DOI Artikel:
Puchala-Rojek, Karolina: Ucieczka od piktorializmu: kobieca fotografia artystyczna w dwudziestoleciu międzywojennym w Polsce na przykładzie twórczości wybranych artystek
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14575#0115
UCIECZKA OD PIKTORIALIZMU
109
20. C. Lewicka, P. Buczyńska, lata 30. XX w., IS PAN,
Zb. Spec, nr inw. 1541
znalazło się stwierdzenie, iż „zdjęcia egzotyczne wykonane są zdaje się Rolleiflexem. Stanowią bardzo cie-
kawe uzupełnienie wystawy i świadczą o tym, że p. Olesińska równie pewnie trzyma Rolleiflex do zdjęć
migowych, wykazując szybką orientację i oko artysty"93. Talent Fryderyki Olesińskiej nie rozwinął się
w pełni, zginęła w czasie wojny w wieku 29 lat94.
Omawiając fotografię portretową, której autorkami były kobiety, trzeba wspomnieć o dwóch artystkach
starszego pokolenia - Cecylii Lewickiej i Halinie Zalewskiej (ur. 1904). Lewicka była fotografką zawodową,
działającą jeszcze przed I wojną światową95. Portrety jej autorstwa stały na wysokim poziomie, czego artyst-
ka musiała być świadoma. Wizerunek tancerki, Ireny Popielskiej, ukazanej w hiszpańskiej sukni, w pozie
r
z tańca flamenco, podpisany został przez Lewicką na awersie, w widocznym miejscu. Świadczy to o pew-
ności siebie i pozycji, jaką sobie wypracowała. Podobnie została przez Lewicką sygnowana inna fotografia
przedstawiająca tańczącą kobietę. Na zdjęciu, opublikowanym we francuskim czasopiśmie z 1934 г., wi-
doczna jest tradycyjnie ubrana tancerka, wykonująca figurę z tańca polskiego96 (il. 20). Temat oraz forma
tych prac - mocne oświetlenie i wyraźny cień - sugerują, że fotografie te mogły składać się na cykl ilustru-
jący różne tańce w wykonaniu polskich artystek scenicznych i że takich prac mogło być więcej.
Halina Zalewska tajniki fotografii poznawała w zakładzie Huberów we Lwowie, skąd później przenio-
sła się do Warszawy97. Portretowała przede wszystkim aktorki, śpiewaczki i tancerki, wiele z tych fotografii
wykorzystywanych było później w prasie, a i dziś często ilustrują publikacje dotyczące filmu i teatru. Pra-
Wystawa indywidualna p. F. Olesińskiej..., s. 16.
M Prawdopodobnie została rozstrzelana przez Niemców w 1944 r. na terenie Getta Warszawskiego, zob.: http.7/warszawa.
getto.pl/pl/site/wyszukiwanie_db/?table id=osoby&columns=[4rnie','nazwisko,]&nazwisko=01esi%Flska&imie=Fryderyka
95 P ł a ż e w s к i, op. cit., s. 208.
96 Archiwum Mieczysława Tretera, IS PAN, Zb. Spec., nr inw. 1541.
Archiwum Ignacego Płażewskiego, IS PAN, Zb. Spec, nr inw. 1402.
109
20. C. Lewicka, P. Buczyńska, lata 30. XX w., IS PAN,
Zb. Spec, nr inw. 1541
znalazło się stwierdzenie, iż „zdjęcia egzotyczne wykonane są zdaje się Rolleiflexem. Stanowią bardzo cie-
kawe uzupełnienie wystawy i świadczą o tym, że p. Olesińska równie pewnie trzyma Rolleiflex do zdjęć
migowych, wykazując szybką orientację i oko artysty"93. Talent Fryderyki Olesińskiej nie rozwinął się
w pełni, zginęła w czasie wojny w wieku 29 lat94.
Omawiając fotografię portretową, której autorkami były kobiety, trzeba wspomnieć o dwóch artystkach
starszego pokolenia - Cecylii Lewickiej i Halinie Zalewskiej (ur. 1904). Lewicka była fotografką zawodową,
działającą jeszcze przed I wojną światową95. Portrety jej autorstwa stały na wysokim poziomie, czego artyst-
ka musiała być świadoma. Wizerunek tancerki, Ireny Popielskiej, ukazanej w hiszpańskiej sukni, w pozie
r
z tańca flamenco, podpisany został przez Lewicką na awersie, w widocznym miejscu. Świadczy to o pew-
ności siebie i pozycji, jaką sobie wypracowała. Podobnie została przez Lewicką sygnowana inna fotografia
przedstawiająca tańczącą kobietę. Na zdjęciu, opublikowanym we francuskim czasopiśmie z 1934 г., wi-
doczna jest tradycyjnie ubrana tancerka, wykonująca figurę z tańca polskiego96 (il. 20). Temat oraz forma
tych prac - mocne oświetlenie i wyraźny cień - sugerują, że fotografie te mogły składać się na cykl ilustru-
jący różne tańce w wykonaniu polskich artystek scenicznych i że takich prac mogło być więcej.
Halina Zalewska tajniki fotografii poznawała w zakładzie Huberów we Lwowie, skąd później przenio-
sła się do Warszawy97. Portretowała przede wszystkim aktorki, śpiewaczki i tancerki, wiele z tych fotografii
wykorzystywanych było później w prasie, a i dziś często ilustrują publikacje dotyczące filmu i teatru. Pra-
Wystawa indywidualna p. F. Olesińskiej..., s. 16.
M Prawdopodobnie została rozstrzelana przez Niemców w 1944 r. na terenie Getta Warszawskiego, zob.: http.7/warszawa.
getto.pl/pl/site/wyszukiwanie_db/?table id=osoby&columns=[4rnie','nazwisko,]&nazwisko=01esi%Flska&imie=Fryderyka
95 P ł a ż e w s к i, op. cit., s. 208.
96 Archiwum Mieczysława Tretera, IS PAN, Zb. Spec., nr inw. 1541.
Archiwum Ignacego Płażewskiego, IS PAN, Zb. Spec, nr inw. 1402.