BN, rkps 3291/1, к. 111 (list króla do Bacciarellego z Grodna 14 lutego 1795), 115 (list Bacciarellego do króla z 21 lutego
1795), 116 (list króla do Bacciarellego z 16 lutego 1795), 120 (list króla do Bacciarellego z Grodna 25 lutego 1795 г.), 122 (list
króla do Bacciarellego z Grodna 2 marca 1795), 125 (list Bacciarellego do króla z 7 marca 1795), 128 (list Bacciarellego do króla
z 27 marca 1795), 136v. (list Bacciarellego do króla z 21 kwietnia 1795). Por. też: Kaczmarzyk, Posąg..., s. 359. Zapewne do
tego posągu odnoszą się wypłaty dla Staggiego odnotowane w: AGAD, Archiwum Kameralne, nr III/477, k. 152 (kwit z 2 maja

1794 г.), 163 (kwit z 31 marca 1795 г.). W inwentarzu królewskiego zbioru rzeźb z 1795 r. posąg ten uznany został za dzieło Le
Bruna (AGAD, Arch. J. Poniatowskiego, nr 220, s. 9), w inwentarzu z 1832 r. wymieniono go bez atrybucji (AGAD, Intendent
Łazienek Królewskich, nr 89, s. 18; też: nr 90, s. 18). O posągu Stefana Batorego też: Tatarkiewicz, Rządy..., s. 32; idem, Pięć
studiów..., 112; idem, Łazienki...,s. 128.

199 AGAD, Archiwum Kameralne, nr III/478, plik „sculpteur Staggi", s. 111 (pokwitowania Staggiego z 12 marca, 26 kwiet-
nia, 12 czerwca, 17 lipca, 2 października 1794), 112 (kwity z 11 lutego i 4 kwietnia 1795 г.). Por. też wzmianka w: Mańkowski,
Rzeźby zbioru..., s. 74-75.

200 AGAD, Archiwum Kameralne, nr III/478, s. 113, pokwitowania Giovachino Staggiego z 17 i 23 maja 1794 r.

201 AGAD, Korespondencja Stanisława Augusta, nr 5A, k. 97v. (list Bacciarellego do króla z 9 lutego 1795 г.; por. też:
Mańkowski, Rzeźby..., s. 74), 146 (list Bacciarellego do króla z 24 marca 1795); BN, rkps 3291/1, k. 128 (list Bacciarellego do
króla z 27 marca 1795 г.).

202 BN, rkps 3291/1, k. 11 lv. (list króla do Bacciarellego z Grodna 14 lutego 1795 г.), 116 (list króla do Bacciarellego
z Grodna 16 lutego 1795 г., to samo w: AGAD, Korespondencja Stanisława Augusta, nr 5A, k. 129). Też: AGAD, Korespondencja
Stanisława Augusta, nr 5A, k. 131 (list króla do Bacciarellego z 26 lutego 1795 г.), 132 (list Bacciarellego do króla z 21 lutego

1795 г.), 144 (list Bacciarellego do króla z 7 marca 1795 г.); BN, rkps 3291/1, k. 131 (list króla do Bacciarellego z 3 kwietnia
1795 г.), 137 (list Bacciarellego do króla z 21 kwietnia 1795); AGAD, Korespondencja Stanisława Augusta, nr 5A, k. 152v. (list
Bacciarellego do króla z 8 kwietnia 1795 г.), 156 (list króla do Bacciarellego z 15 kwietnia 1795 г.), 158 (list Bacciarellego do króla
z 21 kwietnia 1795 г.).

203 AGAD, Korespondencja Stanisława Augusta, nr 11, k. 465v. (Note général des Présens données à Varsovie et à Grodno,
depuis Janvier 1795), zapis z 3 kwietnia 1795 г.

204 BN, rkps 3291/1, к. 135, list króla do Bacciarellego z Grodna 15 kwietnia 1795 r.

203 AGAD, Korespondencja Stanisława Augusta, nr 5A, k. 163v., list Bacciarellego do króla z 5 maja 1795 r.

206 Arch. PAN, III-2: Zespół Z. Batowskiego, teka q-l, wypisy z rękopisów Biblioteki Ordynacji Krasińskich, s. 182 (wypis
z rkps 212: Différents ordres du Roi sans date, 1795, s. 563, list Staggiego otrzymany 4 lipca 1795 г.).

207 BN, rkps 3291/1, к. 182 (list króla do Bacciarellego z Grodna 12 lipca 1795 г.), 185 (list Bacciarellego do króla z War-
szawy 18 lipca 1795 г.).

208 Arch. PAN, III-2: Zespół Z. Batowskiego, teka q-l, wypisy z rękopisów Biblioteki Ordynacji Krasińskich, s. 174 (wypis
z rkps 212, s. 395, list F. Gawdzickiego z Warszawy 9 września 1795 г.).

209 BN, rkps 3291/1, k. 239-239v. (list króla do Bacciarellego z Grodna 25 października 1795 г.); к. 243v. (list Bacciarellego